Đảm bảo an toàn hồ đập: Không thể lơ là

Nguy cơ mất an toàn hồ đập vốn là một câu chuyện không mới. Nguy cơ này thường được báo chí và ngành chức năng nhắc đến mỗi khi cả nước bước vào mùa mưa bão. Tuy nhiên, trận mưa lũ lịch sử vừa qua với lượng mưa có nơi lên tới 500mm có thể coi là một phép thử để chúng ta thấy rõ hơn nguy cơ này.

Chỉ trên địa bàn các tỉnh Bắc Trung Bộ cũng đã có gần 2.000 hồ chứa với chức năng cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và điều tiết nước phòng, chống thiên tai. Trong số đó, một số lượng lớn hồ đập đã xây dựng từ những năm 70 với một cơ chế quản lý, phối hợp điều tiết để đảm bảo an toàn hồ chứa nước còn nhiều bất cập. Bởi vậy, những tác động từ trận mưa lũ lịch sử vừa qua đã cho thấy việc đảm bảo an toàn hồ đập là rất khó khăn.

Không chỉ riêng Thanh Hóa, trong đợt mưa lũ vừa qua, gần như toàn bộ các hồ đập tại các tỉnh từ Bắc Trung Bộ trở ra đều chịu những tác động tiêu cực. Với lượng mưa trung bình từ 300-500mm, vượt mức tiếp nhận tại các hồ trung bình từ 1,5 - 2 lần thì câu chuyện an toàn hồ đập đã ở mức báo động.

Theo quy định về kiểm định an toàn hồ chứa, sau 1 năm phải kiểm tra một lần và sau 3 năm phải tiến hành kiểm định lại để tu bổ nâng cấp nhưng điệp khúc thiếu kinh phí vẫn luôn là nguyên nhân chính khiến hàng trăm công trình hồ đập xuống cấp hư hỏng nặng mà không thể khắc phục được.

Trong 10 năm triển khai thực hiện chương trình đảm bảo an toàn hồ chứa, số hồ chứa dưới 3 triệu m3 được sửa chữa không nhiều và hiện còn hơn 1.000 hồ chứa hư hỏng, thiếu khả năng xả lũ. Ngoài ra, cả nước còn khoảng hơn 2.500 hồ chứa nhỏ có dung tích dưới 200.000 m3 khác nằm phân tán do thôn, xã quản lý không có tài liệu để đánh giá. Những công trình này thiết kế thi công theo tiêu chuẩn cũ, theo thời gian khai thác vận hành đến nay nhiều hồ bị xuống cấp. Có thể nói, những hồ này không còn là tiềm ẩn nguy cơ, mà phải khẳng định là nguy cơ mất an toàn là rất cao.

Một lần nữa giải pháp đảm bảo an toàn hồ chứa lại được đặt ra. Trong tình hình khó khăn về ngân sách cho công tác tu bổ nâng cấp, việc tìm một cơ chế quản lý hiệu quả là thực sự cần thiết.

Ban Thời sự