Đặc sắc Lễ hội chùa Tây Phương

Nhiều hoạt động hấp dẫn

Huyện Thạch Thất là vùng đất cổ, vùng quê có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời. Với những bản sắc của văn hóa xứ Đoài, huyện có 209 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương. Chùa Tây Phương tọa lạc trên đỉnh núi Câu Lậu, ở độ cao khoảng 100m, cách trung tâm Thành phố khoảng 40km về hướng Tây. Tương truyền, chùa có nền móng xây dựng từ những thế kỷ đầu Công nguyên, ban đầu mang tên gọi Sùng Phúc Tự.

Nhiều hoạt động đặc sắc diễn ra tại Lễ hội chùa Tây Phương năm 2024.

Từ Tam quan hạ, du khách phải đi lên 237 bậc đá ong mới đến Tam quan thượng, bên trái chùa là Miếu Sơn thần. Chùa chính nằm trên đỉnh núi Câu Lâu, có kết cấu hình chữ Công, bên trong trưng bày nhiều pho tượng quý. Hiện, chùa Tây Phương được coi là một trong những ngôi cổ tự sở hữu Phật điện đồ sộ nhất Việt Nam. Đây cũng là điểm đến di tích, tâm linh nổi tiếng của huyện Thạch Thất, hằng năm thu hút hàng nghìn du khách trong và ngoài nước. Năm 2014, chùa được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt. Năm 2015, Bộ tượng Phật chùa Tây Phương thời Tây Sơn, niên đại cuối thế kỷ 18 đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia.

Không chỉ nổi tiếng là một điểm đến hấp dẫn, từ lâu, Lễ hội chùa Tây Phương cũng được coi là một nét đẹp văn hóa truyền thống, một sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo có ý nghĩa hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần của người Thạch Thất và du khách, phật tử thập phương. Năm 2024, Lễ hội truyền thống chùa Tây Phương diễn ra trong 10 ngày (từ ngày 9/4 - 18/4/2024, tức từ ngày 1/3 - 10/3 năm Giáp Thìn) với nhiều hoạt động văn hóa, tâm linh theo nghi thức Phật giáo hấp dẫn.

Cụ thể, Lễ hội diễn ra nhiều hoạt động như: Lễ rước nước từ giếng lên chùa; lễ tắm Phật; lễ bao sái; trì tụng kinh Dược Sư; nhiễu Phật; trì tụng Bát Nhã tâm kinh… có sự tham gia của Ban trị sự Phật giáo huyện Thạch Thất, nhà sư và các phật tử xã Thạch Xá. Trong đó, rước nước là một nghi lễ linh thiêng từ xa xưa tại chùa Tây Phương, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của vùng đất Thạch Thất.

Rước nước ngoài mục đích lấy nước về thờ cúng các vị thần linh, tắm cho Đức Phật, còn thể hiện ước nguyện về sự sinh sôi nảy nở của thiên nhiên vạn vật và con người. Các nghi thức: Trì tụng kinh Dược Sư nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, đất nước bình yên và cầu nguyện cho đồng bào Phật tử, những người có cảm tình với đạo Phật, đồng bào các giới được sống an lành trong ánh từ quang của Đức Phật; nhiễu Phật (đi vòng quanh Đức Phật để biểu lộ lòng cung kính, khát ngưỡng); trì tụng Bát Nhã tâm kinh (giúp con người tu tâm dưỡng tính, mở mang trí tuệ, tiến vào con đường giác ngộ tỉnh thức)… được thực hiện trong khuôn viên nội tự chùa Tây Phương.

Những nghi lễ Phật giáo tại Lễ hội truyền thống chùa Tây Phương diễn ra trang nghiêm, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, du khách và phật tử với ý nghĩa cầu cho quốc thái dân an. Các nghi lễ luôn được bảo lưu, gìn giữ.

Giữ gìn nét văn hóa truyền thống.

Trong khuôn khổ chuỗi hoạt động nhân dịp lễ hội truyền thống chùa Tây Phương năm 2024, huyện Thạch Thất cũng đã tổ chức hội chợ xúc tiến thương mại gắn kết quảng bá du lịch, văn hóa địa phương gắn với lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và 70 năm Giải phóng huyện Thạch Thất (1954 - 2024). Chuỗi sự kiện này nhằm thiết thực triển khai Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 22/2/2022 của Thành ủy về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2045”; Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025”.

Được biết, huyện cũng đang tích cực nghiên cứu xây dựng tuyến phố đi bộ vào chùa Tây Phương; tuyến đi bộ dọc trục đường vườn hoa Phùng Khắc Khoan để tổ chức các hoạt động văn hóa, xúc tiến đầu tư, thương mại, góp phần phát triển du lịch văn hóa và không gian sáng tạo văn hóa, đưa huyện Thạch Thất phát triển xứng tầm với vai trò đô thị phía Tây của Thủ đô Hà Nội trong tương lai.

Có mặt tại Lễ hội chùa Tây Phương năm 2024, chị Nguyễn Thị Hiền (xã Kim Quan, huyện Thạch Thất) bày tỏ: “Các hoạt động của Lễ hội chùa Tây Phương nhằm khơi dậy, nêu cao lòng tự hào dân tộc, tiếp tục giáo dục cho các thế hệ trẻ biết tôn trọng và giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống quê hương, phát huy truyền thống lịch sử, truyền thống yêu nước; động viên cán bộ, đảng viên, toàn thể nhân dân phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Đồng thời, tuyên truyền, quảng bá hình ảnh về di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương và quê hương Thạch Thất”.

Việc tổ chức Lễ hội truyền thống chùa Tây Phương góp phần duy trì, phát triển những giá trị văn hóa, tinh thần; nâng cao ý thức trách nhiệm của các cấp, ngành và các tầng lớp nhân dân trong việc giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị di tích, danh lam thắng cảnh, qua đó nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển du lịch trên địa bàn huyện.

Để bảo tồn, gìn giữ và phát huy tốt các giá trị di sản của Lễ hội chùa Tây Phương, thời gian tới, huyện Thạch Thất tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền về ý nghĩa của Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương; tích cực tuyên truyền, quảng bá xúc tiến hoạt động du lịch với nhiều giải pháp cụ thể, hiệu quả; tiếp tục triển khai các dự án đầu tư tu bổ, tôn tạo, quy hoạch vùng phụ cận của di tích chùa Tây Phương, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và du khách.

Đặc biệt, trong những ngày diễn ra lễ hội, Ban Tổ chức Lễ hội huyện và Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn cần làm tốt công tác quản lý, bảo vệ di tích, di vật, chống xâm hại cảnh quan di tích, bảo đảm an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, an toàn cho du khách. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, thực hiện Bộ quy tắc ứng xử nơi công cộng cho nhân dân địa phương…

Năm 2024, nhân kỷ niệm 10 năm đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương (2014 - 2024), huyện Thạch Thất đã tổ chức chuỗi hoạt động ý nghĩa nhằm phát huy những giá trị văn hóa độc đáo của ngôi cổ tự. Chuỗi sự kiện nhằm khơi dậy và nêu cao lòng tự hào dân tộc, tiếp tục giáo dục các thế hệ hôm nay và mai sau giữ gìn nét đẹp văn hóa quê hương, phát huy truyền thống lịch sử, yêu nước, tinh hoa văn hóa của dân tộc. Lễ hội cũng nhằm đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tín ngưỡng của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Đây còn là dịp động viên cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân phấn đấu xây dựng quê hương Thạch Thất ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Kim Tiến