Cổ trấn sở hữu một trong những bí ẩn lịch sử thú vị nhất Nam Mỹ

Tiahuanaco hay Tiwanaku là địa điểm khảo cổ nằm ở phía Tây Bolivia, gần hồ Titicaca được cho là đã xuất hiện vào thời tiền Colombia. Tính đến hiện tại, đây là một trong những địa điểm khảo cổ lớn nhất Nam Mỹ.

Từ các ghi chép lịch sử, địa danh này lần đầu được khám phá là vào năm 1549 bởi nhà thám hiểm người Tây Ban Nha, Pedro Cieza de Léon. Sau đó, nơi đây được người Aymara đặt cho cái tên Tiwanaku, có nghĩa rằng “hòn đá trung tâm” với niềm tin rằng nơi đây chính là trung tâm của thế giới.

Cách Tinawaku vài trăm mét là khu phế tích độc nhất vô nhị Puma Punku. Có ý kiến cho rằng đây là khu vực đền thờ và đài tưởng niệm của người Inca cổ xưa kia. Giới khảo cổ đánh giá những khối đá tại đây chính là một trong những bí ẩn lịch sử thú vị nhất của Nam Mỹ, khi vị trí và các hình chạm khắc trên đá rất chuẩn xác giống như được cắt bằng laser ở thời hiện đại.

Nhiều tảng đá với các đường hoa văn thẳng tắp, độ sâu đồng đều tuyệt đối và được đặt khít vào nhau như một một khối đá liền. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu chưa hiểu vì sao có thể có những tác phẩm chính xác trên một quy mô lớn như vậy.

Chất lượng nghệ thuật của công trình này dẫn đến nhiều giả thuyết về nguồn gốc của chúng, từ là sản phẩm của người ngoài hành tinh đến di tích của một xã hội siêu việt đã biến mất. Theo lời của người dân bản xứ, nơi đây được xây dựng không phải bởi tổ tiên họ hoặc thậm chí là những người trước nữa. Một thế lực cổ xưa đã xây nên nơi đây và người Inca đã sinh sống tại đây sau đó. Câu chuyện này thậm chí còn được ghi chép vào sách Biên Niên sử Peru, được viết vào thế kỷ 16 bởi Garcilaso de La Vega.

Các nhà nghiên cứu về xây dựng còn cho rằng, xét về độ phức tạp và đòi hỏi kỹ thuật cao của công trình, các kim tự tháp ở Ai Cập cổ đại quá đơn giản so với phế tích ở Puma Punku.

Bên cạnh những bí ẩn về nghệ thuật điêu khắc, trong quần thể di chỉ đá Puma Punku còn tồn tại một câu hỏi đến nay chưa có lời giải là Cổng Mặt Trời - công trình được xây dựng bởi nền văn hóa Tinawaku từ hơn 1.500 năm trước.

Đây là một cổng vòm đá nguyên khối nằm gần hồ Titicaca ven thành phố La Paz. Công trình cao khoảng 3 m, rộng gần 4 m với tổng trọng lượng khoảng 10 tấn. Những người Tinawaku xây dựng và sử dụng công trình này như một cuốn lịch để theo dõi ngày trong năm. Tuy nhiên, việc người Tiwanaku làm thế nào để tính toán chính xác mối quan hệ giữa các tia nắng Mặt trời vào tiết thu phân với vị trí của Cổng Mặt Trời cho đến nay vẫn là bí ẩn.

Với những bí ẩn chưa có lời giải đáp, Tiwanaku và Puma Punku vẫn là điểm thu hút sự tò mò của khách du lịch khi muốn tìm hiểu những nền văn minh cổ xưa ở Bolivia và cả vùng Nam Mỹ. Năm 2000, khu phức hợp Tinawaku được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Để đến Tinawaku và Puma Punku, bạn có thể đặt tour tham quan trong vòng một ngày từ các công ty du lịch ở thủ đô La Paz.

Anh Tài

Ảnh: Alamy