Đại sứ Nguyễn Văn Thảo: Việt Nam-Bỉ cùng đắp xây mối quan hệ 50 năm tin cậy, thực chất và hiệu quả

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Vương quốc Bỉ Alexander De Croo, tháng 12/2022. (Nguồn: TTXVN)

2023 là một năm đặc biệt ghi dấu 50 năm Việt Nam và Bỉ thiết lập quan hệ ngoại giao. Trong nửa thế kỷ qua, hai nước đã cùng nhau hợp tác hiệu quả trong nhiều lĩnh vực. Xin Đại sứ điểm lại những dấu ấn hợp tác nổi bật trong quan hệ song phương?

Bỉ tuy là một quốc gia nhỏ, dân số chỉ có hơn 10 triệu người, nhưng là "trái tim châu Âu". Việt Nam và Bỉ thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23/3/1973.

Trải qua nửa thế kỷ, hai nước đã xây dựng được nền tảng quan hệ hợp tác vững chắc và toàn diện từ chính trị, ngoại giao cho đến quan hệ về kinh tế và quan hệ về văn hóa, giao lưu nhân dân.

Hai nước là Đối tác Chiến lược nông nghiệp từ năm 2018; thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao và duy trì hiệu quả các cơ chế hợp tác; gần đây nhất là chuyến thăm chính thức Bỉ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (tháng 12/2022); kỳ họp lần thứ 6 Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế Việt Nam-Bỉ (tháng 11/2022); chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng-Thủ hiến Chính phủ Cộng đồng người Bỉ nói tiếng Pháp Wallonie-Bruxelles (tháng 10/2022)... và sắp tới là chuyến thăm Việt Nam của Hoàng hậu Bỉ với tư cách là Nhà bảo trợ tổ chức UNICEF Bỉ (tháng 5/2023), chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng-Thủ hiến Vùng Flanders cùng đoàn doanh nghiệp (tháng 9/2023).

Bỉ là đối tác thương mại lớn thứ sáu của Việt Nam trong Liên minh châu Âu (EU). Theo số liệu của Bỉ, năm 2022, kim ngạch thương mại hai chiều trên 6 tỷ Euro, tăng 60% so với 2021.

Về đầu tư, hiện Bỉ có 82 dự án, tổng vốn đăng ký gần 1,1 tỷ USD, đứng thứ 23/139 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam, với một số dự án tiêu biểu như Nhà máy điện rác Sóc Sơn, Khu công nghiệp Cảng quốc tế Hải Phòng...

Bỉ cũng là nhà tài trợ ODA cho Việt Nam từ năm 1977, lên tới 20-25 triệu Euro/năm. Hiện Bỉ vẫn tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thông qua các chương trình hợp tác đại học, các tổ chức phi chính phủ, khu vực tư nhân... Đến nay, có khoảng gần 5.000 sinh viên Việt Nam đã và đang học tập tại Vương quốc Bỉ.

Bên cạnh hợp tác cấp Chính phủ liên bang, hợp tác giữa Việt Nam với các vùng của Bỉ cũng đạt nhiều thành tựu tích cực. Các vùng Wallonie và Flanders có đại diện chính thức tại Việt Nam. Nhiều địa phương của Việt Nam đã ký kết các biên bản ghi nhớ hợp tác (MoU) với các vùng của Bỉ.

Về hợp tác đa phương, hai nước phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trong các diễn đàn khu vực, quốc tế, như Liên hợp quốc, Francophonie, ASEM...

Hai nước cùng đảm nhiệm vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, Ủy viên Hội đồng nhân quyền 2023-2024 và đã hợp tác rất chặt chẽ, thường xuyên trao đổi thông tin.

Bỉ cũng có vai trò và tiếng nói rất quan trọng trong EU, sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của EU nửa đầu năm 2024, nên hai bên càng có điều kiện hợp tác, trong các khuôn khổ EU và ASEAN.

Như vậy, có thể thấy, hai nước đã xây dựng được mối quan hệ hợp tác gắn bó, bền chặt, cùng có lợi. Đây là thành tựu rất đáng tự hào, cũng là nền tảng rất tốt để tiếp tục đưa quan hệ lên tầm cao mới trong thời gian tới.

Xin Đại sứ mô tả quan hệ Việt Nam-Bỉ trong ba từ và giải thích cho sự lựa chọn này?

Tôi xin được miêu tả quan hệ Việt Nam-Bỉ trong ba từ "tin cậy", "thực chất" và "hiệu quả".

