Buông lỏng quản lý đất đai - Kỳ 1: Sai sót trong việc cấp sổ đỏ
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa còn nhiều vấn đề bất cập, sai phạm trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) và quản lý đất công. Tình trạng buông lỏng quản lý đất đai, cấp sổ đỏ sai quy định từ nhiều năm trước đã để lại hệ lụy lâu dài, khó khắc phục.
Kỳ 1: Sai sót trong việc cấp sổ đỏ
Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có nhiều trường hợp cấp đất không đúng diện tích theo thực tế, sổ một nơi đất một nẻo hoặc cấp đất tái định cư (TĐC) nhưng không thu hồi sổ đỏ dẫn đến việc tái chiếm nhiều lần… Nguyên nhân cơ bản do công tác quản lý đất đai chưa chặt chẽ, năng lực chuyên môn của cán bộ, công chức địa phương còn yếu dẫn đến việc thẩm định nguồn gốc đất chưa chính xác.
Cấp sổ đỏ cho lô đất đã đền bù
Trong quá trình làm việc, tìm hiểu về công tác quản lý đất đai tại phường Vĩnh Hòa (TP. Nha Trang), chúng tôi được tiếp xúc với nhiều hộ dân ở địa phương này và nắm được những chuyện bất cập trong công tác quản lý đất đai. Một hộ dân sống ở phường Vĩnh Hòa đưa phóng viên đi thực tế và cho biết, có một lô đất nằm tại Tổ 10 Hòa Bắc (phường Vĩnh Hòa) thuộc Dự án Nam Hòn Khô trước đây bị cấp sổ đỏ sai quy định rồi bỏ hoang nhiều năm nay. Từ phản ánh của người dân, UBND phường đã kiểm tra và phát hiện có một số trường hợp đã nhận tiền đền bù tại Dự án Nam Hòn Khô nhưng chưa bàn giao mặt bằng, chưa bị thu hồi đất. Cụ thể, trường hợp thửa đất của ông Nguyễn Cao Bằng rộng hơn 500m2 có nguồn gốc là đất tự cải tạo năm 1996, đến năm 1998 sang nhượng lại cho ông Bùi Tuấn Thanh. Đến năm 1999, khi Dự án Nam Hòn Khô triển khai thì thửa đất này thuộc trường hợp giải tỏa, ông Thanh được hỗ trợ, đền bù hơn 58 triệu đồng.
Thửa đất mà ông Bùi Tuấn Thanh tái lấn chiếm rồi bán lại cho người khác.
Theo tìm hiểu của phóng viên, sau khi nhận tiền đền bù, ông Thanh được giao một lô đất TĐC tại số 163 đường Nguyễn Chích và xây dựng nhà ở từ đó cho đến nay. Tại thời điểm triển khai Dự án Nam Hòn Khô, do số hộ sử dụng đất trong phạm vi giải tỏa liên tục biến động tăng so với thời điểm lập dự án nên công tác giải quyết đền bù giải tỏa, thi công các hạng mục gặp nhiều khó khăn. Do việc thi công hạng mục mương thoát lũ dọc chân núi không thực hiện được nên hạng mục này chỉ dừng lại ở việc đền bù, không triển khai thi công xây dựng cơ sở hạ tầng. Từ đó, ông Thanh đã lợi dụng sự quản lý lỏng lẻo của cơ quan chức năng, chiếm lại toàn bộ diện tích đất trước đây đã nhận đền bù. Đến năm 2004, ông Thanh sang nhượng lại lô đất này cho ông Võ Phương Lâm và bà Nguyễn Thị Hiền. Năm 2005, ông Lâm và bà Hiền trích khoảng 300m2 trong lô đất này sang nhượng cho ông Nguyễn Hữu Minh và bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết. Đến năm 2018, ông Minh và bà Tuyết làm thủ tục và được UBND TP. Nha Trang cấp sổ đỏ lô đất này với diện tích 298,9m2. Năm 2019, thửa đất này tiếp tục được sang nhượng cho ông Nguyễn Văn Quang. Sau đó, thửa đất này đã được ông Quang chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Nga (quê ở Quảng Ninh).
Bà Nguyễn Thị Hà - Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hòa xác nhận có trường hợp ông Thanh nhận tiền đền bù, sau đó tái chiếm đất đã đền bù rồi sang nhượng cho người khác. Năm 2018, khi ông Minh và bà Ánh Tuyết làm đơn xin cấp sổ đỏ, do UBND phường không xác minh kỹ, tưởng đó là đất của dân nên đã xác nhận cho người dân làm thủ tục cấp sổ đỏ. Sau đó, UBND phường đã báo cáo UBND TP. Nha Trang xem xét giải quyết. “Quan điểm của phường là phải thu hồi đất cấp sổ đỏ sai để trả lại cho Nhà nước. Còn thành phố xác định trách nhiệm lãnh đạo, cán bộ, công chức ở phường sai đến đâu thì xử lý đến đó”, bà Hà cho hay.
