Cú ngược dòng của xe hybrid

Khi các quốc gia trên thế giới đồng lòng đưa ra những cam kết cắt giảm khí nhà kính, đồng loạt ban hành những chính sách khuyến khích các loại phương tiện giao thông không phát thải và đưa ra lộ trình chấm dứt sử dụng động cơ đốt trong, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã đột ngột chuyển hướng.

Xe hybrid cho thấy rõ vai trò trong quá trình điện hóa ô tô.

Nói đến phương tiện không phát thải người ta nghĩ ngay đến xe điện, một loại phương tiện đã được phát minh từ hơn 100 năm trước nhưng sau đó bị lãng quên do sự thịnh hành của động cơ đốt trong (ICE).

Nói tới ô tô điện, cái tên phải nhắc tới chắc chắn là Tesla, thương hiệu ô tô dẫn đầu thị trường xe điện với lượng xe bán ra năm 2023 hơn 1,8 triệu chiếc. Toàn bộ đều là xe thuần điện.

Trước làn sóng xe điện mạnh mẽ, để không bị bỏ lại phía sau, nhiều ông lớn trong ngành công nghiệp ô tô đã chi những khoản đầu tư khổng lồ để nhanh chóng phát triển xe điện. Nhưng đến nay, dường như tất cả đang phải cân nhắc lại chiến lược phát triển xe điện của mình. Sự phát triển nhanh chóng của các dây chuyền sản xuất xe điện trong khi có doanh số không được như kỳ vọng khiến nhiều hãng xe đang phải chịu lỗ.

Trong hơn một thập kỷ, xu hướng chuyển từ động cơ ICE lên thẳng xe điện tưởng rằng đã được khẳng định là con đường duy nhất, không có gì phải bàn cãi. Thế nhưng, quá trình chuyển đổi thần tốc trong khoảng 5 năm qua dường như đang giảm nhịp độ, bởi nhiều lý do: Các chính sách khuyến khích sử dụng xe điện tại các quốc gia chưa đủ mạnh; Hạ tầng cho xe điện chưa đủ lớn; Thói quen sử dụng xe điện của người dân chưa như kỳ vọng; Sức ép doanh thu từ các cơ sở bảo dưỡng ở đại lý do xe điện không có quá nhiều chi tiết để phải bảo dưỡng hay sửa chữa…

Hệ quả, doanh số xe điện sau thời kỳ tăng trưởng với tốc độ chóng mặt đến nay đang có dấu hiệu chững lại. Và các nhà sản xuất đã phải nghiêm túc nhìn nhận về một giải pháp trung gian.

Ngó qua ngó lại thì xe lai (hybrid) được cho là khả thi vì có thể giải quyết được những vấn đề căn cơ như: Tiếp tục tận dụng được các dây chuyền sản xuất và bảo dưỡng xe ICE trước khi chuyển đổi dần sang xe điện mà vẫn giảm được phát thải; Có thời gian để tạo thói quen sử dụng các mẫu xe điện hóa cho khách hàng; Do xe hybrid (HEV) không cần hạ tầng trạm sạc nên quá trình này sẽ là thời điểm để các quốc gia nâng cao khả năng đáp ứng về mặt hạ tầng...

Đến lúc này có lẽ ông Akyo Toyoda, Chủ tịch Toyota vốn được coi là "gã bảo thủ" đã trở thành nhà tiên tri khi những dự báo của ông về "bong bóng xe điện" đã dần ứng nghiệm. Trên thực tế, các hãng xe Nhật Bản không bảo thủ với việc phát triển ô tô điện mà họ đang có cách tiếp cận đa chiều, lựa chọn loại xe, thời điểm phù hợp cho từng thị trường khác nhau.

Trước bối cảnh đó, xe lai (hybrid và plug-in hybrid) đang được nhiều hãng xe chọn làm mục tiêu phát triển, tăng doanh số trong khoảng 10-15 năm tới, vừa để đảm bảo hài hòa cả về lợi ích lẫn môi trường.

Ngoài các thương hiệu ô tô Nhật Bản, hiện các hãng xe Mỹ hay Đức đều đã có kế hoạch phát triển xe hybrid song song với việc phát triển xe điện.

Xe hybrid được xem là giải pháp có thể giúp giảm phát thải ngay mà không cần đầu tư hạ tầng trạm sạc. Đồng thời, loại xe này không thay đổi thói quen người sử dụng vì có cách thức vận hành tương tự với ô tô động cơ đốt trong (ICE) truyền thống. Giải pháp xe hybrid cũng giúp cho công nghệ xe hơi truyền thống vốn được đầu tư, nghiên cứu, phát triển hàng trăm năm không bị sụp đổ trong phút chốc. Và hạn chế ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng linh kiện khổng lồ trên toàn cầu hiện nay.

Thực tế, nếu chuyển ngay và hoàn toàn sang xe điện có thể sẽ gia tăng tình trạng mất việc làm, thất nghiệp khi các chuỗi cung ứng động cơ, linh phụ kiện phải dừng hoạt động.

Một ví dụ tại Mỹ, khi đã xảy ra cuộc đình công của nghiệp đoàn công nhân ngành ô tô xuất phát từ một trong những nguyên nhân do lo ngại về khả năng mất việc làm khi các nhà sản xuất ô tô tăng cường sản xuất xe điện.

Vì thế, xe hybrid hiện đang được coi là giải pháp giảm sốc cho ngành công nghiệp ô tô trước khi chuyển hoàn toàn sang xe điện.

Tùng Lê