Tin cậy là vì trải qua nửa thế kỷ, hai nước đã xây dựng được nền tảng quan hệ rất vững chắc. Quan hệ chính trị gắn bó, tin tưởng lẫn nhau không ngừng được củng cố thông qua các chuyến thăm cấp cao và các cấp, các cơ chế hợp tác song phương không chỉ giữa Bỉ với Việt Nam mà còn giữa Việt Nam và EU, trong đó Bỉ là thành viên quan trọng.

Thực chất là do hợp tác giữa hai nước đã có nhiều thành tựu ấn tượng trong một số lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với tiềm năng, thế mạnh và nhu cầu của mỗi bên, như thương mại, đầu tư, cơ sở hạ tầng, nông nghiệp...

Từ sự tin cậy và lựa chọn lĩnh vực hợp tác thực chất, quan hệ hai nước đã đạt hiệu quảcao, đang dần từng bước đi vào chiều sâu bền vững, mang lại lợi ích cho cả hai bên.

"Từ sự tin cậy và lựa chọn lĩnh vực hợp tác thực chất, quan hệ hai nước đã đạt hiệu quả cao, đang dần từng bước đi vào chiều sâu bền vững, mang lại lợi ích cho cả hai bên".
(Đại sứ Nguyễn Văn Thảo)

Việt Nam và Bỉ là Đối tác chiến lược trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời Bỉ cũng là đối tác thương mại lớn thứ sáu của Việt Nam tại EU. Trong bối cảnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang là xu hướng chủ đạo, hai nước cần tận dụng những thế mạnh nào của nhau để đẩy mạnh xu hướng này?

Như đã nêu ở trên, Bỉ là đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, cũng là Đối tác chiến lược về nông nghiệp từ năm 2018. Bỉ có thế mạnh rất lớn về công nghệ cao, nhất là trong nông nghiệp, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số.

Trong khi đó, Việt Nam có chủ trương, chính sách phát triển những lĩnh vực này, có thế mạnh về vị trí địa chính trị, tiềm năng thị trường, lao động, nguyên liệu, có sức bật năng động của nền kinh tế đang chuyển đổi mạnh mẽ, cũng như vị thế trong khu vực và thế giới, được bạn coi trọng.

Về hợp tác nông nghiệp, hai bên có cơ cấu mặt hàng nông nghiệp bổ trợ cho nhau. Tuy nhiên, hợp tác nông nghiệp không phải chỉ dừng lại ở thương mại nông sản.

Định hướng hợp tác nông nghiệp Việt Nam-Bỉ thời gian tới cần phải xây dựng một chuỗi giá trị hoàn thiện, bao gồm hợp tác tổng thể, từ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, phát triển con giống, cây trồng, quy hoạch vùng nguyên liệu, thức ăn, phân bón, đến canh tác, chăn nuôi, thu hoạch, bảo quản, chế biến, đóng gói sản phẩm, logistics, vận chuyển, xây dựng mạng lưới tiêu thụ và phân phối.

Toàn bộ chuỗi giá trị của kinh tế nông nghiệp này sẽ góp phần giúp chúng ta xây dựng nền kinh tế nông nghiệp hiện đại, bền vững và tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế.

Hiện nay, hai nước đang hợp tác để phát triển điện sinh khối, tạo ra than hoạt tính từ gáo dừa và các phế phẩm, phụ phẩm của nông nghiệp và đang xúc tiến các dự án quan trọng như xây dựng hệ thống kho lạnh bảo quản nông sản tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Lĩnh vực thứ hai cũng rất quan trọng trong hợp tác với Bỉ thời gian tới là vấn đề sản xuất chip bán dẫn. Bạn đã xây dựng được những trung tâm công nghệ lớn, có uy tín, từ mấy chục năm trước, hiện đang là đối tác cung cấp chip cho hàng loạt công ty công nghệ hàng đầu thế giới như Apple, Microsoft, Google... Rất mừng là Bỉ cũng đánh giá Việt Nam là một đối tác tiềm năng của khu vực và đã ký kết thỏa thuận hợp tác nghiên cứu và phát triển sản xuất chip bán dẫn tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, hợp tác trong nhiều lĩnh vực quan trọng khác như năng lượng tái tạo (sản xuất hydrogen xanh), logistics, xây dựng cảng biển hiện đại, y tế... cũng rất tiềm năng. Đây đều là những lĩnh vực Bỉ rất có thế mạnh và ta có nhu cầu.

Bỉ là trung tâm logistics toàn châu Âu, với cảng Antwerp-Zeebrugges là cảng container lớn nhất châu lục; là nơi đặt trụ sở của các hãng dược phẩm lớn như Pfizer, các viện nghiên cứu lớn về y tế, công nghệ sinh học và doanh nghiệp hàng đầu sản xuất hydrogen. Một số doanh nghiệp lớn của Bỉ, như John Cockeril, đang có ý định chuyển trung tâm của họ tại khu vực về Việt Nam, xây dựng tại Việt Nam các dự án lớn về sản xuất hydrogen, logistics, R&D...

