Chủ tịch Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan được áp dụng nguyên tắc có lợi?

Hành vi phạm tội diễn ra trong thời gian dài

Theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử của TAND TP. HCM, ngày 5-3, cơ quan xét xử này sẽ đưa Chủ tịch Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan và hơn 80 bị cáo liên quan ra xét xử sơ thẩm. Phiên tòa dự kiến kéo dài trong gần 2 tháng, ngày 29-4 mới kết thúc. 86 bị cáo trong vụ án bị đưa ra xét xử với hàng loạt tội danh khác nhau.

Trong đó, bị cáo Trương Mỹ Lan bị truy tố cùng lúc về 3 tội danh là “Tham ô tài sản”, “Đưa hối lộ”, lần lượt quy định tại các Điều 353, 364 - BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 và tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", theo Điều 179 - BLHS năm 1999.

Bị cáo Trương Mỹ Lan được áp dụng BLHS năm 1999 đối với hành vi sai phạm liên quan đến ngân hàng.

Theo VKSND Tối cao, bị cáo Trương Mỹ Lan và đồng phạm với những vị trí, vai trò khác nhau, thực hiện nhiều tội phạm xâm phạm về sở hữu, xâm phạm hoạt động của ngân hàng, hoạt động đúng đắn của Cơ quan Nhà nước. Trong đó có nhiều tội phạm xảy ra dưới dạng đồng phạm có tổ chức, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, chiếm đoạt và gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn.

Bị cáo Trương Mỹ Lan và đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội trong thời gian dài, trong khi BLHS có sự thay đổi cơ bản về đường lối xử lý tại thời điểm trước và sau ngày 1/1/2018.

Viện KSND Tối cao cho rằng, theo quy định của BLHS năm 1999, BLHS năm 2015 và Nghị quyết số 41 ngày 20/6/2017 của Quốc hội về việc thi hành BLHS năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, có hiệu lực thi hành tương ứng với thời điểm thực hiện hành vi phạm tội thì: Những hành vi phạm tội xảy ra trước ngày 1/1/2018 bị xử lý theo điều, khoản tương ứng (Điều 179) BLHS năm 1999 và những hành vi phạm tội xảy ra sau ngày 1/1/2018 sẽ bị xử lý theo các điều, khoản (Điều 353, Điều 206) BLHS năm 2015 và có xem xét đến nguyên tắc có lợi cho các bị can, bị cáo.

Nhìn nhận về quan điểm truy tố nêu trên, luật sư Đặng Văn Sơn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá, hành vi sai phạm về hoạt động ngân hàng của bị cáo Trương Mỹ Lan diễn ra trong thời gian trước khi BLHS năm 2015 có hiệu lực. Do đó, theo Nghị quyết số 41 của Quốc hội, cơ quan tố tụng áp dụng BLHS 1999, tương ứng với tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", thay vì áp dụng tội danh tương ứng ở BLHS năm 2015 là có căn cứ, đúng pháp luật.

Theo luật sư Sơn, điểm b, Khoản 1, Điều 2 - Nghị quyết 41/2017/QH14, được hướng dẫn bởi Công văn 3010/VKSTC-V14 năm 2017, có quy định về việc trường hợp các điều khoản của BLHS năm 2015 xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn, tình tiết giảm nhẹ mới.

Bà chủ Vạn Thịnh Phát mong muốn dùng tất cả tài sản hợp pháp để khắc phục hậu quả vụ án.

Tương tự, việc miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và các quy định khác có lợi cho người phạm tội áp dụng đối với cả những hành vi phạm tội xảy ra trước 0h00 phút ngày 1/1/2018, mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặc đối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích cũng đã được quy định tại các văn bản trên. Vì vậy việc áp dụng BLHS năm 2015 đối với bị cáo Trương Mỹ Lan ở hành vi vi phạm về hoạt động ngân hàng là xác đáng.

Mong muốn dùng mọi tài sản khắc phục hậu quả

Thông tin với cơ quan báo chí, luật sư Giang Hồng Thanh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, ông là 1 trong 5 luật sư bào chữa cho bị cáo Trương Mỹ Lan tại phiên tòa tới đây. Ngoài ra, bị cáo Lan còn có các luật sư khác bào chữa là luật sư Nguyễn Huy Thiệp, Phan Trung Hoài, Phan Minh Hoàng và Trương Thanh Đức.

Luật sư Giang Hồng Thanh cho hay, sức khỏe của bị cáo Trương Mỹ Lan hiện khá tốt. Dù mắc nhiều bệnh, phải dùng gần 10 loại thuốc mỗi ngày nhưng bệnh xá và bác sỹ của trại tạm giam không lúc nào để bị cáo này bị thiếu thuốc. Về tinh thần, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát ổn định, vững vàng, không than phiền, đổ lỗi hay oán trách ai.

Luật sư Thanh cho biết thêm, do gia đình bà Lan ở xa nên quá trình giải quyết vụ án, các cơ quan tố tụng và các cơ sở giam giữ cho phép vị luật sư này thay mặt gia đình bị cáo mỗi tháng từ 2 - 3 lần gửi đồ ăn uống, nhu yếu phẩm, thuốc men cho thân chủ.

Thông qua luật sư, bị cáo Trương Mỹ Lan bày tỏ việc tự nguyện mang tất cả tài sản hợp pháp của mình cũng như vận động gia đình, kêu gọi bạn bè giúp đỡ để đảm bảo giải quyết triệt để các vấn đề về tài chính, kinh tế liên quan đến hậu quả vụ án (trong trường hợp tòa án phán quyết có tội và có trách nhiệm bồi thường, khắc phục).
Hiện, người thân của bị cáo Trương Mỹ Lan cũng đã cung cấp danh sách hơn 10 tài sản có giá trị rất lớn và không liên quan đến vụ án tới các cơ quan tố tụng để xin phương án xử lý. Trước thềm phiên tòa, bà chủ Vạn Thịnh Phát mong muốn các cơ quan tố tụng xem xét một cách kỹ lưỡng, thấu đáo mọi vấn đề của vụ án. Từ đó đưa ra phán quyết “thấu tình đạt lý” cho cá nhân bị cáo này cũng như các bị cáo liên quan.