Dồn dập phát hành chứng khoán

Hồng Phúc Các ngân hàng sẽ phải tăng vốn điều lệ lên 3.000 tỉ đồng vào cuối năm 2010 theo đúng lộ trình đã đề ra. Ảnh minh họa: Lê Toàn. Con số trên được ông Bùi Hoàng Hải, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý phát hành, cho biết tại hội thảo “Những bước chuẩn bị IPO thành công cho doanh nghiệp” do UBCKNN, Tập đoàn Truyền thông Mileage (Singapore) và hãng tin tài chính Bloomberg tổ chức tại Hà Nội vào cuối tuần. Lý do, theo ông Hải, nhiều doanh nghiệp năm ngoái không đạt chỉ tiêu lợi nhuận để có thể phát hành cổ phiếu nên chuyển kế hoạch phát hành sang năm nay. Thứ hai, các ngân hàng phải tăng vốn theo lộ trình khiến cơ quan quản lý cũng phải đón nhận một lượng rất lớn cổ phiếu đăng ký phát hành từ các ngân hàng trong năm nay. Tuy nhiên, điều ông Hải băn khoăn là chất lượng thông tin của các doanh nghiệp phát hành vẫn thấp. Nhiều doanh nghiệp không có chiến lược cụ thể, dài hạn, việc công bố thông tin chỉ đạt những quy định bắt buộc. “Nhiều loại thông tin có mức độ tin cậy không cao và có thể gây hiểu lầm”, ông Hải nói. Vì không có chiến lược cụ thể và dài hạn, có những công ty mỗi năm phát hành chứng khoán đến 2-3 lần, mỗi lần muốn phát hành lại gửi phiếu xin ý kiến cổ đông. Mỗi lần nhận một bộ hồ sơ đăng ký phát hành, UBCKNN lại thấy khác hẳn bộ hồ sơ cũ về chiến lược huy động vốn, chứng tỏ doanh nghiệp không có chiến lược vốn dài hạn. Nhiều thông tin được công bố có thể không đáng tin cậy. Ví dụ trong rất nhiều bản cáo bạch, có những thông tin như dự báo về kết quả kinh doanh, giá cổ phần… với phương pháp tính rất sơ sài, cách tính không chuẩn. Theo ông Hải, rất ít công ty chứng khoán có trách nhiệm với những gì họ tư vấn trong bản cách bạch. Hệ thống kế toán và kiểm toán cũng nhiều vấn đề, đạo đức nghề nghiệp của các công ty kiểm toán hay kế toán viên độc lập không phải không còn nhiều câu hỏi. Nhiều báo cáo của công ty tư vấn phát hành không có kinh nghiệm, nhiều quy định chưa phù hợp với quy định hiện hành. Với các công ty niêm yết, có nhiều công ty vẫn chưa có website, không gửi thông tin thường xuyên đến cơ quan quản lý. Ông Hải cũng có nhận xét rằng phần lớn các đợt phát hành cổ phiếu trên thế giới là để thu hút vốn từ cổ đông mới nhưng ở Việt Nam lại chủ yếu chào bán cho cổ đông hiện hữu hay phát hành quyền với giá "một chấm" (bằng mệnh giá). Nếu doanh nghiệp phát hành cho cổ đông hiện hữu, tỷ lệ thành công rất cao trong khi cổ phần hóa doanh nghiệp hay phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) chỉ thành công khi thị trường tốt. Còn khi thị trường xấu, phát hành cho cổ đông hiện hữu vẫn ổn. Ông David Gerald, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư chứng khoán Singapore chia sẻ: “Đừng tham gia thị trường nếu bạn không có kiến thức. Cũng như không ai chọn vợ chồng ngay lần đầu gặp mặt. Bạn cần xem xét công ty có tốt không”. Ông Gerald nói tiếp: “Ta sẽ sống trong thị trường mà người mua phải có trách nhiệm, có tri thức và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình. Chỉ một công ty không lành mạnh cũng sẽ tạo ra nguy hiểm nối tiếp nhau trên thị trường”. Các chuyên gia tại hội thảo cho rằng, việc minh bạch thông tin và khai thác phương tiện truyền thông hợp lý sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ tối đa hóa giá trị của mình khi chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO) mà còn là đòn bẩy hiệu quả cho sự phát triển kinh doanh. Mấu chốt của vấn đề là phải tạo được nhận thức chung cho doanh nghiệp và các công ty tư vấn, bảo lãnh phát hành về tầm quan trọng cũng như lợi ích lâu dài của sự minh bạch hóa cho bản thân doanh nghiệp. Theo ông Nguyễn Ngoc Cảnh, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế của UBCKNN, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đạt giá trị vốn hóa 650. 000 tỉ đồng trên cả hai sàn giao dịch, tương đương 33,5 tỉ đô la Mỹ và bằng 33% GDP, tính đến 30-8-2010.