Canada quyết tâm 'đóng băng' thị trường súng đạn

Mới đây, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã chủ trì họp báo công bố dự thảo luật C-21 nhằm hạn chế trên quy mô toàn quốc hoạt động mua bán, nhập khẩu và chuyển giao súng ngắn. Theo quan điểm của người đứng đầu Chính phủ Canada, ngoài việc sử dụng súng trong các hoạt động thể thao và săn bắn, không có lý do gì để bất kỳ ai ở nước này cần súng trong cuộc sống hằng ngày.

“Bạo lực súng là một vấn đề phức tạp. Nhưng cuối cùng, phép toán thực sự khá đơn giản: Càng ít súng trong cộng đồng, mọi người càng an toàn. Nói cách khác, chúng tôi đang giới hạn thị trường súng ngắn”, Thủ tướng Justin Trudeau nhấn mạnh.

Một số loại súng bị thu giữ tại thành phố Surrey, tỉnh British Columbia (Canada). Ảnh: The Guardian

Nếu được thông qua, dự luật sẽ khôi phục một số biện pháp chưa được thông qua trước cuộc tổng tuyển cử năm ngoái và thực hiện đề xuất mới được đưa ra trong chiến dịch tranh cử của Đảng Tự do mà đứng đầu là Thủ tướng Justin Trudeau.

Cụ thể, Chính phủ Canada sẽ tước giấy phép sử dụng súng của những người có liên quan đến bạo lực gia đình hoặc tội phạm quấy rối, tăng hình phạt hình sự đối với hành vi buôn lậu súng và yêu cầu những người bị coi là mối đe dọa đối với bản thân hoặc người khác phải giao nộp súng. Ngoài ra, dự luật cũng sẽ yêu cầu các băng đạn dành cho súng trường phải được thay đổi để không thể chứa quá 5 viên đạn và cấm bán các băng đạn lớn hơn.

Trước đây, Chính phủ Canada từng đề xuất làm việc riêng rẽ với các tỉnh và vùng lãnh thổ để đưa ra những hạn chế đối với súng ngắn. Tuy nhiên, Thủ tướng Justin Trudeau sau đó cho biết đã từ bỏ dự định trên và hướng tới một lộ trình mới nhằm giải quyết vấn đề này ở cấp quốc gia.

Theo kết quả cuộc thăm dò dư luận do Công ty Nanos Research (Canada) thực hiện, có 48% người được hỏi ủng hộ và 19% khác ủng hộ một phần về một lệnh cấm sở hữu súng ngắn ngoài lực lượng vũ trang và nhân viên an ninh. Ngoài ra, 7/10 người ủng hộ hoặc ủng hộ một phần đối với việc chính phủ chi tiêu nhiều hơn để chống lại tội phạm liên quan đến súng đạn.

Là nước có hoạt động săn bắn rất phổ biến, Canada cũng có tỷ lệ sở hữu súng trên bình quân đầu người cao hàng đầu thế giới. Một thống kê của tổ chức chuyên điều tra về vũ khí cỡ nhỏ Small Arms Survey có trụ sở tại Geneva (Thụy Sĩ) cho thấy, cứ 100 người dân Canada thì có 34,7 khẩu súng.

Tuy nhiên, Canada cũng áp dụng những biện pháp nghiêm ngặt để hạn chế quyền sở hữu súng đạn. Chính phủ Canada đã hoàn thiện các quy định về súng đạn nhằm bảo đảm người mua súng có giấy phép hợp lệ và yêu cầu các nhà cung cấp lưu giữ hồ sơ bán hàng và kiểm kê. Việc sở hữu súng ngắn hay bất kỳ một loại súng tự động nào mà không đăng ký là bất hợp pháp.

Đặc biệt, sau vụ xả súng hàng loạt nghiêm trọng nhất nước này trong vòng hơn 3 thập kỷ trở lại đây ở tỉnh Nova Scotia vào tháng 4-2020, Canada đã cấm 1.500 loại súng cấp quân sự hoặc kiểu tấn công. Cùng với đó, trước cuối năm nay, chính phủ nước này còn lên kế hoạch tiến hành chương trình mua lại bắt buộc đối với những dòng vũ khí bị cấm trên.

Các nhà phân tích đánh giá, cấm vũ khí kiểu tấn công hoặc súng trường có thể giảm thiểu rủi ro những vụ xả súng hàng loạt, nhưng các đối tượng gây án cũng thường sử dụng súng ngắn, đơn cử như thảm kịch ở tỉnh Nova Scotia khi sát thủ sở hữu hai súng ngắn và một súng săn. Chính phủ Canada cũng thừa nhận nước này vẫn phải đối mặt với nguy cơ bạo lực súng đạn gia tăng.

Theo thống kê, súng đã được sử dụng trong hơn 40% các vụ giết người ở Canada vào năm 2019 và gần 2/3 số vụ phạm tội về súng ở khu vực thành thị liên quan đến súng ngắn. Từ năm 2010 đến năm 2020, số lượng súng ngắn được đăng ký ở Canada đã tăng 71%, lên khoảng 1 triệu khẩu, qua đó đòi hỏi nguồn ngân sách không nhỏ nếu chính phủ thu mua lại.

Ngoài ra, hầu hết các tổ chức tội phạm tại Canada cũng bí mật tàng trữ và sử dụng rất nhiều súng ngắn, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc thu hồi. Do đó, dù dự luật C-21 không cấm hoàn toàn đối với súng ngắn song vẫn được kỳ vọng sẽ hạn chế một cách hiệu quả số lượng loại vũ khí này ở xứ sở lá phong.

VĂN HIẾU