Đằng sau thương vụ mua gần 800 nghìn tấn than trái chỉ đạo của Thủ tướng là gì?

Chỉ đạo một nơi, thực hiện một chốn

Vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã ký kết luận thanh tra việc mua bán hơn 750 nghìn tấn than tại Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 và chỉ rõ lãnh đạo Bộ Công Thương đã thiếu trách nhiệm trong việc ban hành Thông báo số 122/TB-BCT và Công văn số 565/BCT-ĐTĐL không đúng với Chỉ thị 21/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ (Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam mua than trong nước cho sản xuất điện từ Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và Tổng công ty Đông Bắc) nhưng lãnh đạo Bộ lại ký cho phép Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 2 mua than từ Công ty Hoành Sơn là một công ty tư nhân, không kiểm soát kỹ nguồn gốc than, than không đảm bảo chất lượng, tổng tiền thanh toán mua than của công ty này lên tới hơn 1500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo Kết luận thanh tra của Thanh tra Bộ Công thương thì Thông báo số 122A/TB-BCT và Công văn số 565/BCT-ĐTĐL không đúng với Chỉ thị 21/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể là việc ký cho phép Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 2 mua than từ Cty Hoành Sơn (một Cty tư nhân, không kiểm soát kỹ nguồn gốc than, than không đảm bảo chất lượng), hiện tổng tiền thanh toán mua than của Cty này lên tới hơn 1.500 tỷ đồng.

Tru sở công ty Hoành Sơn tại Hà Tĩnh

Theo tìm hiểu được biết, tại Thông báo số 122A/TB-BCT ngày 18/3/2016 do ông Đỗ Văn Côi - Phó Chánh Văn phòng Bộ Công thương ký về Kết luận của Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng đối với hợp đồng mua bán điện của một số nhà máy điện thuộc Tổng Cty Điện lực Dầu khí Việt Nam nêu rõ: Ngày 11/3/2016, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng đã chủ trì cuộc họp giải quyết vướng mắc trong đàm phán hợp đồng mua bán điện của một số nhà máy điện của Tổng Cty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power).

Kết luận của ông Hoàng Quốc Vượng nêu rõ: “Đồng ý để nhà máy điện Vũng Áng 1 được thanh toán chi phí than đã mua từ nguồn khác với giá than bao gồm cước vận chuyển không vượt quá giá than trong nước kể cả cước vận chuyển do Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam cung cấp.

Thứ trưởng cũng yêu cầu: “Cục Điều tiết điện lực chịu trách nhiệm rà soát nhằm sửa đổi, bổ sung nội dung của Thông tư 56/2014/TT-BCT trong các trường hợp phát sinh trong thực tiễn là các nhà máy nhiệt điện mua than từ nhiều nguồn khác nhau...”.

Mặt khác, tại Công văn số 565/BCT-ĐTĐL ngày 19/1/2017, do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng ký có nêu: Bộ Công thương nhận được Văn bản số 93/ĐLDK-TKTH của Tổng Cty điện lực Dầu khí PV Power, trong đó PV Power đề xuất tiếp tục thực hiện hợp đồng mua than từ Cty Hoàng Sơn để cung cấp cho NMNĐ Vũng Áng 1.

Theo đó, Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng có chỉ đạo: “Cho phép PV Power được mua than từ Cty Hoành Sơn và EVN được phép thanh toán cho PV Power chi phí mua than từ công ty Hoành Sơn, tổng khối lượng than mua không vượt quá 900 nghìn tấn...”.

Như vậy, rõ ràng, Chỉ thị số 21/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã không được Bộ Công thương quán triệt và thực hiện nghiêm túc.

Kết luận Thanh tra cũng chỉ rõ sai phạm của Cty Hoành Sơn như: Cty Hoành Sơn chưa cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng minh nguồn gốc than nội địa của Cty CP Thương mại Hoàng Thảo Lâm và Cty CP Thương mại và Dịch vụ Triệu Phong.

Không thực hiện đúng chỉ thị của Thủ tướng, việc đề xuất lựa chọn Cty để mua than cũng không chi tiết, thiếu cụ thể. Trách nhiệm một phần thuộc về đơn vị tham mưu sai là Tổng cục năng lượng (Bộ Công thương), tuy nhiên, trao đổi với PV Báo Xây dựng về vấn đề này, ông Đặng Huy Cường, nguyên Tổng cục trưởng Tổng Cục năng lượng lại cho rằng: “Hiện Tổng Cục năng lượng đã được Bộ Công thương xóa bỏ nên tôi sẽ không trả lời về vấn đề này nữa”.

