Chấn chỉnh tình trạng tuyển thẳng bằng chứng chỉ IELTS vào lớp 10 công lập sai quy định

Trước tình trạng một số địa phương “vượt rào” quy định khi tuyển thẳng, cộng điểm ưu tiên đối với thí sinh có chứng chỉ IELTS trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm học 2024-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị thực hiện việc tuyển sinh vào lớp 10 theo đúng quy định, đồng thời chủ động tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch và phương thức tuyển sinh vào lớp 10 THPT trên địa bàn.

Chứng chỉ IELTS “lên ngôi” trong tuyển sinh vào lớp 10

Theo phương án tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm học 2024-2025 của tỉnh Quảng Trị, thí sinh có chứng chỉ IELTS từ 4.0 trở lên hoặc tương đương được miễn thi tiếng Anh, quy đổi thành 9 điểm môn này, áp dụng với cả trường chuyên và không chuyên. Điểm quy đổi với chứng chỉ 4.5 và 5.0 IELTS là 9,5 và 10 điểm. Đây là năm thứ ba liên tiếp Quảng Trị miễn thi Tiếng Anh với học sinh có IELTS. Hai năm trước, địa phương này đã áp dụng cách xét tuyển này nhưng với mức cộng điểm cao hơn khi đạt 4.0 IELTS, thí sinh đã được tính 10 điểm. Lãnh đạo Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Trị cho biết, có hai lý do để địa phương áp dụng chính sách này. Một là tạo động lực cho học sinh, giúp các em học tốt ngoại ngữ hơn; hai là giảm áp lực thi cử "không cần thiết" với những thí sinh đã có chứng chỉ.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các địa phương cần thực hiện việc tuyển sinh vào lớp 10 theo đúng quy định trong quy chế. Ảnh minh họa

Từ năm 2022, tỉnh Tuyên Quang đã tuyển thẳng thí sinh đạt 5.0 IELTS vào trường THPT công lập không chuyên. Với trường Phổ thông dân tộc nội trú và lớp chuyên tiếng Anh, trường THPT chuyên Tuyên Quang, yêu cầu lần lượt là 6.0 và 7.0 IELTS. Trong trường hợp thí sinh có chứng chỉ IELTS mà chưa đủ để tuyển thẳng, các em sẽ được cộng 1-2 điểm tùy trường.

Theo đại diện Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang, chính sách này được địa phương ban hành nhằm đẩy mạnh việc học tiếng Anh, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở địa phương trong bối cảnh phong trào học tiếng Anh tại Tuyên Quang còn nhiều hạn chế. Điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh hằng năm của địa phương đều dưới trung bình.

Ngoài Quảng Trị và Tuyên Quang, nhiều địa phương khác như Vĩnh Long, Bình Dương, Lào Cai năm nay cũng cộng điểm ưu tiên hoặc miễn thi môn tiếng Anh cho thí sinh có IELTS từ 4.0. Trước đó, từ năm 2021, Nghệ An là địa phương đầu tiên trên cả nước áp dụng chính sách tuyển thẳng thí sinh có chứng chỉ IELTS vào lớp 10 công lập với mức mức điểm dao động từ 6.0-7.0. Năm 2023, tỉnh Phú Thọ cũng áp dụng tuyển thẳng chứng chỉ IELTS vào lớp 10 các trường công lập đại trà với yêu cầu đạt từ 6.5 IELTS trở lên.

Mặc dù theo quy định của Sở GD&ĐT Hà Nội nhiều năm qua, học sinh có chứng chỉ ngoại ngữ sẽ không có ưu tiên gì khi thi vào lớp 10 THPT công lập. Tuy nhiên, phương thức xét tuyển dùng chứng chỉ IELTS lại đang được nhiều trường ngoài công lập chất lượng cao trên địa bàn như Archimedes Academy, Nguyễn Siêu, Lê Quý Đôn, Lương Thế Vinh, Đoàn Thị Điểm... áp dụng trong vài năm gần đây.

Sẽ thanh tra công tác tuyển sinh vào lớp 10 tại một số địa phương

Nhiều ý kiến cho rằng, việc chú trọng học ngoại ngữ ở bậc phổ thông là cần thiết trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Tuy vậy, việc quá “chuộng” chứng chỉ quốc tế, đặc biệt là IELTS trong việc tuyển sinh vào lớp 10 như cách mà một số địa phương đang áp dụng là chưa thật sự phù hợp.

Việc quá đề cao chứng chỉ tiếng Anh quốc tế, thậm chí biến nó trở thành “tấm vé” vào lớp 10 công lập, kỳ thi vốn có sự cạnh tranh khốc liệt hơn cả thi đại học sẽ dễ dẫn đến việc học sinh lơ là các môn học cơ bản khác trong khi ở bậc học này đòi hỏi các em phải có kiến thức cơ bản. Phụ huynh cũng âm thầm chạy đua cho con học IELTS dẫn đến sự mất công bằng đối với các học sinh không đủ điều kiện theo học.

Đáng nói hơn, trong quy chế tuyển sinh THCS, THPT được Bộ GD&ĐT ban hành năm 2019, điều kiện được tuyển thẳng, cộng điểm khuyến khích vào lớp 10 công lập không đề cập tới chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế. Thí sinh được tuyển thẳng lớp 10 công lập nếu thuộc một trong bốn nhóm: Học trường phổ thông dân tộc nội trú, là người dân tộc rất ít người, khuyết tật, đạt giải quốc gia, quốc tế về văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, khoa học kỹ thuật. Nếu là con liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người nhiễm chất độc hóa học, anh hùng lao động, lực lượng vũ trang, đang sống và học tập ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, thí sinh được cộng điểm khuyến khích, mức điểm do địa phương quy định… Điều này cho thấy, việc các địa phương tuyển thẳng hay cộng điểm đối với thí sinh có chứng chỉ IELTS trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập là không đúng quy định và tình trạng này cần phải chấn chỉnh.

Trước thực trạng trên, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc thực hiện tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2024-2025. Công văn của Bộ GD&ĐT nêu rõ, công tác tuyển sinh vào lớp 10 THPT được thực hiện theo Văn bản hợp nhất Thông tư ban hành Quy chế tuyển sinh THCS và THPT số 03/VBHN-BGDĐT năm 2019 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

Trong thời gian qua, hầu hết các địa phương đã thực hiện đúng quy định việc tuyển sinh vào THCS và THPT. Tuy nhiên, hiện nay một số địa phương đã phê duyệt kế hoạch và phương thức tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2024-2025 có thêm một số nội dung không đúng quy định về việc tuyển thẳng, chế độ ưu tiên như giải thi học sinh giỏi cấp tỉnh, chứng chỉ ngoại ngữ. Bộ GD&ĐT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo, phê duyệt kế hoạch và phương thức tuyển sinh vào lớp 10 THPT trên địa bàn theo đúng quy định tại Văn bản hợp nhất số 03.

Đối với các tỉnh đã phê duyệt kế hoạch và phương thức tuyển sinh vào lớp 10 THPT chưa đúng quy định về tuyển thẳng, chế độ ưu tiên phải điều chỉnh bảo đảm đúng quy định tại Điều 7 Văn bản hợp nhất số 03/VBHN-BGDĐT và thông báo công khai đến các đối tượng liên quan, đồng thời chủ động, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch và phương thức tuyển sinh vào lớp 10 THPT trên địa bàn. Bộ GD&ĐT cũng cho biết, trong năm 2024, sẽ tiến hành kiểm tra, thanh tra việc tuyển sinh vào lớp 10 THPT tại một số địa phương.

Huyền Thanh