Cá thòi lòi - Đặc sản 'xấu lạ' xứ Cà Mau

Loài cá này có vẻ ngoài xấu xí với kích thước nhỏ chỉ khoảng 1-2 đầu ngón tay. Chúng có cấu tạo cơ thể hết sức đặc biệt. Lớp da dày, sần sùi với đầy nhớt. Cặp mắt của chúng khá to, phình hơn cả đầu nên hình dáng trông rất kỳ dị. Từ đặc điểm này mà cái tên ”cá thòi lòi” ra đời. Ngoài ra chúng còn có tên gọi là ”cá bống nhảy” hay “cá bống trắng” do hình dáng có nét tương đồng với loài cá bống.

Cá thòi lòi có cả phổi và mang nên loài cá này có thể sống dưới nước lẫn trên cạn. Hai vây trên của chúng phát triển như hai chi trước, giúp chúng chạy trên sình bùn rất nhanh. Khi đe dọa kẻ thù, chúng thường há miệng to, các vây lưng dựng đứng, trông vừa hung tợn và vừa có chút kì dị. Cá thòi lòi mang đặc điểm của loài ăn tạp nhờ hàm răng sắt nhọn. Chúng thường săn mồi là những con cá, tôm, tép nhỏ và những sinh vật phù du. Điều ít người biết là loài cá leo cây này không có lưỡi.

Nhờ những đặc điểm cấu tạo độc đáo trên cơ thể, cá thòi lòi đã được tạp chí National Geographic và Tổ chức Sinh vật thế giới xếp vào 1 trong 6 con vật “kỳ lạ nhất hành tinh”. Bao gồm: Cá cóc (Axopotl), chó chăn cừu hung (Hungarian sheeping dog), heo vòi (Tapir), thỏ Angora (Angora rabbit), khỉ hoàng đế (Emperor tamarin) và cá thòi lòi (Mudhopper).

Ngoại hình đặc biệt của cá thòi lòi

Ở Cà Mau, cách bắt cá phổ biến nhất hiệu quả nhất là dùng hom, được kết bằng lá dừa nước, tựa như chiếc lọp, đặt vào miệng hang. Khi chúng bò trồi ra khỏi miệng hang chui lên mặt đất sẽ lọt vào hom. Ngoài ra, người dân thường dùng cách đào hang, cắm câu vào ban ngày. Ban đêm soi đèn, khi bị đèn pha vào mắt, chúng sẽ nằm yên bất động nên rất dễ bắt. Du khách kiếm cần câu nhỏ, tìm một bãi sông dễ dàng bắt gặp chúng. Với đặc tính háu ăn, thả mồi trước mặt là chúng sẵn sàng cắn câu ngay.

Cá thòi lòi có hình thù kỳ quặc, lại sống quanh năm ở nơi sình lầy, nhưng thịt của cá thòi lòi lại không tanh. Theo chia sẻ của những người sành ăn, hương vị của cá thòi lòi hơn hẳn các loài cá nước ngọt thông thường như: cá lóc, cá trê, cá chép… Thịt cá chắc và ngọt, có thể chế biến được nhiều món ngon. Ở Cà Mau, món cá thòi lòi nướng muối ớt hoặc nướng mọi và kho tiêu luôn có mặt trong thực đơn của các nhà hàng địa phương.

Cá thòi lòi nướng

Loài cá này sống trong môi trường tự nhiên nên thịt rất thơm ngon và săn chắc. Vì vậy, nhiều nhà hàng, quán ăn ở thành phố hay cả những thực khách sành ăn sẵn sàng mua chúng với giá cao. Để chế biến cá thòi lòi, người ta phải làm cá thật sạch, loại bỏ hết nhớt trên da. Cá thòi lòi có thể xào sả ớt, kho tiêu, chiên xù, nấu mẻ, nấu canh chua, hoặc hấp cách thủy cuốn bánh tráng rau sống. Nhưng nổi tiếng nhất là món cá thòi lòi nướng muối ớt hoặc nướng mọi. Bởi vì hương vị cá sẽ thơm, ngọt và dai hơn.

Với món cá nướng muối ớt, người ta đem cá làm sạch rồi xiên vào các que tre. Cá được nướng trên bếp than để dậy mùi thơm. Nướng đến đâu, đầu bếp sẽ quệt liên tục hỗn hợp muối, ớt và dầu điều lên đến đó để cá ngấm đều các gia vị và có màu sắc hấp dẫn hơn. Khi cá chín, thực khách chỉ cần dùng đũa tách lớp da vàng, giòn rụm bên ngoài để lộ thịt cá trắng tinh, săn chắc, thơm nức mũi. Món cá này đặc biệt ngon khi chấm cùng muối tiêu chanh hay mắm me ăn kèm rau sống. Vị ngọt thơm của cá tươi vừa nướng chín, kết hợp với mùi của rau thơm, vị chua ngọt của mắm me cùng các gia vị đi kèm, tạo thành món ăn lạ miệng, độc đáo và ngon khó cưỡng.

Cá thòi lòi nướng muối ớt.

Có thể nói thòi lòi là một trong những loài cá kỳ dị hành tinh. Một loài cá với vẻ ngoài xấu xí nhưng độc đáo vì có thể nhảy, bò, chạy trên cạn và bơi dưới nước. Sau khi thưởng thức, thực khách đều phải công nhận rằng cá thòi lòi ngon thứ thiệt, không tanh, thịt chắc ngọt. Với ngoại hình "xấu lạ" nhưng chất lượng ngon tuyệt, những món ăn từ cá thòi lòi đã trở thành một trong những đặc sản trứ danh đến từ vùng rừng ngập mặn Cà Mau.

Linh Lê/Camautourism.vn