Điện Biên: Bảo vệ rừng cần sự tham gia của người dân

Tình trạng người dân chặt trộm gỗ nhỏ lẻ vẫn thường xảy ra

Ngày 30/10/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1976 phê duyệt rừng Mường Phăng, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên vào quy hoạch hệ thống rừng đặc dụng cả nước đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Tháng 7 năm 2015, UBND tỉnh Điện Biên cũng đã ban hành Quyết định số 611 về việc giao hơn 1.000ha đất rừng đặc dụng giai đoạn 1 tại địa bàn 2 xã: Mường Phăng và Pá Khoang, huyện Điện Biên cho chủ rừng là Ban Quản lý rừng Di tích lịch sử và cảnh quan môi trường Mường Phăng. Trong quyết định này cũng đã nêu rõ về trách nhiệm của chủ rừng trong công tác bảo vệ môi trường theo đúng quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, từ giữa tháng 7 đến nay, tại Khu rừng đặc dụng Mường Phăng đã xảy ra vài vụ chặt phá cây rừng, diện tích 8.100 m2 thuộc khu vực bản Đông Mệt, xã Pá Khoang, huyện Điện Biên. Nguyên nhân để xảy ra sự việc được chủ rừng lý giải là do lực lượng mỏng, cơ quan liên tục xảy ra biến động về con người. Ngoài ra, yếu tố phức tạp về phân bố dân cư, tập tục của đồng bào dân tộc sóng trong vùng cũng phần nào lý giải nguyên nhân tình trạng phá rừng vẫn thường âm ỉ xảy ra tại đây.

Theo khoản d, điều 3 của Quyết định 1976 cũng đã nêu rõ, các khu rừng đặc dụng sau khi được cấp thẩm quyền xác lập, thành lập bộ máy quản lý phải được ưu tiên cung cấp đầy đủ nguồn lực, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng để đảm bảo hoạt động có hiệu quả. Đồng thời đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ thực thi pháp luật của các ban quản lý khu rừng đặc dụng, nâng cao nhận thức trách nhiệm, sự phối hợp quản lý của chính quyền địa phương và cộng đồng dân cư vùng đệm các khu rừng đặc dụng.

Tuy nhiên, đối với rừng Mường Phăng, theo đánh giá của chủ rừng thì để nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư vùng đệm là rất khó. Bởi 47 bản của 2 xã Mường Phăng, Pá Khoang có số lượng người dân đông, đa phần lại là đồng bào dân tộc, sinh sống xen kẽ trong rừng, dựa vào rừng, cùng những phong tục tập quán ăn sâu vào tiềm thức liên quan đến rừng khiến tình trạng trộm cây rừng nhỏ lẻ vẫn thường xuyên diễn ra.

Người dân sử dụng thuyền vận chuyển gỗ khiến công tác quản lý rừng khó khăn.

Ông Nguyễn Việt Cường, Giám đốc Ban Quản lý rừng Di tích lịch sử và cảnh quan môi trường Mường Phăng, cho biết: "Đơn vị có 8 anh em làm công tác quản lý bảo vệ rừng. Người dân sống xen vào nên đôi khi còn nén chặt tỉa cây rừng. Đơn vị cũng không đủ lực lượng rải ra để lúc nào cũng bám sát thường xuyên được nên chỉ cử anh em đi tuần tra, kiểm tra theo lịch, kế hoạch thôi"

Cũng theo Ban Quản lý rừng Di tích lịch sử và cảnh quan môi trường Mường Phăng, hàng năm đơn vị đã tổ chức tuyên truyền cho người dân về công tác quản lý bảo vệ và phòng chống cháy rừng; tham mưu vói chính quyền địa phương củng cố lại ban phòng chống cháy rừng cấp xã và thành lập các tổ đội phòng chống cháy rừng ở các thôn, bản.

Đồng thời khoán lại rừng cho các cộng đồng quản lý để hưởng dịch vụ chi trả môi trường rừng. Tuy nhiên lực lượng này cũng chính là người dân trong các bản nên để việc tố giác, nêu ra những người phá rừng thì rất khó bởi liên quan đến vấn đề anh em, gia đình. Do đó từ đầu năm 2017 đến nay, vẫn xảy ra 3 vụ người dân vào rừng chặt trộm cây nhỏ lẻ, thu về 4 mét khối gỗ giao cho lực lượng kiểm lâm xử lý.

Nhiều hộ dân sống xen kẽ trong khu rừng

Ông Phạm Văn Khiên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên, cho biết: “Tổng số diện tích rừng cần phải quản lý là hơn 4.000 ha. Tuy nhiên việc tham mưu cho chính quyền, phối hợp với chủ rừng thì chúng tôi mới chỉ bố trí được 3 công chức kiểm lâm. Theo quy định đối với rừng đặc dụng là 500ha trở lên thì xem xét bố trí 1 biên chế, như vậy thì vẫn còn thiếu. Thứ 2, là các hoạt động tuần tra bảo vệ khu rừng này cũng rất phức tạp, người dân sống xem kẽ trong khu rừng rất nhiều do vậy việc phát hiện hành vi chặt hạ cây rừng hoặc có hành vi lấn chiếm đất rừng để canh tác là cũng rất khó khăn. Thời gian qua chúng tôi đã xây dựng quy ước, tuy nhiên cũng chưa đi vào thực tiễn của đời sống. Chúng tôi thấy rằng việc quản lý bảo vệ rừng phải có sự tham gia của người dân thì mới thành công.”

Vấn đề bất cập ở chỗ nữa, theo Luật bảo vệ và phát triển rừng, chỉ những khu rừng đặc dụng có diện tích từ 15.000 ha trở lên mới được thành lập hạt kiểm lâm. Còn với Khu rừngđặc dụng Mường Phăng này tổng diện tích tự nhiên chỉ có 5.000 ha, trong đó 4.500 ha là đất có rừng. Do vậy việc quản lý, bảo vệ rừng hủ yếu là Kiểm lâm huyện Điện Biên cử cán bộ xuống cắm địa bàn.

Theo điều 37, Luật bảo vệ và phát triển rừng, trách nhiệm đầu tiên để xảy ra các vụ phá rừng trên địa bàn thuộc về chủ rừng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, sự việc phá hơn 8.000 m2 rừng mới được chủ rừng lập biên bản và đình chỉ hành vi vi phạm. Còn trong thời gian tìm cách khắc phục những khó khăn trong công tác bảo vệ rừng Mường Phăng thì nhiều sự vụ phá rừng quy mô nhỏ lẻ vẫn thường xuyên xảy ra. Câu hỏi đặt ra đến bao giờ rừng đặc dụng Mường Phăng mới được quản lý nghiêm ngặt và cây rừng thôi bị đốn hạ không thương tiếc?

Hoàng Châu – Nam Hương