Chọn bạn mà chơi
Cú nốc ao lịch sử hôm 3/10 ở Hạ viện Mỹ dường như có bóng dáng đậm nét cựu tổng thống Donald Trump.
Nạn nhân, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy bị hạ bệ chỉ vì thất sủng với "nhà cái" Trump, trong khi kẻ khởi xướng cuộc bỏ phiếu có một không hai, Matt Gaetz, ngược lại. Giờ có lẽ là lúc mỗi đảng viên Cộng hòa cảm nhận được thế nào là "bạn" của cựu tổng thống.
Trước hết, sức mạnh của "nhà cái" có thể được đo bằng thái độ tự tin tuyệt đối của nghị sỹ Gaetz. Ông đơn giản tuyên bố đã tham vấn ý kiến "nhà cái" và hoàn toàn yên tâm về kết quả. Và đã thành lịch sử khi thiểu số tám đảng viên cực hữu do Gaetz cầm đầu vô hiệu hóa đa số áp đảo hạ nghị sỹ trung dung cũng của Cộng hòa.
Ngược lại, khi bị Gaetz (cùng Đảng Dân chủ) phế truất, McCarthy không thấy "nhà cái" thực hiện hành động nhỏ nào để cứu ông. Trong khi đó, bản thân “McCarthy liên tục quỳ gối trước Trump dẫu biết người đàn ông này hoàn toàn không phù hợp làm tổng thống”, tờ Washington Examiner (WE) nổi tiếng bảo thủ viết. Biết rõ kết quả mười mươi bầu cử tổng thống năm 2020, ông vẫn đến thăm và bắt tay chủ nhân khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago trước ống kính phóng viên. Mới đây, ông còn ca ngợi và “đánh giá rất cao” ứng viên Trump cho cuộc đua 2024.
Vấn đề ở chỗ Trump gần như nhất quán biến bất cứ ai chấp nhận chơi với ông phải mặc nhiên chịu điều khiển của ông. “Ông rắn với nhân viên của mình, ông lừa các sinh viên của mình tại Đại học Trump”, vẫn theo WE; “ông dối vợ mình - và có lẽ ông coi mọi quan hệ kiểu vậy là chiến thắng”.
Đã thành lệ, những ai đứng về phía ông và lẽ ra được ông giúp nhưng ông không làm. Jeff Sessions là đồng minh Cộng hòa chính thống đầu tiên của ông nhưng ông liên tục coi thường và gièm pha nhân vật này. Khi Sessions muốn trở lại Thượng viện, ông ủng hộ đối thủ của Sessions.
Lệ ấy thực ra có từ trước khi ông thành tổng thống. “Cựu Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan năm 2016 cuối cùng đã ủng hộ Trump và sau đó bị đâm sau lưng”, WE viết tiếp. Ông ca ngợi đối thủ chính theo chủ nghĩa dân tộc da trắng của Ryan và từ chối ủng hộ Ryan trong bầu cử sơ bộ quốc hội.
Bóng dáng của ông không vì thế sứt mẻ mà có vẻ ngược lại. Ngay sau khi McCarthy ra đi, ít nhất ba nghị sỹ đề cử ông làm Chủ tịch Hạ viện. Bất chấp một số thành viên Cộng hòa “cho rằng ý tưởng này hơi giống giấc mơ gây sốt chính trị”, theo NBC, Trump vẫn là tác nhân chính gây bất ổn chừng nào ông còn muốn.
