'Cấm' thanh tra quá 1 lần/năm và sự quyết liệt của Thủ tướng

Ngay sau Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp năm 2017 diễn ra sáng 17.5, 13h chiều cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký Chỉ thị 20/CT-TTg yêu cầu chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp.

Động thái này đã làm nức lòng nhiều doanh nhân bởi quan điểm chủ đạo: Không thanh, kiểm tra, kiểm toán doanh nghiệp một năm quá một lần và thanh tra đột xuất khi vi phạm thì không được mở rộng.

Đây là một bước đi cần thiết trong nền kinh tế thị trường, một cánh cửa mở cho các doanh nghiệp phát triển và cạnh tranh lành mạnh.

Nhiều năm qua, các doanh nghiệp luôn phải “ngửa mặt kêu trời” vì bị thanh, kiểm tra với tần suất quá nhiều, ảnh hưởng xấu đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Tình trạng thanh, kiểm tra chồng chéo đã trở thành “vấn nạn”, gây bức xúc cho doanh nghiệp, khi báo cáo của VCCI cho hay, có doanh nghiệp một năm phải chịu 6-7 cuộc kiểm tra trùng lắp, thậm chí có doanh nghiệp bị thanh, kiểm tra tới 11-12 lần/năm. Việc bị thanh, kiểm tra nhiều không chỉ gây tốn kém tiền của cho các doanh nghiệp mà còn tạo những tác động xấu về thương hiệu, hình ảnh doanh nghiệp cho dù chưa biết kết quả thanh tra ra sao.

Hào hứng đón nhận Chỉ thị 20 của Thủ tướng ngay sau khi được công bố, lãnh đạo một Tập đoàn kinh tế lớn chia sẻ: Chỉ thị 20 cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong mong muốn hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, cũng là sự đồng hành và trách nhiệm của Chính phủ đối với doanh nghiệp, tạo niềm tin cho các doanh nghiệp.

Doanh nghiệp sẽ không bị thanh tra quá 1 lần/năm

Vị lãnh đạo Tập đoàn kinh tế này cho biết, khi có nhiều đoàn thanh kiểm tra, kiểm toán, doanh nghiệp sẽ mất nhiều thời gian tiếp đón rồi còn mất nhiều thời gian để cung cấp hồ sơ, báo cáo, giải trình... Do đó, mất đi sự tập trung cho sản xuất kinh doanh của đội ngũ quản lý doanh nghiệp.

Việc nhiều đoàn thanh, kiểm tra, kiểm toán chồng chéo còn gây tâm lý không tốt trong đội ngũ quản lý doanh nghiệp, không loại trừ sự hiểu lầm, dẫn đến chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ doanh nghiệp.

Việc doanh nghiệp phải đón nhiều đoàn thanh, kiểm tra cũng sẽ tác động tâm lý không tốt tới khách hàng, ảnh hưởng xấu đến các giao dịch của doanh nghiệp, làm giảm hiệu quả kinh doanh.

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thị trường quốc tế, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp diễn ra ngày một gay gắt, khốc liệt, càng đòi hỏi đội ngũ quản lý doanh nghiệp phải tập trung cao độ sức lực, trí tuệ và thời gian cho hoạt động sản xuất kinh doanh, nếu công tác thanh, kiểm tra, kiểm toán không được chấn chỉnh, sẽ ảnh hưởng rất xấu tới hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, gây thiệt hại cho nền kinh tế.

Vì thế, Chỉ thị 20 ra đời là một chỉ dấu tốt cho doanh nghiệp. Các quy định của Chỉ thị sẽ khắc phục tình trạng nhiều cấp, ngành, đơn vị tùy tiện cho mình quyền gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp thấy được tôn trọng hơn, để yên tâm sản xuất kinh doanh thay vì luôn canh cánh nỗi lo đối phó với “cơn bão” thanh, kiểm tra bất cứ lúc nào.

Khi giảm được gánh nặng chi phí do các đoàn thanh, kiểm tra “thăm viếng”, doanh nghiệp sẽ có điều kiện giảm giá thành, đầu tư trang thiết bị, máy móc, tập trung thời gian cho sản xuất kinh doanh, thêm sức cạnh tranh trên thị trường, từ đó chăm lo cải thiện đời sống người lao động.

Trong nỗ lực xóa bỏ mọi rào cản với kinh tế tư nhân, mở cửa cho các doanh nghiệp phát triển, việc hạn chế thanh, kiểm tra sẽ tạo cơ hội bình đẳng cho các doanh nghiệp, ngăn chặn lợi ích nhóm và cạnh tranh không lành mạnh trong sản xuất kinh doanh.

19 năm trước, nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, Thủ tướng Phan Văn Khải đã ký nghị định số 61/1998/NĐ-CP về công tác thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, với quy định: “Việc thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp chỉ được thực hiện khi có quyết định của thủ trưởng cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; không được tiến hành trùng lặp, không quá một lần về cùng một nội dung trong một năm đối với một doanh nghiệp (trừ trường hợp bất thường)”.

Thế nhưng, bất chấp các quy định này, suốt 2 thập kỷ qua, các doanh nghiệp vẫn bị “vấn nạn” thanh, kiểm tra “hành hạ”.

Do đó, để bảo vệ các doanh nghiệp, Chỉ thị 20 còn nêu rõ trách nhiệm của các đơn vị, cấp, ngành; trách nhiệm của UBND các tỉnh, thành phố trong việc phê duyệt kế hoạch thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp từ đầu năm. Đặc biệt, khi các cơ quan phát hiện có thanh, kiểm tra chồng chéo thì báo cáo cơ quan có thẩm quyền giải quyết như Chủ tịch UBND tỉnh. Nếu người có trách nhiệm không giải quyết mà doanh nghiệp kiến nghị lên cấp cao hơn thì phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng.

Với những quan điểm rất rõ ràng, Chỉ thị 20 không chỉ gỡ khó và tạo điểm tựa cho các doanh nghiệp chân chính, mà còn “buộc” được trách nhiệm của lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương trong vấn đề cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. Những quy định cụ thể của Chỉ thị 20 đòi hỏi các quan chức địa phương và các bộ ngành không thể đứng ngoài cuộc, mà phải tiếp thu chỉ đạo của Thủ tướng, chấn chỉnh các cơ quan chức năng liên quan thuộc quyền quản lý thực hiện đúng quy định của pháp luật và đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng trong công tác thanh, kiểm tra, kiểm toán đối với doanh nghiệp. Đặc biệt phải xác định mục đích của công tác thanh, kiểm tra, kiểm toán là hướng dẫn, uốn nắn tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm và nghĩa vụ của mình theo quy định của Nhà nước, của địa phương trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Với “tinh thần đồng hành” của Chính phủ và các ngành, địa phương, sự giám sát việc thực thi của doanh nghiệp và người dân, tôi tin “vấn nạn” thanh, kiểm tra chồng chéo ở các doanh nghiệp sẽ chấm dứt, để Việt Nam có một môi trường sản xuất kinh doanh tốt, đủ sức níu kéo các doanh nghiệp nội phát triển và thu hút các doanh nghiệp ngoại đến đầu tư. Một đất nước chỉ có thể giàu có khi các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế phát triển.

Thanh Hằng