Các loại thuốc phổ biến trị khô mắt cho dân văn phòng

1. Nguyên nhân khô mắt ở dân văn phòng

Khô mắt khiến người bệnh có cảm giác khô rát, cộm như có sạn trong mắt, mắt bị nóng, đỏ, có thể chảy nước mắt liên tục không kiểm soát do bị kích thích, tăng nhạy cảm với ánh sáng, có gỉ mắt… Nghiêm trọng hơn khô mắt có thể gây tổn thương bề mặt nhãn cầu và suy giảm thị lực nặng.

Nước mắt được tiết ra từ các tuyến trong và quanh mi mắt. Khi lượng nước mắt tiết ra không đủ sẽ khiến cho mắt bị khô. Bệnh khô mắt có thể xuất phát từ hai lý do: Không đủ lượng nước mắt hoặc chất lượng nước mắt kém.

Khô mắt khiến người bệnh có cảm giác khô rát, cộm như có sạn trong mắt, mắt bị nóng, đỏ...

- Không đủ nước mắt: Tình trạng lão hóa xảy ra khiến tuyến lệ của mắt hoạt động kém hơn, ngoài ra có thể do những nguyên nhân khác như bệnh tại mắt, tác dụng phụ của thuốc,… Khi nước mắt không được sản xuất đủ, bề mặt nhãn cầu cũng không được bổ sung nước mắt bảo vệ thường xuyên. Kết hợp với điều kiện khí hậu như thời tiết hanh khô, gió lớn, môi trường điều hòa khiến nước mắt bốc hơi nhanh hơn, dẫn đến bệnh lý khô mắt.

- Chất lượng nước mắt không tốt: Các lớp mỡ, lớp nước và lớp nhầy của mắt không làm tròn chức năng bảo vệ nhãn cầu khỏi các yếu tố bên ngoài. Nước trong mắt bị bốc hơi quá nhanh hoặc nước không thể dàn phẳng trên bề mặt làm cho mắt bị khô.

Nguyên nhân gây ra bệnh khô mắt của dân văn phòng:

- Ngồi trong phòng điều hòa quá lâu.

- Đeo kính áp tròng.

- Làm việc tập trung, sử dụng máy tính nhiều.

2. Lựa chọn thuốc trị bệnh khô mắt

Hiện tại, để điều trị khô mắt chủ yếu là cải thiện tình trạng này bằng cách loại bỏ/giảm thiểu các tác nhân gây hại từ môi trường, duy trì đầy đủ một lớp màng nước mắt trên bề mặt nhãn cầu. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây khô mắt và tình trạng bệnh cụ thể có thể sử dụng một số cách điều trị sau:

2.1. Nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo có chứa các hoạt chất như nước tinh khiết, muối khoáng, có tính chất tương tự như nước mắt tự nhiên. Một số trường hợp khô mắt nhẹ hoặc không thường xuyên có thể điều trị bằng cách nhỏ nước mắt nhân tạo là đủ. Nên sử dụng nước mắt nhân tạo không có chất bảo quản vì chất bảo quản sẽ gây độc cho mắt khi sử dụng kéo dài. Tuy nhiên những trường hợp bị khô mắt vừa và nặng việc sử dụng nước mắt nhân tạo thay thế là chưa đủ, và cần có các phương pháp khác bổ sung.

Nước mắt nhân tạo có thể giúp giảm khô mắt.

2.2. Thuốc nhỏ mắt kê đơn

- Thuốc giảm viêm mí mắt: Tình trạng viêm dọc theo mép mí mắt có thể ngăn các tuyến dầu tiết dầu vào nước mắt. Do đó, có thể dùng thuốc kháng sinh để giảm viêm. Thuốc kháng sinh trị khô mắt thường được dùng dưới dạng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ, đường uống.

- Thuốc nhỏ mắt để kiểm soát viêm giác mạc : Tình trạng viêm trên bề mặt mắt (giác mạc) có thể được kiểm soát bằng thuốc nhỏ mắt theo đơn có chứa thuốc ức chế miễn dịch cyclosporine hoặc corticosteroid. Không nên dùng corticosteroid lâu dài do các tác dụng phụ có thể xảy ra.

- Lacrisert: Sử dụng trong trường hợp khô mắt từ trung bình đến nặng và nước mắt nhân tạo không còn hiệu quả. Thuốc có thành phần chính là hydroxypropyl cellulose, có khả năng hấp thụ nước và giữ nước trong lòng mắt. Khi được đặt vào khe mi mắt, Lacrisert sẽ tan chảy chậm dần và giải phóng hoạt chất, giúp duy trì một môi trường đủ ẩm cho mắt.

- Thuốc kích thích chảy nước mắt: Các thuốc cholinergic (pilocarpine, cevimeline) giúp tăng tiết nước mắt. Những loại thuốc này có sẵn dưới dạng thuốc viên, gel hoặc thuốc nhỏ mắt. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm đổ mồ hôi.

- Thuốc xịt mũi để tăng tiết nước mắt: Varenicline (tyrvaya) dạng xịt mũi, được xịt một lần vào mỗi lỗ mũi, hai lần một ngày.

2.3. Lưu giữ nước mắt

Đây là phương pháp làm giảm các triệu chứng khó chịu của khô mắt bằng cách giữ nước mắt tự nhiên ở lâu trong mắt.

Bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp để ngăn không cho nước mắt chảy qua đường lệ bằng cách chặn các điểm lệ bằng nút silicon hoặc phẫu thuật đóng điểm lệ vĩnh viễn.

3. Làm thế nào để cải thiện tình trạng khô mắt?

Để cải thiện tình trạng khô mắt có thể sử dụng:

- Nhỏ nước muối sinh lý 0,9% để hỗ trợ điều trị khô mắt nhẹ, giúp mắt giảm kích ứng, rát, ngứa.

- Chườm ấm: Nhắm mắt, sử dụng khăn ấm để chườm vào mắt. Hơi nóng ở sẽ giúp cải thiện tình trạng khô mắt nhờ làm giảm tình trạng tắc nghẽn ở tuyến bờ mi.

- Bổ sung omega-3 : Omega-3 có thể giúp tuyến dầu trong mắt hoạt động tốt hơn, giảm kích ứng mắt, giảm khô mắt. Omega-3 có nhiều trong các loại cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá thu, dầu thực vật, quả óc chó… Có thể dùng chất bổ sung omega-3, tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

- Bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho mắt như cà chua, cà rốt, đu đủ, nho, gấc, cá hồi, gà tây, cam, đậu phộng...

- Uống đủ nước: Nước giúp duy trì và đảm bảo chức năng của các bộ phận trên cơ thể. Uống đủ nước giúp giữ ẩm cho đôi mắt.

- Đeo kính râm: Việc đeo kính râm lúc ra ngoài trời có thể bảo vệ đôi mắt khỏi khói bụi, ánh sáng mặt trời, gió… nguyên nhân khiến mắt có thể bị khô.

- Chớp mắt thường xuyên khi sử dụng máy tính, thiết bị điện tử trong thời gian dài. Nên thư giãn mắt mỗi giờ khoảng 5 phút nếu phải làm việc kéo dài.

- Tránh tác động gây kích thích mắt: Dụi mắt, đọc sách ở khoảng cách gần.

- Đảm bảo giấc ngủ đủ 6-8 giờ mỗi ngày để mắt kịp hồi phục, duy trì độ ẩm ở màng mắt, thư giãn cơ mắt.

Nên đi kiểm tra mắt định kỳ để bác sĩ nhãn khoa đánh giá đúng tình trạng và có những hướng xử trí phù hợp.

DS. Phạm Quỳnh Như