Chân dung nữ Tổng thống đầu tiên của Peru

Tân Tổng thống Peru Dina Boluarte tiếp quản một đất nước đang đối mặt với những thách thức chính trị và kinh tế

Buổi lễ tuyên thệ nhậm chức của bà Boluarte - Phó Tổng thống thời ông Castillo, diễn ra vài giờ sau khi 101/130 thành viên Quốc hội bỏ phiếu tán thành luận tội ông Castillo. Trước khi bị luận tội và bị bắt, ông Castillo trong ngày 7-12 đã công bố kế hoạch giải tán Quốc hội và thành lập một chính phủ khẩn cấp. Ông này cũng kêu gọi bầu cử Quốc hội để soạn thảo hiến pháp mới. Động thái của ông Castillo lập tức dẫn đến làn sóng từ chức của một loạt thành viên nội các. Riêng bà Boluarte gọi kế hoạch giải tán Quốc hội của ông Castillo là cuộc đảo chính, làm trầm trọng thêm khủng hoảng chính trị tại Peru.

Trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách là Tổng thống, bà Boluarte kêu gọi các phe phái chính trị tại Peru đoàn kết nhằm vượt qua khủng hoảng hiện nay, đồng thời thông báo một chính phủ mới bao gồm tất cả các đảng phái tại Peru sẽ được thành lập. “Việc nói chuyện, tham gia đối thoại và đạt được các thỏa thuận là tùy thuộc vào chúng ta. Tôi đề nghị cần có thời gian để giải cứu đất nước chúng ta khỏi tham nhũng và bất tài” - bà nói.

Quá trình chuyển giao quyền lực ngoạn mục nhưng yên bình nhanh chóng trở thành biểu tượng cho 2 đặc điểm dường như đối lập nhau đã định hình nền dân chủ non trẻ của Peru, đó là sự mong manh nhưng cũng là khả năng phục hồi của nó. Trong 5 năm qua, đất nước đã trải qua 6 đời tổng thống và 2 quốc hội, trong khi các vụ bê bối tham nhũng, thủ tục luận tội và chia rẽ sâu sắc đã làm suy yếu khả năng hoạt động của chính phủ. Bà Boluarte là tổng thống thứ 6 của Peru trong chưa đầy 5 năm và sẽ đảm nhận vị trí này đến ngày 26-7-2026, tức đến hết nhiệm kỳ mà ông Castillo để lại.

Cũng giống như người tiền nhiệm của mình, bà Boluarte đến từ khu vực miền núi nghèo khó, cách xa Thủ đô. Quê hương bà là miền Trung Nam Apurímac, một khu vực đa số nói tiếng Quechua bản địa. Là một luật sư và công chức, bà đã làm việc 15 năm trong Cơ quan đăng ký quốc gia, phụ trách việc cấp thẻ căn cước và quản lý hồ sơ khai sinh, kết hôn, ly hôn và tử vong. Cơ quan đăng ký quốc gia độc lập về mặt chính trị với phần còn lại của chính phủ, một số nhà phân tích chính trị Peru nhận xét rằng, cơ quan này thường được coi là một tổ chức kỹ trị và hiệu quả. Vào năm 2021, bà Boluarte được bổ nhiệm Phó Tổng thống kiêm Bộ trưởng Bộ Phát triển và hòa nhập xã hội, với mục tiêu để phục vụ “những người bình dân nhất”. Giống như ông Castillo, bà Boluarte chưa bao giờ được bầu vào một cơ quan chính trị nào trước năm 2021. Bà đã tranh cử lãnh đạo tại Thủ đô Lima vào năm 2018 và ứng cử vào Quốc hội trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2020, nhưng đều thất bại.

Gonzalo Banda, một nhà phân tích chính trị, đã gọi bà Boluarte là một trong những nhân vật ổn định nhất trong chính phủ cực kỳ bất ổn của ông Castillo. “Sau 1,5 năm tham gia nội các, bà Boluarte đã không còn xa lạ. Ngược lại, tôi nghĩ bà ấy là người sẽ biết cách di chuyển trong bãi cát lún của quyền lực Peru”. Còn Giáo sư Carlos Reyna, người đã làm việc với bà Boluarte trong 9 năm tại Cơ quan đăng ký quốc gia, thì mô tả bà là người hòa đồng với cách cư xử lịch sự. Rất ngạc nhiên khi thấy bà tham gia chính trị nhưng ông cảm thấy lạc quan về khả năng đảm đương chức vụ Tổng thống của người phụ nữ này và phấn khích trước những lời kêu gọi đình chiến và chia sẻ trong bài phát biểu đầu tiên của nữ Tổng thống. Ông Reyna hiện làm việc tại Đại học San Marcos (Thủ đô Lima) cho biết: “Đây là thứ mà mọi người rất cần ở Peru. Tôi nghĩ bà ấy có đủ kỹ năng cần thiết để có thể làm tốt công việc đó”.

Hôm 8-12, đường phố Lima và các thành phố khác hầu như vắng lặng khi một số người ủng hộ ông Castillo xuống đường biểu tình rải rác. Hầu hết mọi người được hỏi nói rằng, họ ủng hộ việc thể chế bác bỏ nỗ lực đóng cửa chính phủ của ông Castillo, nhưng ít người tin rằng bà Boluarte sẽ có thể mở ra một kỷ nguyên mới của niềm tin vào nền dân chủ Peru. Jacelin Tuesta (39 tuổi), nhân viên bán hàng chia sẻ, cô thấy bà Boluarte không khác gì các chính trị gia trước, “nhưng bà ấy là người mới và là phụ nữ, nên có thể bà ấy sẽ có quan điểm khác”.

(Theo New York Times)

Yến Chi