Độc đáo công trình kiến trúc gỗ lim của chùa Keo Thái Bình
Chùa Keo được đánh giá là công trình nghệ thuật kiến trúc cổ ở Việt Nam được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ lim với kỹ thuật cao, chạm trổ tinh tế.
Chùa Keo Thái Bình là một trong 10 công trình kiến trúc cổ tiêu biểu của Việt Nam. Theo các văn bia và cứ liệu cổ còn lưu, chùa Keo còn có tên gọi khác là “Thần Quang Tự". Ngôi chùa được xây dựng từ năm 1632 dưới thời vua Lê Trung Hưng. Trong chùa thờ Phật và Đức Thánh Dương Không Lộ - người có công xây dựng chùa. Ngôi chùa nổi tiếng bởi lối kiến trúc “Nội công ngoại quốc”.
Diện tích toàn khu chùa rộng 28 mẫu (tương đương 108.000m2), công trình gồm 21 dãy, 154 gian lớn nhỏ. Hiện tại chùa Keo còn tồn nguyên 16 tòa, 126 gian, tổng diện tích gần 58.000m2.
Chùa được đánh giá là công trình nghệ thuật kiến trúc cổ có quy mô rộng lớn bậc nhất trong các kiến trúc chùa chiền cổ ở Việt Nam được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ lim với kỹ thuật cao, chạm trổ tinh tế. Chùa Keo Thái Bình ngoài thờ Phật còn có thờ Thánh (tiền Phật, hậu Thánh) và phối thờ một số người có công trong việc xây dựng chùa.
Kết cấu và cách bố trí cũng khác biệt bởi có cao thấp, lớn nhỏ, lên xuống “bồng bềnh như trong cõi Phật” song chặt chẽ, chắc chắn, tạo sự hấp dẫn, cuốn hút người thưởng thức, nghiên cứu, khám phá nghệ thuật. Toàn bộ công trình chùa đều làm bằng gỗ lim theo lối kiến trúc "nội công ngoại quốc".
Các chi tiết gỗ được các nghệ nhân điêu khắc thời nhà Hậu Lê chạm khắc rất tinh xảo.
Một bức hoành phi cổ còn lưu giữ trong chùa có giá trị lớn về lịch sử.
Văn bia cổ "Thần Quang Tự Bi" lưu giữ trong chùa Keo có niên hiệu Chính Hòa năm thứ 19 (1698).
Giếng cổ trong chùa Keo được xếp bằng 36 cối đá thủng tương truyền là những chiếc cối giã gạo nuôi thầy, nuôi thợ xây dựng chùa Keo.
Tiêu biểu nhất ở chùa Keo là kiến trúc tòa gác chuông, đây là một kiến trúc đẹp, cao 11m, có 3 tầng mái áp chồng lên nhau.
Chiếc khánh đá cổ - một trong những hiện vật quý của chùa Keo.
Vườn tháp cổ tàng lưu xá lị, tro cốt của các vị tăng ni trụ trì, tu hành tại chùa qua các đời.
Trải qua gần 400 năm với bao thăng trầm biến động của lịch sử, thiên tai, địch họa và nhiều lần tu bổ, song chùa Keo hiện nay vẫn tồn tại khá nguyên vẹn so với kiến trúc thuở ban đầu.
Với những giá trị đặc biệt về văn hóa lịch sử, năm 2012, quần thể chùa Keo được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt năm 2012 và là điểm tham quan, chiêm bái ưa thích của nhiều du khách mỗi khi về thăm quê hương Thái Bình...
