Cuộc đua triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật mới tại châu Âu
Với việc Hiệp ước về Các lực lượng tên lửa tầm trung (INF) đổ vỡ, Nga và Mỹ đang đẩy mạnh việc tái triển khai các dòng vũ khí hạt nhân chiến thuật tại châu Âu. Dù là vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng vũ khí hạt nhân chiến thuật hiện không bị giới hạn bởi bất kỳ hiệp định hay thỏa thuận quốc tế nào.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật không bị ràng buộc bởi bất kỳ quy định quốc tế nào
Điểm khác biệt lớn nhất của vũ khí hạt nhân chiến thuật so với cấp chiến lược là chúng có hiệu suất công phá nhỏ hơn nhiều lần chỉ khoảng vài chục Kilotone. Chúng được thiết kế để sử dụng ngay trên chiến trường với tầm sát thương hiệu dụng khoảng vài km tính từ tâm vụ nổ. Tuy nhiên, hiệu ứng hủy diệt của các loại vũ khí hạt nhân chiến thuật cũng vượt xa mọi loại vũ khí thông thường mà con người từng tạo ra.
“Trong quá khứ, cả Liên Xô và Mỹ điều rất tích cực thử nghiệm vũ khí hạt nhân chiến thuật và sở hữu hàng nghìn đơn vị vũ khí dạng này. Dù đi theo nhiều hướng phát triển khác nhau, nhưng đặc điểm chung của đầu đạn hạt nhân chiến thuật là chúng phải nhỏ gọn, phù hợp để trang bị các loại vũ khí truyền thống như pháo binh, tên lửa, mìn…”, Giáo sư Vadim Kozyulin thuộc Viện Khoa học Quân sự Liên bang Nga cho biết.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật không bị ràng buộc bởi các quy định quốc tế.
Rất may mắn là dù được trang bị số lượng lớn, tất cả các vũ khí hạt nhân chiến thuật chưa bao giờ được sử dụng trên chiến trường. Vấn đề này được hiểu đơn giản là khi sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, chiến tuyến sẽ bị bao phủ bởi bụi phóng xạ đủ để hủy diệt cả bên tấn công và bên phòng thủ; sẽ không ai là người chiến thắng. Chính vì thế, vũ khí hạt nhân chiến thuật chủ yếu được dùng với nhiệm vụ răn đe, tương tự như vũ khí cấp chiến lược.
Theo lời chuyên gia Vadim Kozyulin, điểm đặc biệt của vũ khí hạt nhân chiến thuật là dù được phân loại là vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng chúng không bị ràng buộc bởi bất kỳ quy định quốc tế nào. Nếu vũ khí hạt nhân chiến lược của Nga và Mỹ được giới hạn theo Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược (START) với khoảng 1.550 đầu đạn và 700 phương tiện vận chuyển chiến lược cho mỗi bên, thì kho vũ khí hạt nhân chiến thuật của hai quốc gia ở thời kỳ cao điểm có thể lên tới hàng chục nghìn đơn vị và không chịu bất kỳ sự giám sát nào.
Điều đáng lo ngại hơn là các cường quốc hạt nhân hiện không có ý định giảm bớt kho vũ khí hạt nhân chiến thuật hiện có, mà thậm chí còn hạ bớt ngưỡng phản ứng được phép sử dụng vũ khí hạt nhân. Đặc biệt tại châu Âu, với việc INF đổ vỡ, nguy cơ xảy ra xung đột hạt nhân vẫn hiện hữu khi cả Nga và Mỹ đang duy trì lực lượng tiến công hạt nhân chiến thuật và đang có tín hiệu tăng cường số lượng triển khai chúng.
Cuộc đối đầu mới ở lục địa già
“Mỹ hiện có kho vũ khí hạt nhân chiến thuật khoảng 20.000 đơn vị, còn Nga vào khoảng gần 2.000 đơn vị”, Thượng tướng Vladimir Dvorkin, nguyên lãnh đạo Viện nghiên cứu Chiến lược số 4, Bộ Quốc phòng Nga nhận định.
Liên Xô và Nga đã phá hủy phần lớn kho vũ khí hạt nhân chiến thuật vào đầu những năm 1990, khi loại biên dần các tổ hợp tên lửa chiến thuật Oka, Tochka và Luna; các tên lửa hành trình diệt hạm và phòng không chiến lược… Tuy nhiên, xu hướng này đang thay đổi gần đây, Nga đang tái trang bị hàng loạt đầu đạn hạt nhân chiến thuật để cân bằng với chiến lược hạt nhân mới của Mỹ, đặc biệt là tại châu Âu.
Các cơ sở phòng thủ tên lửa của Mỹ tại châu Âu hoàn toàn có thể trang bị tên lửa BGM-109 Tomahawk mang đầu đạn hạt nhân.
Để đáp trả, Nga cũng đưa trở lại trang bị nhiều loại vũ khí hạt nhân cấp chiến thuật.
“Trong chiến lược hạt nhân mới của Mỹ vai trò của các đầu đạn hạt nhân hiệu suất thấp như vũ khí cấp chiến thuật được đánh giá cao. Người Mỹ đang sử dụng chúng như một biện pháp tăng cường răn đe chiến lược”, ông Vladimir Dvorkin cho biết.
Theo lời ông Vladimir Dvorkin, Mỹ đang nâng cấp tên lửa hành trình BGM-109 Tomahawk đáp ứng khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Điều quan trọng hơn là phía Nga sẽ không thể phân biệt được đâu là tên lửa Tomahawk thông thường, đâu là tên lửa mang đầu đạn hạt nhân. Những tên lửa như vậy hoàn toàn có thể được lắp đặt trong các giếng phóng Mk-41 thuộc tổ hợp phòng thủ tên lửa Aegis Ashore Mỹ đang triển khai tại khu vực Redzikowo, phía bắc Ba Lan.
Để đáp trả, Nga đưa trở lại trang bị cối hạng nặng cỡ 240mm 2S4 Tyulpan và lựu pháo 203mm 2S7 Pion. Dòng vũ khí hạng nặng này từng được quân đội Liên Xô sử dụng với mục đích mang vũ khí hạt nhân chiến thuật chống lại các đợt tấn công của NATO ở châu Âu. Cùng với đó, việc triển khai các tổ hợp tên lửa chiến thuật Iskander-M, Kalibr, Kinzhal có khả năng mang đầu đạn hạt nhân cũng là bước đi đối trọng lại với chiến lược hạt nhân mới của Mỹ.
Động thái trên của Nga và Mỹ dù âm thầm hay công khai cũng tạo ra cuộc chạy đua hạt nhân mới tại châu Âu. Tuy nhiên, một khi vũ khí hạt nhân được sử dụng, sẽ không có người chiến thắng cuối cùng trong chiến tranh!