Hiện, lãnh đạo Bộ Công thương đã chỉ đạo Ban QLDA Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 phối hợp với Cty Hoành Sơn cùng các đơn vị liên quan làm rõ nguồn gốc than nội địa cung cấp cho NMNĐ Vũng Áng, giao Thanh tra Bộ phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra nguồn gốc than từ hai công ty là Cty CP Thương mại Hoàng Thảo Lâm và Cty CP Thương mại và Dịch vụ Triệu Phong.

“Đại gia” Hoành Sơn và PVN thân thiết tới mức nào?

Tại địa chỉ trang web của của Công ty cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn, đơn vị này tự giới thiệu là doanh nghiệp hàng đầu trên địa bàn Hà Tĩnh và khu vực miền Trung, kinh doanh đa ngành nghề, trong đó có hoạt động kinh doanh vận tải thương mại hàng hóa xi măng, sắt thép, than đá từ Việt Nam sang nước bạn Lào, từ Lào về Việt Nam với các mặt hàng thạch cao, phân bón kali… phục vụ các nhà máy sản xuất xi măng, cung cấp phân bón kali tận chân ruộng theo yêu cầu của nông dân các tỉnh trong khu vực. Ngoài kinh doanh vận tải và thương mại, Công ty còn đầu tư mua sắm hàng trăm phương tiện máy móc, thiết bị hiện đại thi công các công trình lớn trên địa bàn, đặc biệt là khu kinh tế Vũng Áng, dự án Formosa.

Hoanh Son Group cho biết là đối tác và bạn hàng tin cậy chuyên cung cấp và kinh doanh than đá, phân bón, xi măng, sắt thép... trên địa bàn cả nước và nước bạn Lào. Các đối tác truyền thống cung cấp và phân phối sản phẩm của Hoanh Son Group bao gồm:Xi măng The Vissai ...Các Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng; Duyên Hải, Vĩnh Tân, ... thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).

Theo thông tin từ báo chí truyền thông, Công ty Hoành Sơn có mối lương duyên và quan hệ rất “đặc biệt” với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. Trước khi cung cấp than cho nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1, Công ty Hoành Sơn từng được PVN tạo điều kiện đầu tư vào một siêu dự án khác.

Và cũng không hiều vì sao, mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo rõ ràng tại Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 26/8/2015, yêu cầu PVN phải mua than trong nước của TKV và Tổng Công ty Đông Bắc nhưng ông Nguyễn Quốc Khánh, nguyên Chủ tịch PVN vẫn “nhiệt tình” chỉ đạo mua than của Công ty Hoành Sơn.

Giữa năm 2007, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) và Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai ký thỏa thuận hợp tác triển khai dự án Cảng Phước An tại huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Một năm sau đó, CTCP Dầu khí Đầu tư Khai thác Cảng Phước An (PAP) được thành lập và đến năm 2009 chính thức được cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án.

Tuy nhiên, vì nhiều lí do mà dự án triển khai khá chậm chạp trong suốt 7 năm qua, các công việc đã làm được chủ yếu mới dừng ở khâu giải phóng mặt bằng. Với chủ trương xã hội hóa đầu tư và tập trung vào lĩnh vực cốt lõi nên PVN đã quyết đình tìm đối tác chiến lược cùng triển khai dự án. Cái tên đã được chọn là CTCP Tập đoàn Hoành Sơn – Hoành Sơn Group.

Vào ngày 9/7/2016, Hoành Sơn thông qua công ty con là Công ty TNHH MTV Hoành Sơn đã hoàn tất chuyển 460 tỷ đồng để mua 46 triệu cổ phần của Cảng Phước An. Sau đợt chào bán cổ phần riêng lẻ này, vốn điều lệ của Phước An tăng lên 900 tỷ đồng và Hoành Sơn trở thành cổ đông nắm quyền kiểm soát với tỷ lệ sở hữu 51,1% vốn điều lệ. Trước đó, PVN là cổ đông chính nắm giữ gần 80% cổ phần.

Hoàng Dung (t/h)