Có căn cứ thay đổi biện pháp ngăn chặn với Nguyễn Mạnh Tường?

Luật sư Nguyễn Anh Thơm.

Liên quan đến nghi vấn về việc có căn cứ thay đổi biện pháp ngăn chặn với bị cáo Nguyễn Mạnh Tường sau khi tìm được xác nạn nhân Lê Thị Thanh Huyền, Luật sư Nguyễn Anh Thơm, Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, luật sư bào chữa của bị cáo Đào Quang Khánh trong vụ án tại thẩm mỹ viện Cát Tường chia sẻ với VnMedia:
Gần đây có một số quan điểm đưa ra thời hạn tạm giam bị cáo Nguyễn Mạnh Tường và khi hết hạn sẽ không bị tạm giam nữa mà có thể bị áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác. Với tư cách là Luật sư bào chữa cho bị cáo Đào Quang Khánh trong vụ án Thẩm mỹ viện Cát Tường thì luật sư có đánh giá như thế nào về vấn đề này?
- Luật sư Nguyễn Anh Thơm: Vụ án thẩm mỹ viện Cát Tường được Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Thành phố Hà Nội khởi tố vào ngày 22/10/2013.
Nguyễn Mạnh Tường bị khởi tố 02 tội: “Vi phạm quy định khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất pha chế thuốc, cấp phát thuốc hoặc dịch vụ y tế khác” theo Khoản 1 Điều 242 Bộ Luật Hình sự với mức cao nhất của khung hình phạt là 05 năm tù; Xâm phạm thi thể theo khoản 2 điều 246 Bộ Luật Hình sự với mức cao nhất của khung hình phạt là 05 năm tù”
Đào Quang Khánh bị khởi tố 02 tội: “Xâm phạm thi thể theo khoản 2 điều 246 Bộ Luật Hình sự với mức cao nhất của khung hình phạt là 05 năm tù; Trộm cắp tài sản theo khoản 1 điều 138 Bộ Luật Hình sự với mức cao nhất của khung hình phạt là 03 năm tù”.

Bị cáo Nguyễn Mạnh Tường (giữa).

