Cần siết chặt quản lý thuốc lá thế hệ mới

Nhiều ca ngộ độc nặng do thuốc lá điện tử

Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai hầu như ngày nào cũng tiếp nhận bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử, trong đó nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên bị ngộ độc chất ma túy trộn trong thuốc lá điện tử. Chất nicotine, hóa chất hương liệu và việc trà trộn ma túy vào thuốc lá điện tử khiến sản phẩm này rất độc hại. Các ca ngộ độc thuốc lá điện tử vào viện với biểu hiện co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác, để lại di chứng nặng nề với sức khỏe. Điển hình như, ngày 9-12, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận một bệnh nhân nữ TQT, 23 tuổi, ở huyện Thường Tín, TP Hà Nội được chuyển từ bệnh viện tuyến huyện lên. Được biết, tối 1-12, bệnh nhân có dùng thuốc lá điện tử được cho thêm “thử” hương liệu mới do người bán giới thiệu, đến 5 giờ sáng hôm sau, bệnh nhân lên cơn co giật, sùi bọt mép, co giật toàn thân. Bệnh nhân được đưa đi cấp cứu ở bệnh viện tuyến huyện nhưng không đỡ, sau đó được chuyển đến Trung tâm Chống độc. Kết quả xét nghiệm mẫu thuốc lá điện tử bệnh nhân mang đến phát hiện chất ma túy cần sa tổng hợp là ADB-Butinaca.

Công an huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La bắt đối tượng vận chuyển gần 20.000 điếu thuốc lá điện tử ngày 24-11. Ảnh: CAO THIÊN

Trong thuốc lá điện tử có hàng nghìn hương liệu, cho tới nay có ít nhất khoảng 20.000 hóa chất hương liệu, rồi các chất phụ gia khác nhau, thậm chí nhà sản xuất có thể bổ sung một số thành phần là các chất ma túy, gây nghiện, hướng thần... để tăng kích thích đối với người dùng. Việt Nam đã có Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nhằm kéo giảm tình trạng sử dụng thuốc lá, cũng như nghiêm cấm hút thuốc lá tại công sở, trường học và nơi công cộng. Song, do các chính sách quản lý, chế tài xử lý chưa được cụ thể hóa đã khiến thuốc lá thế hệ mới được quảng cáo, bày bán công khai; người dùng, nhất là giới trẻ, học sinh, sinh viên rất dễ dàng tiếp cận, sử dụng, khiến tình trạng sử dụng thuốc lá ở giới trẻ ngày càng tăng. Trong khi đó, chế tài xử phạt đang áp dụng với thuốc lá điếu truyền thống không đủ cơ sở để áp dụng.

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tá Đào Duy Tuyên, bác sĩ Khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đưa ra cảnh báo: “Những thông tin như thuốc lá điện tử không độc, hạn chế nicotine thường được đến từ nhà sản xuất hoặc người bán. Cho đến nay không có bất kỳ một nghiên cứu khoa học nào công nhận những thông tin này. Theo nghiên cứu, hàm lượng chất nicotine có trong thuốc lá thế hệ mới vẫn gây ảnh hưởng cho tim mạch, thần kinh chứ không như lời quảng cáo cho rằng đây là sản phẩm có thể thay thế thuốc lá điếu truyền thống. Do vậy, cần có biện pháp quản lý hiệu quả cũng như tuyên truyền đúng mức về loại sản phẩm này. Dù các loại thuốc lá đều có hại cho sức khỏe con người, tuy nhiên, đáng nói là các loại thuốc lá thế hệ mới lại chưa có hành lang pháp lý để kiểm soát từ khâu sản xuất, lưu thông, buôn bán cho tới sử dụng.”

Cần tháo gỡ khoảng trống pháp lý

Theo ý kiến của một số chuyên gia, thuốc lá thế hệ mới đang có những vướng mắc về hành lang pháp lý khi từ trước đến nay trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chỉ nói đến thuốc lá điếu truyền thống, còn các loại thuốc lá mới chưa được mô tả cụ thể. Ngoài ra, Việt Nam cũng chưa có những nghiên cứu cần thiết, chưa đánh giá mức độ nguy hiểm, độc hại, ảnh hưởng của sản phẩm thuốc lá thế hệ mới; nên cấm hay đưa vào quản lý loại sản phẩm này thế nào, chế tài ra sao là bài toán được đặt ra.

Về vấn đề này, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho rằng, xét dưới góc độ pháp luật hiện hành, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới dù sản xuất từ thuốc lá hay từ các nguyên liệu thay thế khác thì đều là thuốc lá, đều phù hợp với định nghĩa sản phẩm thuốc lá theo Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá. Từ đó có thể thấy, thuốc lá thế hệ mới cần được quản lý theo luật hiện hành như đang áp dụng cho thuốc lá điếu thông thường và cần được quản lý một cách đồng bộ, đồng thời nằm trong khung pháp lý toàn diện nhằm giải quyết dứt điểm cho những bất cập hiện nay. Trước mắt, trong khi chờ ban hành luật mới hoặc sửa đổi luật, để quản lý hiệu quả các loại thuốc lá mới này, cơ quan chức năng cần có biện pháp, quy định chặt chẽ về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, quy chuẩn sản xuất, nhập khẩu. Sau đó, rà soát lại, xác định rõ trong luật, các sản phẩm thuốc lá bao gồm loại gì, có mô tả hết sức cụ thể, rõ ràng, đánh giá kỹ tác động. Trên cơ sở đó, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan mới có thể tiếp tục ban hành nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn để xử lý, quản lý các sản phẩm này.

Trên thực tế, nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới là rất cao nhưng nghịch lý là hầu hết sản phẩm này tại thị trường Việt Nam hiện nay là hàng nhập lậu, hàng trôi nổi không rõ nguồn gốc do chưa có một khung pháp lý rõ ràng để quản lý và kiểm soát. Điều này đã gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, nguyên liệu, thành phần. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người sử dụng gặp tai nạn khi dùng thuốc lá thế hệ mới kém chất lượng, trong đó có sản phẩm thuốc lá điện tử có hệ thống mở, một loại sản phẩm cho phép người bán lẫn người mua pha trộn hoặc nạp thêm dung dịch không rõ nguồn gốc vào sản phẩm. Việc sớm đặt các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vào khung khổ quy định phù hợp là một việc làm cần thiết.

HUYỀN TRANG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Bạn đọc xem các tin, bài liên quan.