Cư dân East Palestine ở Mỹ hoang mang

Sáng 14/2, một nhóm giám sát tới cửa hàng của bà Maggie Guglielmo để kiểm tra chất lượng không khí. Cửa hàng của bà cách nơi đoàn tàu chở hóa chất độc hại trật bánh hồi đầu tháng 2 vài dãy nhà.

“Nhóm giám sát không khí đã rời đi trong vòng 10 phút do mùi khó chịu và quá nồng”, nhóm chuyên gia ghi trong báo cáo, mô tả “mùi giống keo/bể bơi”. Tuy nhiên, họ không phát hiện có lượng lớn vinyl clorua cùng các hóa chất độc hại khác trong không khí.

Bà Guglielmo (67 tuổi) không hài lòng với kết luận này. Bà đã trả 900 USD cho một bên khác phân tích không khí trong cửa hàng mình và dự định trả thêm tiền để kiểm tra kho hàng. Mùi nhựa vẫn phảng phất và bám quanh con lạch Sulphur Run cách cửa nhà bà vài bước chân.

“Tôi sẽ không thể không làm gì”, bà nói, mặc dù thừa nhận việc phân tích thêm có thể là điều xa xỉ với nhiều người. “Không phải ai cũng có tiền làm những cuộc xét nghiệm này”.

Theo New York Times, bà Guglielmo chỉ là một trong số nhiều người sống tại East Palestine, Ohio đang tự bỏ tiền túi kiểm tra chất lượng môi trường sau vụ tàu trật bánh. Động thái này đã phản ánh sự ngờ vực của người dân với công ty đường sắt Norfolk Southern và chính quyền địa phương.

Đứng ngồi không yên

Cư dân trong bán kính 1,6 km kể từ hiện trường vụ tai nạn được sơ tán sau sự cố tàu trật bánh, khi các quan chức cho rằng có toa chở vinyl clorua - hóa chất gây ung thư - và có thể đã dính lửa, theo Guardian. Sau đó, họ đã tiêu hủy hóa chất độc hại từ các toa tàu. Đến ngày 8/2, cư dân được trở về nhà.

Các quan chức liên bang và tiểu bang nhiều lần nhấn mạnh họ chưa phát hiện mức độ hóa chất nguy hiểm có trong không khí hoặc nguồn nước, khi trích dẫn dữ liệu sơ bộ từ hàng trăm ngôi nhà tại thị trấn có khoảng 4.700 người.

Tuy nhiên, bà Guglielmo và nhiều người khác - đặc biệt là ở ngoại ô East Palestine gần vụ tai nạn - tiếp tục báo cáo về mùi hôi thối từ hóa chất tại một số khu vực, đồng thời không thể an tâm khi phải trải qua một số triệu chứng như phát ban hoặc đau đầu.

Người dân cũng nghi ngờ khi Norfolk Southern tiến hành kiểm tra song song với các cơ quan chính phủ. Họ đặt câu hỏi khi kiểm tra, các quan chức có tính cả những hóa chất được tạo ra sau khi quyết định tiêu hủy các toa tàu không. Thông tin về việc toa tàu chở thêm một số loại hóa chất khác càng làm tăng thêm sự ngờ vực của người dân.

Thùng container bị cháy tại địa điểm hóa chất độc hại bị đổ sau vụ tàu hỏa trật bánh ở Ohio hôm 15/2. Ảnh: Reuters.

Chính nỗi sợ có thể tiếp xúc lâu dài với hỗn hợp hóa chất trong không khí và nước, cũng như lo lắng bị lãng quên khi vụ việc chìm xuống, khiến nhiều người không thể ngồi yên. Một số người biến thành “nhà hóa học”, đọc thuộc lòng tên và tác dụng các hợp chất hóa học mà chỉ 2 tuần trước đó, họ không hiểu chúng nghĩa là gì.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu các đợt kiểm tra của người dân có giải quyết được hàng loạt thắc mắc hay không.

“Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với các cơ quan y tế và môi trường Ohio về kế hoạch dài hạn bảo vệ môi trường và cộng đồng”, Alan Shaw - Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Norfolk Southern - cho biết trong tuyên bố sau khi đến thăm East Palestine cuối tuần này.

Ông cũng lưu ý sau cuộc gặp với quan chức địa phương, “họ thất vọng khi thông tin sai lệch lan truyền và rất muốn chứng tỏ không khí và nguồn nước vẫn an toàn”.

Phát ngôn viên công ty Connor Spielmaker xác nhận họ đã ký hợp đồng với một công ty môi trường độc lập, cộng tác với nhân viên liên bang và tiến hành xét nghiệm.

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), họ đã sàng lọc chất lượng không khí của 525 ngôi nhà vào hôm 18/2, lấy mẫu nước đô thị trong thị trấn và không thấy kết quả lo ngại nào. EPA cũng xét nghiệm 48 giếng, chủ yếu ở Ohio và nhận kết quả tương tự.

Phát biểu trong cuộc họp báo hôm 17/2, Thống đốc Ohio Mike DeWine đã nhấn mạnh về tính xác thực của đợt kiểm tra, mặc dù ông thừa nhận nghi ngờ chính đáng không có gì sai. Ông cũng nói bang sẽ tiếp tục kiểm tra không khí và nguồn nước ở East Palestine cho đến khi các chuyên gia y tế xác định mối nguy hại đã qua, đảm bảo “họ ở lại cho đến khi không còn cần thiết nữa”.

Chính phủ liên bang cũng mở rộng phạm vi tiếp cận trong khu vực. Theo yêu cầu của ông DeWine, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh cùng Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ sẽ thành lập phòng khám vào ngày 20/2, xem xét các vấn đề y tế của cư dân khu vực.

Không tin kết quả từ chính quyền

Dọc theo các con đường ở East Palestine, các quan chức đã buộc các thiết bị giám sát không khí vào biển báo. Những thùng nước đóng chai chất đống trong bãi đậu xe của doanh nghiệp địa phương, khi các tình nguyện viên và cảnh sát chuyển chúng vào những ôtô đi ngang qua.

Các quan chức khuyến khích những gia đình có giếng tiếp tục uống nước đóng chai cho đến khi họ được kiểm tra. Nhưng việc sắp xếp lịch ngày càng khó khi nhu cầu tiếp tục tăng cao.

Tại một cuộc họp giữa tuần trước, Linda Murphy (49 tuổi) chất vấn các quan chức về hệ quả nếu lấy nước từ giếng. Bốn ngày sau, một đội kiểm tra đến nhà bà.

Khi bà cùng chồng kéo bộ lọc ra ngoài, họ ngửi thấy mùi giống hóa chất cũng được phát hiện ở con lạch Leslie gần nhà. Tại đây, hàng trăm con cá và con ếch đã chết chỉ vài ngày sau sự cố tàu trật bánh. Gia đình bà sẽ tiến hành một cuộc thử nghiệm độc lập khác, bất kể kết quả từ EPA.

Thiết bị giám sát không khí buộc vào cột ở East Palestine hôm 15/2. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, ông Yokley - người có công ty phát thanh - cho biết mình cũng cân nhắc xét nghiệm thêm.

“Đó chỉ là khoản chi phí bổ sung khác”, anh nói, đồng thời cho biết thiết bị trị giá hàng nghìn USD trong công ty ông có thể đã bị nhiễm độc. “Nếu nhà máy sản xuất kẹo và nhà máy mù tạt cạnh nhau, thì kẹo dẻo sẽ có mùi mù tạt. Đây chính xác là những gì đang xảy ra”.

Ryan Cresanto - 44 tuổi - cho biết gia đình ông đã mua các thiết bị kiểm tra nguồn nước. Điều đó cho phép họ nhanh chóng phát hiện những thay đổi trong thành phần của nước, độc lập với hoạt động của công ty đường sắt.

“Chúng tôi thà bỏ tiền túi còn hơn”, ông nói, cho biết mình không tin công ty này.

Phương Linh