Đánh chắc thắng, đánh tiêu diệt, giữ vững thế chủ động

Phân tán địch trên các chiến trường

Trước tình hình quân Pháp triển khai Kế hoạch Navarre, nhằm xoay chuyển cục diện chiến tranh Đông Dương, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ta đã tổ chức hội nghị thảo luận và thông qua kế hoạch tác chiến Đông Xuân 1953 - 1954, với nguyên tắc chỉ đạo chiến lược và chỉ đạo tác chiến: Tập trung lực lượng mở cuộc tiến công vào những hướng chiến lược mà ở đó địch tương đối yếu nhưng vì quan trọng nên chúng không thể bỏ được, buộc chúng phải bị động phân tán lực lượng.

Tọa đàm “Nghệ thuật quân sự trong Chiến dịch Điện Biên Phủ - Bài học thực tiễn trong huấn luyện chiến đấu hiện nay” sáng 4.4. Nguồn: qdnd.vn

Tại Tọa đàm “Nghệ thuật quân sự trong Chiến dịch Điện Biên Phủ - Bài học thực tiễn trong huấn luyện chiến đấu hiện nay” ngày 4.4, Thiếu tướng, GS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện Chiến lược quốc phòng cho biết, phát hiện ta điều động Đại đoàn 316 lên Tây Bắc, từ cuối năm 1953, Tổng chỉ huy quân đội Pháp ở Đông Dương Henri Navarre liền cho quân nhảy dù chiếm Điện Biên Phủ. Hành động này chứng tỏ, "địch đã phải bị động đối phó, phải phân tán một bộ phận lực lượng cơ động lên Điện Biên Phủ để yểm hộ cho Tây Bắc, bảo vệ Thượng Lào, để phá kế hoạch tiến công của ta...".

Theo phương án tác chiến, cuối năm 1953 đầu năm 1954, Bộ Tổng Tư lệnh chỉ đạo các hướng triển khai lực lượng, đẩy mạnh tiến công địch ở Lai Châu, Kon Tum và vùng bắc Tây Nguyên, đánh bại hoàn toàn âm mưu bình định vùng tự do Nam - Ngãi - Bình - Phú, góp phần "chia lửa" với chiến trường Điện Biên Phủ. Cuối tháng 1.1954, tại Thượng Lào, liên quân Việt - Lào tiến công, uy hiếp quân địch tại phòng tuyến sông Nậm Hu, giải phóng tỉnh Phongsaly, bao vây Mường Sài. Các đòn tiến công chiến lược này cùng với các hoạt động của quân, dân ta ở vùng sau lưng địch khiến cho lực lượng cơ động của Pháp bị phân tán trên nhiều hướng, khiến quân Pháp chỉ có thể bố trí tại Điện Biên Phủ 17 tiểu đoàn trong số 52 tiểu đoàn cơ động và 20 tiểu đoàn để giữ vùng đồng bằng Bắc Bộ rộng lớn.

Thiếu tướng Lưu Quang Vụ, Phó Cục trưởng Cục Tác chiến, Bộ Tổng Tham mưu, cũng nhận định: “Chúng ta đã phát triển nghệ thuật thu hút, giam chân lực lượng cơ động của quân Pháp, phân tán địch trên các chiến trường, giải phóng nhiều vùng rộng lớn và đặc biệt bao vây chặt quân Pháp tại tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, đánh thẳng vào chỗ mạnh nhưng có nhiều sơ hở" của đối phương. Chính người Pháp sau này phải thừa nhận: đối thủ (Việt Minh) yếu hơn về số lượng đã bẻ cong ý chí của đối phương bằng cách dựa vào điểm yếu của đối phương.

Chỉ đạo tác chiến hiệp đồng binh chủng

Cũng theo Thiếu tướng Lưu Quang Vụ, chiến dịch Điện Biên Phủ là chiến dịch đầu tiên quân đội ta sử dụng các đại đoàn chủ lực đánh theo lối chính quy có hiệp đồng binh chủng với chiến lược “đánh chắc thắng; đánh tiêu diệt; giữ vững thế chủ động, kiên quyết tiến công”. Đây là chiến dịch tiến công trận địa quy mô lớn, diễn ra trong một thời gian khá dài gồm một loạt trận đánh địch trong công sự vững chắc, riêng lẻ hoặc đồng thời kế tiếp nhau cho đến khi quân địch bị tiêu diệt hoàn toàn. Đánh chắc từng bước, ta có điều kiện tạo ưu thế tuyệt đối về binh hỏa lực trên từng không gian, thời gian nhất định, bảo đảm chắc thắng cho từng trận chiến đấu, từng đợt chiến dịch, do đó, bảo đảm chắc thắng cho toàn chiến dịch.

