Chuyện gì đang xảy ra với hàu vàng cầu may ngày Tết

Hàu vàng được phơi một nắng dưới ánh mặt trời mùa đông. Đây là một biểu tượng của sự thịnh vượng vào dịp Tết Nguyên đán ở Hong Kong. Ảnh: Jonathan Wong.

Gà nguyên con, cá và bào ngư là 3 món ăn thường thấy trên bàn tiệc đầu năm, tượng trưng cho sự thịnh vượng. Nhưng có một món ăn khác ít được biết đến hơn, bắt nguồn từ Hong Kong, cũng xuất hiện trên bàn ăn dịp Tết Nguyên đán, mang ý nghĩa cầu may mắn trong năm mới là hàu vàng.

Thực khách thường dễ nhầm lẫn hàu vàng với các loại hàu sấy khô khác trên thị trường. Theo SCMP, hàu vàng có kích thước nhỏ hơn, sẫm màu, đậm vị, dai hơn hầu thường, đặc biệt là chỉ được bán ra dưới dạng khô.

Theo đó, hàu vàng chỉ được phơi khô tự nhiên để thành phẩm giữ được hương vị và chất dinh dưỡng.

Năm nay, do ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu, thời gian thu hoạch hàu muộn hơn, nông dân lo sợ không đủ nguồn cung cho khách hàng.

Hàu vàng thịnh vượng khan hiếm

Bên kia vịnh Thâm Quyến, trong khu Lau Fau Shan (Tân Giới, Hong Kong) có một trang trại nuôi hàu vàng lâu đời của gia đình Chan Cheung Kee (74 tuổi).

Đối với một nông dân lành nghề như bà Chan, sự khác biệt giữa hàu khô thông thường và hàu vàng là thời gian cần thiết để xử lý chúng trước khi đưa ra thị trường.

"Hàu khô thông thường được phơi nắng 5-7 ngày, nhưng hàu vàng chỉ cần phơi 2-3 ngày. Nếu trời có gió bắc, hàu vàng chỉ mất 2 ngày là khô. Nhưng nếu thời tiết có không khí ẩm từ phía nam, thời gian phơi kéo dài thêm nửa ngày", bà Chan thông tin.

Edwin Tang Ho-wang và mẹ đang phân loại hàu. Ảnh: Jonathan Wong.

Đồng quan điểm, Edwin Tang Ho-wang, bếp trưởng tại Cuisine Cuisine - một nhà hàng ở khu Tiêm Sa Chủy, Hong Kong - cho biết thời tiết nắng ráo, có ánh sáng Mặt Trời vào mùa đông là điều kiện "hoàn hảo" để phơi hàu một nắng (phơi cho nửa khô nửa tươi).

"Gia đình tôi cũng như những người nuôi hàu vàng khác đã tận dụng kiến thức được truyền lại từ nhiều đời trước để cho ra lứa hàu chuẩn vị. Chúng tôi biết cách làm sao để hàu có độ mặn vừa phải, cân bằng độ ẩm, nhiệt độ và khoảng thời gian cần thiết để hàu khô nhưng không nhiễm khuẩn, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng", vị đầu bếp cho hay.

Một con hàu vàng trưởng thành, kích thước đạt tiêu chuẩn mất khoảng 6 năm để phát triển trước khi thu hoạch. Con hàu nhỏ hơn chỉ mất 2-3 năm.

Hàu vàng chỉ mới phổ biến trong một thập kỷ qua. Tuy nhiên, một năm trở lại đây loài này đang bị đe dọa vì biến đổi khí hậu khiến người quanh năm sống bằng nghề nuôi hàu như bà Chan trăn trở.

Bà Chan giải thích rằng theo truyền thống từ xa xưa, người dân sẽ thả hàu giống đực vào tháng thứ tư âm lịch và hàu giống cái vào tháng thứ sáu.

Sau đó, nông dân sẽ bắt đầu kiểm tra kích thước của hàu giống vào ngày đầu tiên của tháng thứ tám. Vào tiết sương giáng nhằm tháng 9 Am lịch (tức khoảng tháng 10 dương lịch), hàu sẽ sẵn sàng thu hoạch vì thời điểm này nước lạnh và hàu đã đạt kích thước yêu cầu.

Quang cảnh trang trại hàu của nhà bà Chan ở Lau Fau Shan. Ảnh: Jonathan Wong.

Tuy nhiên, sự nóng lên toàn cầu đã ảnh hưởng đến thời gian thu hoạch hàu.

Cụ thể, hàu vàng "rất" nhạy cảm với sự thay đổi của dòng chảy và gió. Vào mùa vụ năm ngoái, người dân tại vùng Lau Fau Shan đến tháng 10 âm lịch mới có thể thu hoạch hàu do thời tiết không đủ lạnh, nhiều đợt gió đông tràn xuống khu vực này, trong khi cái người dân cần nhất là gió tây để đưa nước sông vào khu vực nuôi và cân bằng độ mặn.

"Nếu trời có hơn 20 ngày gió đông, những con hàu bắt đầu chết", bà Chan cho hay.

Nông dân gần như "mất trắng" kho hàu vì những thay đổi về khí hậu và sự định hình lại bờ biển do sự phát triển trên vịnh gây ra.

"Chúng tôi thường nhận được đơn đặt hàng hàu khô vào Lễ hội Chung Yeung - Tết Trùng cửu vào tháng 9 âm lịch - nhưng với lượng hàu vàng ít ỏi, chúng tôi không thể giao đơn hàng kịp thời hạn cho khách", bà Chan than thở.

Khó khăn trong việc thu hoạch là một trong những lý do đẩy giá hàu vàng tăng đều đặn theo từng năm.

Vấn đề thời gian thật sự là nỗi ám ảnh dai dẳn đối với gia đình bà Chan. Người phụ nữ ở độ tuổi đáng lẽ phải nghỉ hưu nhưng vẫn phải đau đáu trước công việc kinh doanh gia truyền. Người này nói rằng không phải gia đình không muốn bàn giao đơn hàng mà vì họ không có khả năng thực hiện điều đó.

"Tôi 74 tuổi và tôi không biết liệu các con có thể chống đỡ công việc kinh doanh đang dần trở nên khó khăn hay không", bà Chan nói với SCMP.

Tại sao hàu vàng lại cầu thịnh vượng?

Hàu vàng phổ biến vào dịp Tết Nguyên đán bắt nguồn từ tên của chúng.

Theo bếp trưởng tại Cuisine Cuisine, "ho see" trong tiếng Quảng Đông nghe tương tự như "tin tốt lành" hoặc "kinh doanh tốt".

"Những con hàu càng lớn thì càng trông thịnh vượng hơn", vị đầu bếp cho hay.

Charles Cheung Tung-ching - đầu bếp kiêm chủ nhà hàng Catty và Tael - khách mối của khu sản xuất hàu vàng nổi tiếng Lau Fau Shan - hướng dẫn thực khách lựa chọn con hàu vàng đúng chuẩn để thu hút thịnh vượng.

Theo đó, những con hàu vàng ngon nhất là khi da của chúng còn ươn ướt, có mùi của nước biển.

"Con hàu vàng ngon mơn mởn thường có một cái bụng to phình ra, mềm mại và có độ nẩy như khi bạn bóp nhẹ một cái gối", Cheung mô tả.

Để chế biến món ăn ngon với hàu vàng, Tang gợi ý mọi người có thể chế biến với các món soup hay hầm. Ngoài ra, vị này cũng cho biết hương vị đặc trưng của hàu vàng thích hợp với thế hệ trẻ hơn.

Minh Vi

Theo SCMP