Cách phát hiện còi xương ở trẻ em

Dấu hiệu bệnh còi xương ở trẻ

Còi xương là một bệnh thiếu vitamin D ở những trẻ vì bị loạn dưỡng xương hoặc rối loạn chuyển hóa vitamin D.

Làm thế nào để cung cấp đủ lượng vitamin D cho trẻ là việc cần được sự quan tâm của người mẹ mang thai và người mẹ đang nuôi con nhỏ.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: “Biểu hiện ở trẻ còi xường thường là trẻ ngủ không yên giấc, hay giật mình, quấy khóc, ra mồ hôi khi ngủ, rụng tóc ở sau gáy (dấu hiệu chiếu liếm)”.

“Trẻ có thóp rộng 4 - 5 cm trở lên, bờ thóp mềm, thóp lâu kín, có bướu đỉnh, bướu trán (trán dô), đầu bẹt cá trê. Răng mọc chậm, cơ nhẽo, táo bón, trẻ chậm biết lẫy, biết bò, biết đi”.

Bên cạnh đó trẻ còn có biểu hiện chán ăn, suy dinh dưỡng. Khi bị còi xương nặng, cấp tính trẻ co giật do hạ canxi máu, hay nôn, nấc khi ăn. Đặc biệt, còi xương cũng gặp ở trẻ bụ bẫm do nhu cầu phát triển cao.

Bệnh còi xương thường gặp ở trẻ nhỏ từ 6 - 36 tháng tuổi, vì đây là thời kỳ mà hệ thống xương đang phát triển mạnh.

Nguyên nhân còi xương ở trẻ là do trẻ thiếu vitamin D làm cho cơ thể trẻ không hấp thu đủ lượng canxi ở ruột và thiếu canxi trong máu. Ảnh: minh họa

Nguyên nhân còi xương ở trẻ là do trẻ thiếu vitamin D làm cho cơ thể trẻ không hấp thu đủ lượng canxi ở ruột và thiếu canxi trong máu. Do đó cơ thể phải tăng sinh nội tiết tố hoóc môn cận giáp trạng dẫn đến giảm tái hấp thu phốt phát ở thận và cũng làm giảm phốt phát trong máu gây nên hiện tượng rối loạn chức năng thần kinh.

Do hiện tượng thiếu canxi trong máu cho nên cơ thể có sự tự điều chỉnh bằng cách huy động canxi từ xương đưa vào máu làm cho xương thiếu canxi gây nên còi xương, loãng xương.

Phòng bệnh còi xương cho trẻ

Nguồn cung cấp vitamin D cho trẻ trước tiên phải kể đến do ánh sáng mặt trời là yếu tố hết sức quan trọng. Nhờ có tia cực tím của ánh sáng mặt trời mà vitamin D được được tổng hợp từ chất tiền vitaminD là 7 - dehyrocholesterol ở da trở thành chất cholecalciferol (tức là vitamin D3).

Bởi vậy, những trẻ ở trong nhà chật chội, thiếu ánh sáng hay là trẻ sống ở xứ sở có nhiều mây mù thì rất dễ bị còi xương.

Nguồn cung cấp vitamin D cho trẻ còn do chế độ ăn uống của các người mẹ đang mang thai và của chính bản thân trẻ nhỏ.

Thực phẩm được khuyến cáo có nhiều vitamin D và canxi như thịt, cá, vừng đen, rau ngót, tép khô, tôm, cua, ốc, lòng đỏ trứng, sữa bò tươi, sữa chua, gan và đặc biệt là sữa mẹ là thực phẩm tốt nhất cho trẻ.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho hay: “Các mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng của con, nên cho trẻ ăn đủ chất đặc biệt là caxi. Đặc biệt đối với phụ nữ có thai tôi khuyến cáo nên bổ sung đủ 1200mg/ngày, còn đối với phụ nữ đang cho con bú thì nên bổ sung đủ 1000mg/ngày”.

Bà mẹ có thai phải làm việc, nghỉ ngơi hợp lý để tránh bị đẻ non, có thể uống vitaminD khi thai được 7 tháng: 600.000 đơn vị/3 tuần, mỗi tuần 200.000 đơn vị.

Sau khi sinh cả mẹ và con không ở trong phòng tối và kín, phòng ở phải thoáng mát và phải đủ ánh sáng. Trẻ được 2 tuần cho ra tắm nắng 10 - 20 phút/ngày vào buổi sáng (trước 9 giờ), thời gian tắm nắng tăng dần. Trẻ lớn cho tiếp xúc với ánh nắng ít nhất 30 phút/ngày.

Nếu có điều kiện cho trẻ uống vitamin D 400 đơn vị/ngày trong 1 - 2 năm đầu nhất là về mùa đông cho đến khi trẻ 5 tuổi.

Các bà mẹ cần phòng bệnh còi xương cho trẻ ngay từ lúc mới sinh, thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ, kết hợp với ăn bổ sung hợp lý sẽ giúp trẻ phát triển tốt.

Nên cho trẻ ăn đầy đủ thịt, cá, vừng đen, rau ngót, tép khô, tôm, cua, ốc, lòng đỏ trứng, sữa bò tươi, sữa chua, gan.. Ảnh: minh họa.

Cách điều trị khi trẻ bị còi xương

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết khi trẻ bị còi xương nên cho trẻ tắm nắng hàng ngày: để lộ chân, tay, lưng, bụng trẻ ra ngoài từ 10 - 15 lúc buổi sáng (trước 9 giờ), thời gian chiếu nắng tăng dần (30 phút).

Dùng ánh nắng chiếu trực tiếp lên da trẻ mới có tác dụng, nếu qua lần vải hoặc qua cửa kính sẽ còn ít tác dụng.

Cho trẻ uống vitaminD 4000 đơn vị/ngày trong 1 - 2 tháng, tổng liều là 200.000 đơn vị. Trong một số trường hợp bị bệnh (viên phổi, tiêu chay) cần tăng liều 5000-10.000 đơn vị/ngày trong 1 tháng hoặc cho trẻ tiêm vitaminD 200.000 đơn vị/ống, 3 tháng tiêm nhắc lại một lần trong năm đầu tiên.

Ngoài ra có thể cho trẻ uống thêm các chế phẩm canxi+B1+B2+B6: từ 1 - 2 ống/ngày.

Vũ Minh