Với mức hình phạt cao nhất một tội của các bị cáo không quá 05 năm tù thì theo quy định tại Khoản 3 Điều 8 BLHS thuộc trường hợp “tội phạm nghiêm trọng”. Đối với tội phạm nghiêm trọng thì Khoản 1 Điều 119 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định thời hạn điều tra không quá ba tháng.
Trong trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì trước khi hết hạn điều tra, CQĐT phải có văn bản đề nghị Viện Kiểm sát gia hạn điều tra theo điểm b khoản 2 điều 119 Bộ luật Tố tụng Hình sự: “Đối với tội phạm nghiêm trọng có thể được gia hạn 02 lần, lần thứ nhất không quá 03 tháng và lần thứ hai không quá 02 tháng”
Như vậy, thời hạn điều tra tại giai đoạn điều tra tối đa đối với các bị can là 08 tháng
Sau khi kết thúc điều tra, CQĐT chuyển hồ sơ sang VKS đề nghị truy tố. Thời hạn quyết định truy tố được qui định tại Khoản 1 Điều 166 Bộ Luật Tố tụng Hình sự như sau: trong thời hạn 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và nghiêm trọng, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án và Bản kết luận điều tra, VKS ra bản cáo trạng truy tố các bị can ra trước Tòa án. Trong trường hợp cần thiết, Viện trưởng VKS có thể gia hạn, nhưng không quá mười ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng.
Sau khi kết thúc giai đoạn truy tố, VKS chuyển hồ sơ sang Tòa án để xét xử các bị cáo. Thời hạn chuẩn bị xét xử được qui định tại Khoản 2 Điều 176 Bộ luật Tố tụng Hình sự như sau: Trong thời hạn 45 ngày đối với tội phạm nghiêm trọng, kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án, Thẩm phán được phân công chủ tọa phiên tòa đưa vụ án ra xét xử.
Đối với vụ án phức tạp, Chánh án Tòa án có thể gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, nhưng không quá 30 ngày đối với tội phạm nghiêm trọng. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trong trường hợp có lý do chính đáng thì Tòa án có thể mở phiên tòa trong thời hạn 30 ngày. Đối với vụ án được trả lại để điều tra bổ sung thì trong thời hạn 15 ngày sau khi nhận lại hồ sơ, Thẩm phán được phân công chủ tọa phiên tòa phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Ngày 13/1/2014, CQĐT đã ra Bản kết luận điều tra đề nghị truy tố Nguyễn Mạnh Tường và Đào Quang Khánh.
Ngày 18/2/2014, Viện Kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội đã hoàn tất cáo trạng truy tố bị can Đào Quang Khánh và bị can Nguyễn Mạnh Tường.
Sáng ngày 14/4/2014 vừa qua, TAND TP Hà Nội đã đưa ra xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Mạnh Tường và Đào Quang Khánh bị VKSND TP Hà Nội truy tố về các tội “vi phạm qui định khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất pha chế thuốc, cấp phát thuốc hoặc dịch vụ y tế khác; Xâm phạm thi thể mồ mả, hài cốt; Trộm cắp tài sản”
Do có một số vấn đề phát sinh về chuyên môn mà HĐXX không thể giải quyết được tại phiên tòa, nên HĐXX đã quyết định tạm dừng phiên tòa, trả hồ sơ cho Viện kiểm sát và Cơ quan Cảnh sát để điều tra bổ sung.
Mặc dù trong phần xét xử sơ thẩm của Bộ luật tố tụng hình sự không có Điều luật quy định cụ thể về việc Hội đồng xét xử quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung như Khoản 1 Điều 179 BLTTHS quy định thẩm quyền của Thẩm phán trong giai đoạn chuẩn bị xét xử. Cụ thể: “Thẩm phán được ra quyết định trả hồ sơ cho VKS để điều tra bổ sung trong những trường hợp sau: Khi cần xem xét thêm những chứng cứ quan trọng đối với vụ án mà không thể bổ sung tại phiên tòa được; …”
Trong quá trình xét xử công khai tại phiên tòa, HĐXX xét thấy có căn cứ qui định tại Khoản 1 Điều 179 BLTTHS thì HĐXX áp dụng Khoản 2 Điều 199 BLTTHS để ra quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung.
Vậy cụ thể trong trường hợp này sẽ được quy định ra sao, thưa luật sư?
- Luật sư Nguyễn Anh Thơm: Căn cứ Khoản 2 Điều 121 BLTTHS qui định: “Trong trường hợp vụ án do Viện kiểm sát trả lại để điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá hai tháng; nếu do Tòa án trả lại để điều tra bổ sung thì thời hạn điều tra bổ sung không quá một tháng. Viện kiểm sát hoặc Tòa án chỉ được trả hồ sơ để điều tra bổ sung không quá 02 lần…”.
Ở đây, chúng ta cần phải phân biệt thẩm quyền trả hồ sơ điều tra bổ sụng của Thẩm phán và HĐXX là khác nhau:
+ Thẩm quyền trả hồ sơ điều tra bổ sụng của Tòa án (Thẩm phán) theo qui định tại Khoản 2 Điều 121 BLTTHS được áp dụng ở giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm thì Thẩm phán ký quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung và số lần trả là 02 lần, mỗi lần không quá 01 tháng.
+ Thẩm quyền trả hồ sơ điều tra bổ sụng của HĐXX theo qui định tại Khoản 2 Điều 199 BLTTHS được áp dụng tại giai đoạn xét xử sơ thẩm.
Khi vụ án được đưa ra xét xử thì Thẩm phán, chủ tọa phiên tòa thay mặt HĐXX (gồm Thẩm phán và các Hội thẩm nhân dân) quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung. Nhưng do luật không qui định giới hạn số lần và thời hạn trả hồ sơ điều tra bổ sung của HĐXX nên HĐXX được trả nhiều lần mà không hạn chế về mặt thời gian nhằm thu thập chứng cứ chứng minh hành vi phạm tội và tội danh của Bị cáo Nguyễn Mạnh Tường theo nội dung mà HĐXX đã nhận định. Thông thường thời hạn trả hồ sơ điều tra bổ sụng của HĐXX là 01 tháng. Do đó, thời hạn tạm giam bị cáo sẽ tương đương với thời hạn điều tra bổ sung của HĐXX.
Do đó có một số quan điểm cho rằng hết thời hạn tạm giam để điều tra thì bị cáo Nguyễn Mạnh Tường sẽ được thay đổi biện pháp ngăn chặn là không có căn cứ pháp luật.
Theo qui định của pháp luật hiện hành, đối với các tội danh của Nguyễn Mạnh Tường và Đào Quang Khánh có khả năng được thay đổi biện pháp ngăn chặn từ biện pháp tạm giam sang biện pháp cấm đi khỏi nơi cứ trú hay không?
- Luật sư Nguyễn Anh Thơm: Nếu trong trường hợp đối tượng Nguyễn Mạnh Tường và Đào Quang Khánh có được ra tại ngoại là do các cơ quan tố tụng xem xét đơn xin bảo lãnh tại ngoại của gia đình chứ không phải là do hết thời hạn điều tra phải cho tại ngoại như một số ý kiến đưa ra gần đây.
Tuy nhiên trong vụ án này, dù cho các đối tượng chỉ bị truy tố về tội nghiêm trọng và Đào Quang Khánh khi phạm tội đang ở lứa tuổi vị thành niên thì cũng rất khó có thể được thay đổi biện pháp ngăn chặn. Bởi lẽ các đối tượng trong vụ án này phạm 02 tội, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Hành vi phạm tội còn có mục đích che dấu tội phạm. Mặt khác, hiện nay HĐXX đang trả hồ sơ điều tra bổ sung theo hướng bất lợi cho Bị cáo nên việc thay đổi biện pháp ngăn chặn là rất khó xảy ra.
Xin cám ơn luật sư!

Lam Nguyên - (thực hiện)