Cảnh báo những thiệt thòi khi rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Rút bảo hiểm xã hội 1 lần chỉ để giải quyết khó khăn trước mắt

Anh H.K.D (phường Hà Huy Tập, thành phố Vinh) cho biết, anh làm công nhân, hơn 10 năm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Nhìn chung, lương công nhân không cao nên mức đóng bảo hiểm xã hội cũng thấp. Trong khi đó, hoàn cảnh gia đình hiện nay khó khăn, số tiền nhận bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ giải quyết một số việc trước mắt trong gia đình. Anh D. chia sẻ: “Sau nhiều lần đắn đo, rút bảo hiểm xã hội 1 lần là chuyện không mong muốn, nhưng hoàn cảnh túng thiếu quá”.

Tương tự, chị N.K.N ở xã Nghi Thuận (Nghi Lộc) từng làm công nhân ở một doanh nghiệp trên địa bàn huyện và tham gia bảo hiểm xã hội được 4 năm. Khi doanh nghiệp gặp khó khăn, đồng thời, bản thân cảm thấy không còn phù hợp làm công nhân nên chị xin nghỉ làm. Do không có thu nhập hằng tháng, phải đối diện với nhiều khó khăn trước mắt nên chị N. đã nộp hồ sơ đề nghị nhận bảo hiểm xã hội 1 lần.

Người dân đến làm thủ tục tại bộ phận 1 cửa của BHXH Nghệ An. Ảnh tư liệu: Đình Tuyên

Nguyên nhân là đời sống khó khăn do dịch Covid-19 khiến nhiều người lao động đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần để có một khoản tiền chi tiêu, trang trải cuộc sống. Bên cạnh đó, một số ít người vì lợi ích trước mắt, muốn rút bảo hiểm xã hội 1 lần để có luôn một khoản tiền và hy vọng tìm cơ hội khác. Một số người lao động suy nghĩ rằng, chờ quá lâu mới có thể nhận được lương hưu. Mặc dù đã được tư vấn tận tình nhưng người lao động vẫn đề nghị được giải quyết 1 lần.

Mất nhiều quyền lợi

Theo đại diện Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An, chính sách bảo hiểm xã hội đem lại cho người lao động những lợi ích mà không có khoản tiết kiệm nào có thể so sánh được. Hiện tại, đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, mức đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội bằng 25,5% mức tiền lương hằng tháng của người lao động, trong đó, người lao động đóng 8%, người sử dụng lao động đóng 17,5%. Cụ thể, nếu tiền lương của người lao động là 5 triệu đồng/tháng thì hàng tháng đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội 1 triệu 275 nghìn đồng. Trong đó, người lao động đóng 400 nghìn đồng, người sử dụng lao động đóng 875 nghìn đồng.

Khi tham gia bảo hiểm xã hội, người lao động được hưởng các chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Đặc biệt, khi đủ điều kiện theo quy định, người lao động sẽ được hưởng chế độ hưu trí với nhiều quyền lợi lâu dài. Với mức đóng bảo hiểm xã hội như ví dụ nêu trên, chỉ tính riêng mức lương hưu tối đa mà người lao động nhận được tương đương 3,75 triệu đồng/tháng cũng đã lớn hơn rất nhiều số tiền mà người lao động phải bỏ ra là 400 nghìn đồng/tháng.

Cán bộ BHXH Nghệ An tư vấn cho người dân tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế. Ảnh tư liệu: Đức Anh

Với người lao động tự do, khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người lao động được lựa chọn mức đóng phù hợp với điều kiện của mình, thấp nhất bằng chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (hiện nay là 1 triệu 500 nghìn đồng). Như vậy, với tỷ lệ đóng hằng tháng 22%, số tiền đóng tối thiểu mỗi tháng là 297.000 đồng (Nhà nước đã hỗ trợ 10%), nhưng tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa lên đến 75% bình quân mức đóng.

Ngoài ra, người hưởng lương hưu còn được cấp Thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu với mức hưởng 95% khi khám, chữa bệnh. Thân nhân được hưởng chế độ tuất khi người tham gia bảo hiểm xã hội qua đời.

Còn khi nhận bảo hiểm xã hội 1 lần, tuy người lao động sẽ có một khoản tiền trang trải trước mắt, nhưng sẽ mất đi cơ hội được hưởng chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động. Ngoài ra, người hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn.

Trước hết là việc thiệt thòi về mức thụ hưởng. Số tiền khi nhận bảo hiểm xã hội 1 lần sẽ ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng bảo hiểm xã hội. Cụ thể, 1 năm, mức đóng bảo hiểm xã hội bằng 2,64 tháng lương, trong khi người lao động chỉ nhận được số tiền tương ứng 1,5 tháng lương cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng lương cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy, người lao động bị thiệt mất 0,64 tháng lương cho mỗi năm hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần. Nếu so sánh với việc tích lũy thêm để hưởng lương hưu thì thiệt thòi là không tính hết được.

Bên cạnh đó, thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần thì không được tính vào thời gian làm cơ sở để tính hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội khác. Hiện có rất nhiều trường hợp khi đã nhận bảo hiểm xã hội 1 lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia bảo hiểm xã hội cho đủ điều kiện hưởng lương hưu, nhưng pháp luật về bảo hiểm xã hội chưa quy định về trường hợp này.

Ngoài ra, người lao động còn mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện hưởng thì mức hưởng lương hưu thấp, do bị trừ đi thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã nhận 1 lần, dẫn đến việc phải sống phụ thuộc vào con cái hoặc người thân khi không còn khả năng lao động. Không những thế, khi rút bảo hiểm xã hội 1 lần, người lao động còn mất cơ hội được cấp Thẻ bảo hiểm y tế miễn phí (với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh) trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khỏe; thân nhân không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất nếu người đã nhận bảo hiểm xã hội 1 lần không may qua đời.

Cách hữu hiệu nhất để có tuổi già an yên, không phụ thuộc vào con cháu là có nguồn tài chính ổn định qua lương hưu hằng tháng khi về già, được cấp Thẻ bảo hiểm y tế để chăm sóc sức khỏe trong suốt thời gian hưởng lương hưu. Vì vậy, Bảo hiểm xã hội tỉnh Nghệ An khuyến nghị người lao động nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần.

Với những người lao động đang gặp vần đề khó khăn về kinh tế thì trước mắt nên nhận bảo hiểm thất nghiệp, tận dụng các gói hỗ trợ của Nhà nước. Nếu không tham gia tại các doanh nghiệp, đơn vị nữa thì chuyển sang đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện, lựa chọn mức đóng phù hợp với bản thân, duy trì để về già được hưởng lương hưu.

Về lâu dài, hiện Luật Bảo hiểm xã hội đang được xem xét sửa đổi, trong đó cho phép đóng 15 năm cũng có thể hưởng lương hưu nên người lao động kiên nhẫn thêm một thời gian nữa sẽ nhận được thành quả từ việc đóng bảo hiểm xã hội.

Minh Quân