Có thể thấy, tiềm năng hợp tác còn rất lớn. Tuy nhiên, để tận dụng tốt cơ hội, cần chuẩn bị một kế hoạch kỹ lưỡng và có đầu tư phù hợp. Phía Bỉ đã sẵn sàng hợp tác với Việt Nam.

Về phần mình, chúng ta cần chuẩn bị tốt về môi trường, chính sách, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng… để nâng cao giá trị và lợi thế cạnh tranh.

Đại sứ Nguyễn Văn Thảo, Phó Thủ hiến - Bộ trưởng Kinh tế và Ngoại thương Vùng Wallonia Willy Borsus cùng các đại biểu thăm xưởng sản xuất máy móc điều trị ung thư của công ty IBA.

Trong năm nay sẽ diễn ra nhiều hoạt động, sự kiện kỷ niệm 50 năm quan hệ song phương. Đại sứ có thể bật mí một số hoạt động, sự kiện sắp tới mà Đại sứ quán (ĐSQ) dự định tổ chức, cũng như chia sẻ kỳ vọng của mình về động lực mà các hoạt động này sẽ mang lại cho quan hệ song phương?

Có thể nói, 50 năm trong quan hệ là một dấu mốc quan trọng để tổng kết lại những thành tựu và đề ra định hướng đưa quan hệ hợp tác lên tầm cao mới. Rất mừng là cả hai bên đều rất quan tâm và đang phối hợp chặt chẽ để tổ chức các hoạt động thiết thực, hiệu quả, ý nghĩa.

Tiếp theo chuyến thăm Bỉ rất thành công của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tháng 12/2022 và chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng tháng 2/2023, hai bên đang tiếp tục thúc đẩy chuyến thăm các cấp, duy trì hiệu quả các cơ chế hợp tác.

Dự kiến sẽ có một số cấp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và lãnh đạo cùng doanh nghiệp các vùng của Bỉ thăm Việt Nam trong năm nay. Lãnh đạo các vùng đang phối hợp với ĐSQ để lên kế hoạch cụ thể và xây dựng các chương trình hành động hợp tác giữa Việt Nam và các vùng của Bỉ.

Theo Đề án kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Bỉ, trong năm nay, nhiều bộ, ngành, địa phương tổ chức các hoạt động đa dạng, khẳng định quan hệ đã đi vào tận cơ sở, người dân. ĐSQ sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành, địa phương và phía Bỉ triển khai tốt các hoạt động này.

ĐSQ dự kiến sẽ tổ chức các sự kiện về quảng bá thương mại, hình ảnh về đất nước, con người Việt Nam, lễ hội ẩm thực chung hai nước, trong khuôn khổ Đề án kỷ niệm và Đề án Ngày Việt Nam tại Bỉ.

Hai nước tuy xa nhưng lại rất gần gũi, bổ trợ lẫn nhau về văn hóa, con người, ẩm thực. Khi chúng tôi chia sẻ với các bạn Bỉ về phối hợp tổ chức một lễ hội ẩm thực tại hai nước thì các bạn hết sức hào hứng.

Tháng 4 tới đây, Thị trưởng Namur sẽ dẫn một đoàn cà kheo sang Việt Nam tham dự Festival Huế. Thúc đẩy phát triển văn hóa sẽ làm cho nhân dân hai nước hiểu biết về nhau hơn, qua đó lan tỏa và tạo thuận lợi hơn cho hợp tác trong các lĩnh vực khác.

Chúng tôi cũng đang có kế hoạch phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như các bộ, ngành, địa phương quan tâm tổ chức Diễn đàn giáo dục Việt Nam-Bỉ trong thời gian tới, qua đó đưa nền giáo dục chất lượng cao của Bỉ đến gần hơn với học sinh, sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam; đồng thời mở rộng hợp tác, liên kết giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp... giữa hai nước.

Tôi tin rằng, nếu thành công, các hoạt động này sẽ tạo động lực lớn giúp hai bên tăng cường hiểu biết lẫn nhau và khám phá nhiều cơ hội mới, qua đó giúp mở ra chương mới trong hợp tác sâu rộng, cùng có lợi giữa Việt Nam và Bỉ giai đoạn tới.

Xin cảm ơn Đại sứ!

Tọa đàm giao lưu nhân dân vì tương lai hợp tác phát triển Việt Nam-Bỉ, ngày 23/2, tại Hà Nội. (Ảnh: Lê An)

Thu Trang