Cựu Bộ trưởng Kinh tế Montenegro giành chiến thắng trong bầu cử tổng thống

Ông Jakov Milatovic phát biểu trước những người ủng hộ sau khi giành chiến thắng. Nguồn: Reuters

Ông Jakov Milatovic, 37 tuổi, là Phó Chủ tịch Phong trào châu Âu ngày nay. Ông giữ chức Bộ trưởng Kinh tế từ tháng 12.2020 đến tháng 4.2022. Tham gia tranh cử, ông đã vận động với cam kết hạn chế tham nhũng, cải thiện mức sống và tăng cường quan hệ với Liên minh Châu Âu (EU) và nước cộng hòa Nam Tư cũ Serbia.

Trong vòng 1 cuộc bầu cử diễn ra ngày 19.3, ông Jakov Milatovic giành được 28,92% số phiếu ủng hộ, trong khi Tổng thống Milo Djukanovic giành được 35,37%. Đây cũng là hai chính khách có số phiếu bầu cao nhất được quyền tranh cử tại vòng 2.

Tại vòng 2, theo Cơ quan thăm dò ý kiến của Trung tâm Giám sát và Nghiên cứu (Cemi) có trụ sở tại Podgorica, ông Milatovic đã giành được 60,1% so với 39,9% của ông Djukanovic. Một tổ chức thăm dò ý kiến khác, Trung tâm Chuyển đổi Dân chủ có trụ sở tại Podgorica cũng khẳng định ông Milatovic dẫn đầu với 56,9%. Cemi cho biết tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở mức khoảng 70%.

Ủy ban Bầu cử dự kiến sẽ công bố kết quả chính thức trong những ngày tới, sau khi đã hoàn tất các thủ tục khiếu nại.

Phát biểu trước những người ủng hộ, ông Milatovic nói: “Bạn có thể thấy sức mạnh của một Montenegro thống nhất tối nay… đây là lý do tại sao chiến thắng này lại to lớn và mang tính lịch sử đến vậy”.

Ông nói: “Trong vòng 5 năm tới, chúng tôi sẽ đưa Montenegro gia nhập EU”.

Tổng thống đương nhiệm Milo Djukanovic, 61 tuổi, người đã nắm quyền Montenegro với tư cách là tổng thống hoặc thủ tướng trong suốt 33 năm, đã thừa nhận thất bại trước ông Milatovic.

“Montenegro đã đưa ra lựa chọn của mình. Tôi tôn trọng lựa chọn đó và tôi chúc mừng Jakov Milatovic”, ông Djukanovic, người sẽ giữ chức vụ của mình cho đến khi bàn giao nhiệm vụ vào ngày 21.5, nói với những người ủng hộ ông tại trụ sở Đảng Xã hội dân chủ (DPS) của ông ở Podgorica.

Cuộc bỏ phiếu hôm 2.3 diễn ra sau một năm bất ổn chính trị, trong đó hai chính phủ lên nắm quyền sau các cuộc biểu tình vào cuối năm 2020 đã sụp đổ bởi các cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm. Cuộc bầu cử cũng chấp dứt tình trạng tranh cãi giữa các nhà lập pháp và Tổng thống Djukanovic về việc ông từ chối bổ nhiệm thủ tướng mới.

Giáo sư Milos Besic, giảng viên khoa học chính trị tại Đại học Belgrade, cho biết: “Người dân đã gửi một thông điệp rõ ràng rằng họ muốn thay đổi và giới tinh hoa chính trị mới nên chú ý nhiều hơn đến các vấn đề và nhu cầu của người dân”.

Vào ngày 16.3, ông Djukanovic giải tán Quốc hội và lên lịch bầu cử sớm vào ngày 11.6.

Mặc dù chức vụ nguyên thủ quốc gia ở Montenegro chủ yếu mang tính chất nghi lễ, nhưng tổng thống vẫn vai trò tầm quan trọng trong quá trình thành lập nội các và đề cử thủ tướng. Đặc biệt, chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống sẽ củng cố cơ hội cho đảng Phong trào châu Âu ngày nay của ông Milatovic trong cuộc bầu cử Quốc hội tháng 6 tới.

Tổng thống Montenegro được bầu theo chế độ phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 5 năm và không được giữ chức vụ quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp. Tổng thống đương nhiệm Milo Djukanovic từng có 5 nhiệm kỳ giữ cương vị Thủ tướng và được bầu làm Tổng thống Montenegro trong các nhiệm kỳ 1998 - 2002 và 2018 - 2023.

Quỳnh Vũ (Theo Reuters)