Đại dịch hậu Omicron

Hãy hình dung một tương lai không xa khi con người có thể đặt chuyến du lịch hè đến Italy hoặc không cần phải tháo khẩu trang để chụp ảnh.

Sau 25 tháng, việc quên đi đại dịch dù chỉ một chút nghe cũng có vẻ như một điều viển vông. Nhưng sau cùng, chúng ta vẫn có quyền hy vọng vào năm 2022 này.

"Tôi nghĩ nếu làm đúng, chúng ta sẽ có một năm 2022 mà Covid-19 không còn chi phối cuộc sống quá nhiều", CNN dẫn lời tiến sĩ Tom Frieden, cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama.

Chương tiếp theo của đại dịch sẽ ra sao và khi nào nó sẽ đến là những gì mà tiến sĩ Yvonne Maldonado, nhà dịch tễ học và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại trường Y Stanford Medicine, cũng như các chuyên gia y tế khác đang cố gắng tìm ra.

Một số người cho rằng làn sóng dịch Omicron sẽ đạt đỉnh vào khoảng tháng 2 đến tháng 3. Covid-19 sau đó quay trở lại vào mùa đông nhưng không nghiêm trọng như trước, theo The Lancet.

"Khoảng thời gian yên tĩnh"

Omicron đã tạo tác động lớn. Hơn 1/4 tổng số ca mắc Covid-19 kể từ đầu dịch ở Mỹ được ghi nhận trong tháng qua, giữa lúc biến chủng Omicron lây lan nhanh chóng, theo dữ liệu từ Đại học Johns Hopkins.

Đến giữa tháng 1, thế giới ghi nhận khoảng 125 triệu ca nhiễm Omicron mỗi ngày. Ảnh: AP.

Làn sóng dịch dường như đã đạt đến đỉnh ở một số khu vực mà biến chủng Omicron xuất hiện đầu tiên ở Mỹ, như Boston và New York. Song, nó vẫn hoành hành ngoài tầm kiểm soát ở các vùng khác của đất nước.

Chẳng hạn ở Georgia, giới chức y tế thành phố Atlanta cho biết các bệnh viện vẫn quá tải. Với nhiều nhân viên nhiễm bệnh, Lực lượng Vệ binh quốc gia đang được điều động để lấp đầy những khoảng trống về chăm sóc sức khỏe ở các bang như Minnesota.

Tuy nhiên, các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm đã nhìn thấy hy vọng từ những gì đã xảy ra ở Nam Phi. Các nhà khoa học tại quốc gia này phát hiện biến chủng Omicron đầu tiên vào tháng 11/2021. Các ca nhiễm sau đó đã chạm đỉnh và sụt giảm nhanh chóng.

Điều tương tự cũng xảy ra ở Anh và các chuyên gia cho rằng nó sẽ xảy ra ở khắp mọi nơi.

"Từ khoảng giữa tháng 2, chúng ta bắt đầu thực sự thấy mọi thứ trở nên tốt hơn”, tiến sĩ John Swartzberg, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm, đồng thời là giáo sư lâm sàng danh dự tại Trường Y tế Công cộng Berkeley, Đại học California, cho biết.

Theo nhiều chuyên gia, nếu đợt tăng ca mắc đột biến này nhanh chóng chấm dứt, thế giới có thể sẽ tồn tại một "khoảng thời gian yên tĩnh".

Ông Swartzberg tin rằng từ tháng 3 đến tháng 6 năm nay sẽ giống như năm ngoái, với số ca mắc liên tục giảm.

“Tâm lý lạc quan sẽ đến và khi đó chúng ta sẽ có thể làm được nhiều điều hơn trong cuộc sống của mình. Tôi nghĩ rằng tháng 5 hoặc tháng 6 sẽ thực sự tốt. Tôi khá lạc quan”, ông Swartzberg nói.

Biến chủng tiếp theo sẽ lây lan nhanh hơn

Tuy nhiên, con người vẫn không nên chủ quan vì Covid-19 có thể sẽ không bao giờ biến mất hoàn toàn.

