Cảnh báo lạm dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ

Một thanh niên uống cà phê tại quán cà phê trên đường Võ Thị Sáu (TP.Biên Hòa) hút thuốc lá điện tử, vô tư nhả khói. Ảnh: P.LIỄU

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cũng như thuốc lá truyền thống, TLĐT chứa khoảng 7 ngàn chất hóa học và là nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau, trong đó có ung thư. Mỗi năm, hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu bởi thuốc lá nói chung và TLĐT nói riêng. Thực tế rất đáng báo động khi tình trạng người nghiện TLĐT, thuốc lá nung nóng ngày càng đông hơn và trẻ hóa.

* Chuyền tay nhau hút, nhả khói

Rảo một vòng qua các địa điểm công cộng, đặc biệt là các quán cà phê, trà sữa, nhiều thanh, thiếu niên vừa uống cà phê, trà sữa vừa chuyền tay nhau phì phèo cây TLĐT, vô tư nhả khói rất điệu nghệ. Với tâm lý thích “đu” trend nhả khói và dùng TLĐT thì có vẻ thú vị, pha nét “ngầu” nên TLĐT rất được giới trẻ ưa chuộng, thậm chí trở thành vật bất ly thân của nhiều người.

Vào quán trà sữa gần một trường THPT trên địa bàn TP.Biên Hòa, qua quan sát chúng tôi thấy một nhóm 3 học sinh ngồi uống nước rồi cùng nhau hút chung một cây TLĐT. Cả 3 nói chuyện hồ hởi khi dùng thử hương vị mới mà một thành viên trong nhóm này mới mua.

Một người trong nhóm này nói với bạn: “Thằng bạn lớp bên hôm rồi cho tao hút thử hương bạc hà, thấy “đã” hơn mấy cái mùi dâu, táo, bánh kẹo… Nó hút cả năm để thử nghiệm các mùi, vị mới và bảo mùi này hay”. Nói rồi, cả ba chuyền tay nhau hút. Mỗi lần thở khói ra phà phà, nói cười sảng khoái.

Thông tin cuộc nói chuyện của 3 học sinh khiến chúng tôi ngạc nhiên, bởi mới lớp 10 nhưng có em đã hút cả năm nay.

Khi được hỏi thường mua TLĐT và tinh dầu ở đâu, một em trong nhóm này cho biết: “Cây trước em mua trên mạng nhưng toàn hàng Trung Quốc, xài lâu có vẻ “khét” chứ không êm như hàng châu Âu. Giá TLĐT của châu Âu khoảng 200-300 ngàn đồng/cây, nhưng đắt là ở tinh dầu. Mỗi chai tinh dầu 30mg có giá gần 300 ngàn đồng. 1 chai 3 đứa hút chung được 20 ngày”. Khi được hỏi tiền đâu các em mua TLĐT, những em này cho biết là tiền cha mẹ cho ăn sáng, góp lại mua dùng chung.

Trao đổi về tác hại của TLĐT, các học sinh này cho rằng, không hề biết trong TLĐT có chứa nicotine, chỉ thấy “ngon, thơm, phê” thì mua.

Hiện TLĐT được rao bán rất nhiều trên mạng xã hội với mẫu mã bắt mắt, màu sắc đa dạng, hương vị phong phú và giá cả không “mềm”, nhưng nhiều học sinh đã góp tiền mua dùng chung. Hiện trong giới dùng TLĐT, có người thích dùng pod - là dạng TLĐT chỉ dùng 1 lần, người lại thích dùng vape - là loại châm tinh dầu và dùng được lâu hơn, khi dùng hết chỉ cần mua thêm tinh dầu mới chế vào hút nên vape thường đắt hơn pod từ 100-200 ngàn đồng/sản phẩm. Về độ nhỏ gọn, tiện dụng thì pod hay vape chỉ nhỏ gọn như một chiếc bật lửa, cây son nên có thể cầm theo đi bất cứ đâu. Cho nên nhiều người trẻ, nhất là học sinh (có cả học sinh THCS), đã chuyển từ thuốc lá điếu sang TLĐT nên rất khó bị phát hiện, bởi các em có thể giấu dễ dàng trong người hoặc trong cặp sách.