Như lời Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp từng nhận xét: “Đây là trận công kiên có quy mô lớn nhất từ khi quân đội ta thành lập cho đến thời điểm diễn ra chiến dịch Điện Biên Phủ. Khi mở đầu chiến dịch ta mới chỉ đánh từng trung tâm đề kháng, từng tiểu đoàn đóng riêng lẻ, lần này ta đánh vào một khu vực gồm nhiều trung tâm đề kháng với nhiều tiểu đoàn”.

Đại tá Dương Đình Lập, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Lịch sử Tổ chức quân sự, Viện Lịch sử quân sự, khẳng định, tính hiệp đồng đó thể hiện ở chiến thuật “vây, lấn, tấn, triệt, diệt” được thực hiện mở đầu là sử dụng chiến thuật đào hào vây lấn, biến chiến hào từ chỗ “vật tĩnh”, là phương tiện phòng hộ trở thành “vật động”, làm vũ khí tiến công. Ngay từ khi tiến công tiêu diệt các cụm cứ điểm Him Lam, Độc Lập và bức hàng cụm cứ điểm Bản Kéo (3.1954), bộ đội ta đã đào các công sự và hình thành những chiến hào; xây dựng hệ thống trận địa tiến công và vây lấn, gồm các đường hào trục, đường hào nhánh để vận chuyển và cơ động lực lượng, hệ thống trận địa tiến công và xuất phát xung phong cùng nhiều hầm trú ẩn, hầm chỉ huy tiến áp sát, bao vây xung quanh Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Phân tích thêm về phương pháp bao vây, đánh lấn từng bước, tiêu hao, phá hoại và lấn chiếm, làm cho địch suy yếu dần, tiến tới tiêu diệt toàn bộ chúng của quân đội ta trong chiến trường Điện Biên Phủ, GS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện Chiến lược quốc phòng cho biết, bộ đội ta xây dựng trận địa của bộ binh, xây dựng trận địa cho pháo binh trên sườn núi, sườn đồi; xây dựng Sở chỉ huy chiến dịch, Sở chỉ huy các đại đoàn, trung đoàn trong lòng đất để bảo đảm an toàn cho quân ta cũng như để thông tin chỉ huy không bị gián đoạn. Bộ đội ta còn bố trí pháo cao xạ để chặn tiếp tế hàng không của đối phương và bảo vệ đường tiếp tế vận tải của ta. Quân ta sáng tạo ra cách bao vây đánh lấn; đào hệ thống công sự, giao thông hào, chiến hào lấn dần lô cốt, trận địa đối phương "bảo đảm được việc cơ động lực lượng và chiến đấu liên tục ngày đêm, bảo đảm sinh hoạt của bộ đội trong điều kiện không quân và pháo binh địch đánh phá cực kỳ ác liệt".

Trong khi quân ta ngày càng siết chặt vòng vây, quân Pháp không thể tăng cường lực lượng cho chiến trường Điện Biên Phủ, vì lực lượng cơ động đã bị ghìm chặt trên những địa bàn chiến lược. Phối hợp với Điện Biên, quân và dân ta tổ chức những trận đánh vào các sân bay Gia Lâm (Hà Nội), Cát Bi (Hải Phòng), ngăn chặn cầu hàng không tiếp tế cho Điện Biên Phủ. Điều đó cho thấy sự phối hợp nhịp nhàng giữa chiến trường chính Tây Bắc - Điện Biên Phủ với các chiến trường khác, tạo thế bao vây, tiến công liên tục, đẩy đối phương đi tới thất bại. Các nhà nghiên cứu chiến lược phương Tây nhận xét: Hiệu quả chiến lược nổi bật của trận Điện Biên Phủ là lần đầu tiên từ khi xâm chiếm Việt Nam, “Pháp phải rút quân và Việt Minh làm chủ chiến trường”.

Hương Sen