Chưa có nhà tái định cư không được thu hồi đất

Tại cuộc họp báo, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên khẳng định, chưa có một luật nào lại được Quốc hội xem xét, phân tích kéo dài tới 3 kỳ họp rồi mới thông qua. “Điều đó cho thấy tầm quan trọng của việc sửa đổi Luật Đất đai” – Bộ trưởng nói.
Trong khi đó, Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hiển đã dành thời gian giải thích rõ nhiều điểm mới của Luật Đất đai 2013 so với Luật Đất đai 2003, trong đó đặc biệt là những nội dung liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Cụ thể, Luật mới quy định cụ thể về những trường hợp thật cần thiết mà Nhà nước phải thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng như quy định tại Điều 54 của Hiến pháp vừa mới được thông qua. Các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội được Luật Đất dai năm 2013 quy định dựa trên tiêu chí "phải vì lợi ích của quốc gia, lợi ích chung của cộng đồng"; các dự án mà Nhà nước thu hồi đất để thực hiện căn cứ vào ý nghĩa, tính chất quan trọng của dự án với việc phát trỉen kinh tế - xã hội của quốc gia, lợi ích chung của cộng đồng; không có phân biệt dự án đó là của thành phần kinh tế nào.
Ông Hiển cũng phân tích, Luật quy định theo hướng kiểm soát chặt chẽ hơn và thu hẹp hơn các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích Quốc gia, công cộng. Cụ thể, Nhà nước chỉ thu hồi đất đối với các dự án đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư và một số trường hợp được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét thông qua chủ trương thu hồi đất.

Việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư

Để tránh trường hợp thu hồi đất tràn lan, lợi dụng kẽ hở, Luật cũng quy định cụ thể trình tự, thủ tục thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng cộng; nguyên tắc, điều kiện, trình tự thủ tục cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc và thực hiện cưỡng chế quyết định thu hồi đất… “Theo luật, khi thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư thì UBND cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và tổ chức thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất. Việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư” – Thứ trưởng Hiển khẳng định.
Ông Hiển cũng cho biết, trường hợp người có đất thu hồi được bố trí tái định cư mà tiền bồi thường, hỗ trợ không đủ để mua một suất tái định cư tối thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ tiền đủ để mua một suất tái định cư tối thiểu. Chính phủ sẽ quy định cụ thể suất tái định cư tối thiểu phù hợp với điều kiện từng vùng, miền và địa phương.
Luật cũng quy định rõ ràng hướng xử lý các trường hợp chậm chi trả hoặc nhận tiền bồi thường. Theo đó, trường hợp cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường chậm chi trả thì khi thanh toán tiền bồi thường, hỗ trợ, ngoài tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, người có đất bị thu hồi còn được thanh toán thêm một khoản tiền bằng mức tiền chậm nộp theo quy định của Luật quản lý thuế tính trên số tiền chậm trả và thời gian chậm trả.
Ngược lại, nếu người dân không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường đã được phê duyệt thì tiền bồi thường không được gửi vào tiết kiệm lấy lãi mà phải gửi vào tài khoản tạm giữ của kho bạc nhà nước.
Đất giáp ranh: không có chuyện 2 giá

Theo quy định của Luật Đất đai vừa được sửa đổi, bảng giá đất được xây dựng định kỳ 5 năm một lần và công bố công khai vào ngày 1/1 của năm đầu kỳ.
“Nguyên tắc định giá đất phải đảm bảo các nguyên tắc như: theo mục đích sử dụng đất hợp pháp tại thời điểm định giá; theo thời hạn sử dụng đất; phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường của loại đất có cùng mục đích sử dụng đã chuyển nhượng, giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với những nơi có đấu giá quyền sử dụng đất hoặc thun hập từ việc sử dụng đất; cùng một thời điểm, các thửa đất liền kề nhau có cùng mục đích sử dụng, khả năng sinh lợi, thu nhập từ việc sử dụng đất tương tự như nhau thì có mức giá như nhau.” – Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hiển giải thích và cho biết thêm, theo Luật, Chính phủ sẽ quy định phương pháp định giá đất.
Ngoài ra, Luật cũng bổ sung quy định đối với trường hợp các địa phương không thống nhất được giá đất tại khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố thực thuộc trung ương thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Tuệ Khanh