Sử dụng TLĐT đã hơn 2 năm, anh N.B.T. (20 tuổi, ngụ P.Tân Mai, TP.Biên Hòa) cho biết: “Ban đầu, tôi chỉ có ý định hút thử cho biết, thấy nó có nồng độ nicotine nhẹ, vị ngọt, kèm theo nhiều hương vị trái cây khá dễ chịu chứ không hôi miệng, vàng răng như thuốc lá điếu; khói TLĐT cũng không ảnh hưởng đến người xung quanh nhiều nên lâu nay tôi chuyển hẳn sang TLĐT. Dùng lâu giờ thành “nghiện”.

Ngồi tại một quán cà phê trên đường Võ Thị Sáu, anh N.T.K. (22 tuổi, ngụ P.Thống Nhất, TP.Biên Hòa) cho biết: “Tôi dùng TLĐT vì đôi lúc cần một cái gì đó để giải tỏa cảm xúc, dùng nhiều, thử nhiều vị nên thành ra cứ muốn hút hoài. Phần vì nhiều vị thơm ngon, mùi cũng nặng bằng thuốc lá điếu, mẫu mã đẹp nên tôi thích dùng hơn”.

* Tốn kém và độc hại…

Khi được hỏi về những tốn kém và độc hại khi dùng TLĐT, phần lớn người trẻ, học sinh, sinh viên cho rằng, nếu hút thường xuyên, ngoài tiền mua vape thì tiền mua tinh dầu mỗi tháng cũng tốn từ 150-300 ngàn đồng. Nếu làm bài toán về sự tốn kém thì mỗi năm, mỗi người trẻ đốt vào TLĐT từ 2-3 triệu đồng.

Hiện nay, sự gia tăng số lượng người hút TLĐT vốn đã đáng lo ngại, nhưng lo ngại hơn đó chính là tác hại của TLĐT đối với sức khỏe mà phần lớn người dùng đều chưa nhận thức được. Cứ mặc nhiên cho rằng TLĐT vô hại, không hại phổi bằng thuốc lá điếu.

Trao đổi về mức độ nguy hiểm của sản phẩm thuốc lá mới này, Phó giám đốc Bệnh viện Phổi Đồng Nai Hoàng Thi Thơ cho biết: “Khi người sử dụng hút TLĐT, chất nicotine có trong TLĐT sẽ được hấp thụ qua mạng lưới mạch máu rất rộng lớn của phổi và nhanh chóng đi đến não, kích thích thần kinh gây ra các hiệu ứng thần kinh sảng khoái. Vì thế, khi hút TLĐT, người hút cũng có được cảm giác thoải mái, dễ chịu”.

BS Hoàng Thi Thơ cho biết thêm, việc sử dụng TLĐT ở thanh, thiếu niên hiện nay là đặc biệt nguy hiểm. Bởi hầu hết TLĐT hiện nay đều có chứa nicotine là chất gây nghiện mạnh, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ đối với những người trẻ - vốn còn phát triển đến năm 25 tuổi. Bên cạnh đó, TLĐT còn chứa các thành phần hóa chất độc hại, là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai sau này ở người trẻ. Chưa kể hiện nay một số chai tinh dầu dùng trong TLĐT còn chứa thành phần ma túy tổng hợp, rất dễ khiến người hút TLĐT nghiện một số loại ma túy khác như heroin.

Rõ ràng, TLĐT gây tốn kém và nhất là gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng bày bán tràn lan cả trên mạng lẫn tại nhiều cơ sở kinh doanh, dẫn đến thu hút người trẻ dùng TLĐT. Việc này rất cần gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng phối hợp để ngăn chặn tình trạng người trẻ lạm dụng TLĐT.

Thu Hà - Phương Liễu