“Sau 4 đợt dịch mà mỗi đợt do một biến chủng virus dẫn đầu, tại sao không thể có đợt thứ 5? Đúng, chúng ta đã có khả năng miễn dịch tốt hơn nhiều với các tế bào T được tăng cường sau khi mắc bệnh, tiêm vaccine hoặc cả hai. Nhưng khả năng miễn dịch này vẫn thất bại trong việc ngăn chặn đợt dịch Omicron chỉ vài tháng trước”, tiến sĩ Kent Sepkowitz, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering ở New York, cho biết.

Biến chủng tiếp theo của virus corona có thể lây lan nhanh hơn Omicron. Ảnh: Reuters.

“Tôi dự đoán một phiên bản khác của virus sẽ quay trở lại”, tiến sĩ Maldonado cũng đưa ra cảnh báo. Theo bà, các biến chủng tiếp theo thậm chí có thể dễ lây lan nhanh hơn Omicron. Nó có thể gây cho mọi người các triệu chứng nghiêm trọng hơn, hoặc không có triệu chứng nào.

Tiến sĩ George Rutherford, nhà dịch tễ học tại Đại học California, San Francisco, cũng nhận định virus có thể biến đổi dần dần, giống như những gì đã xảy ra với các biến chủng Alpha và Beta, hoặc nó có thể tạo ra một bước nhảy lớn, như với Delta và Omicron.

Chẳng hạn, virus cúm H1N1 là một loại virus mới khi nó gây ra một trong những đại dịch tồi tệ nhất trong lịch sử vào năm 1918. 1/3 dân số đã lây nhiễm và khoảng 50 triệu người đã tử vong vì dịch bệnh. Đại dịch đó cuối cùng đã kết thúc, nhưng virus vẫn ở “sống chung" với con người cho đến nay.

“Virus (SARS-CoV-2) có thể sẽ làm điều tương tự", tiến sĩ Maldonado nói.

WHO cho biết biến chủng tiếp theo của virus corona có thể lây lan nhanh hơn Omicron, nhưng chưa rõ nó có nguy hiểm hơn hay không.

"Chúng tôi lo ngại biến chủng tiếp theo sẽ dễ lây lan hơn vì nó phải vượt qua các biến chủng đang lưu hành. Câu hỏi lớn là liệu các biến chủng trong tương lai có gây bệnh nặng hơn không", Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết trong buổi trả lời trực tuyến với truyền thông hôm 25/1.

Tín hiệu lạc quan

Mặc dù bị virus corona tàn phá trong hai năm, ông Kent Sepkowitz tin rằng con người vẫn có lý do để lạc quan.

Mô hình của Viện Đo lường và đánh giá sức khỏe (IHME) ước tính đến tháng 3, lượng lớn dân số thế giới sẽ nhiễm Omicron. Chiến dịch tiêm liều tăng cường cũng được đẩy mạnh liên tục. Khi ấy, miễn dịch toàn cầu sẽ ở mức cao nhất. Trong một tuần hoặc vài tháng sau đó, mức độ lây truyền virus dự kiến giảm sâu.

Khả năng miễn dịch của thế giới sẽ tăng thêm khi ngày càng có nhiều người tiêm chủng hoặc mắc bệnh trong làn sóng dịch Omicron. Ảnh: New York Times.

Dù khả năng miễn dịch có thể suy giảm sau đó, ở một viễn cảnh tích cực, tác động của Covid-19 trong tương lai đối với sức khỏe con người sẽ ít nghiêm trọng hơn so với trước đó.

Vaccine sẽ giúp ngăn ngừa, giảm bớt nguy cơ nhập viện và tử vong khi mắc Covid-19. Trong khi đó, sự ra đời của thuốc kháng virus và những hiểu biết chắt lọc từ nhiều năm chung sống cùng virus cũng giúp người dễ tổn thương tự bảo vệ mình trong các làn sóng dịch tương lai.

Cuối cùng, mặc dù không sớm, nhưng 7,8 tỷ người có thể tạo thành một bức từng miễn dịch toàn cầu, đủ khả năng miễn dịch chủng này hoặc chủng khác. Đặc biệt, việc tăng cường nỗ lực tiêm chủng trên toàn cầu sẽ giúp làm giảm phạm vi và cường độ ảnh hưởng của bất cứ biến chủng nào đang thúc đẩy làn sóng dịch vào thời điểm này, theo ông Kent Sepkowitz.

Minh An