Bỗng dưng bị mất đất
Những ngày qua, người dân ở thôn Điệp Sơn (xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh) xôn xao bàn tán chuyện ông Cao Chống bỗng dưng bị mất gần 2.000m2 đất vì chồng lấn ranh giới với thửa đất bên cạnh. Ông Chống kể: “Mảnh đất rộng 1.934m2 do vợ chồng ông tự tạo lập mấy chục năm nay. Dù chưa làm thủ tục cấp sổ đỏ song đã được trưởng thôn cùng dân làng xác nhận. Thế nhưng vừa qua, một người lạ từ nơi khác đến san ủi ngay trên mảnh đất của tôi. Tôi đã báo chính quyền nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng”. Theo tìm hiểu của phóng viên, thửa đất giáp ranh với nhà ông Chống rộng 6.035m2 đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 4 cá nhân. Bà Trần Thị Xi, người được cấp giấy chứng nhận lần đầu thửa đất này cho biết, năm 2006, bà bán cho người khác thửa đất này chỉ có diện tích hơn 4.000m2 với giá 24 triệu đồng. Khi nghe tin ông Chống bị tranh chấp đất, bà Xi đã lên UBND huyện Vạn Ninh hỏi thì được biết, diện tích của thửa đất này đã lên đến hơn 6.000m2, chiếm trọn phần diện tích đất của ông Chống.
Thửa đất của ông Cao Chống đã được cấp sổ đỏ cho người khác.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Mẫn - Trưởng thôn Điệp Sơn xác nhận: “Ông Chống là cao niên trong làng, nhiều đời sinh sống tại thôn Điệp Sơn. Mảnh đất của ông Chống trong làng ai cũng biết. Trước đây, mảnh đất này trồng bưởi, xoài, cam, me, nhưng do hiệu quả kinh tế không cao nên gia đình ông Chống dừng canh tác, chỉ còn 9 cây me trong vườn. Tôi không hiểu lý do gì lại cấp sổ đỏ cho người khác dẫn đến xảy ra tranh chấp”. Được biết, UBND huyện Vạn Ninh đã có văn bản trả lời đơn của ông Cao Chống về vụ việc này. Theo đó, địa phương khẳng định, thửa đất của gia đình bà Xi đã được UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2001 là thửa đất số 19, thuộc tờ bản đồ số 1. Đến năm 2006, bà Xi đã chuyển nhượng cho một người khác. Năm 2014, người nhận chuyển nhượng đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo chương trình VLAP và được đổi thành thửa đất số 20, tờ bản đồ số 14. Đến năm 2021, mảnh đất này được tách làm 3 thửa khác nhau. Theo kết quả kiểm tra hiện trạng sử dụng đất của UBND xã Vạn Thạnh thì phần diện tích đất của ông Chống bị chồng lấn nằm trong ranh giới thửa đất số 61. UBND huyện Vạn Ninh nhận định, việc này là tranh chấp dân sự giữa các bên liên quan, nếu không giải quyết được thì khởi kiện ra tòa theo quy định.
Cấp 22 lô tái định cư sai quy định
Ngày 22-11, một lãnh đạo UBND huyện Vạn Ninh cho biết, UBND huyện đã giao cơ quan chức năng tham mưu xử lý đối với 22 trường hợp được cấp đất TĐC tại Dự án Đường giao thông từ Quốc lộ 1 đi Đầm Môn (trên địa bàn 2 xã Vạn Thọ và Vạn Thạnh của huyện Vạn Ninh) bị dừng giao dịch vì xét cấp không đúng đối tượng sau kết luận của thanh tra. 22 lô đất TĐC này được cấp tại Khu TĐC Vĩnh Yên (xã Vạn Thạnh). Do vụ việc có tính chất nghiêm trọng, phức tạp nên đến nay, công tác xử lý, khắc phục sau kết luận thanh tra chưa hoàn thành.
Khu tái định cư Vĩnh Yên có 22 lô đất tái định cư cấp sai quy định.
Theo tìm hiểu của phóng viên, Dự án Đường giao thông từ Quốc lộ 1 đi Đầm Môn có 54 trường hợp được cấp đất TĐC. Qua kiểm tra, rà soát hồ sơ, cơ quan chức năng xác nhận có 22 trường hợp xét cấp không đúng đối tượng, sai quy định. Cụ thể, trong quá trình thực hiện, UBND xã Vạn Thọ xác nhận không đúng về đối tượng bị thu hồi đất đối với những trường hợp này. Theo đó, các trường hợp này không đảm bảo điều kiện để được cấp đất TĐC theo quy định. Tuy nhiên, trong quá trình họp thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ và TĐC, Trung tâm Phát triển quỹ đất, Phòng Tài nguyên và Môi trường và UBND xã Vạn Thọ không phát hiện ra điều đó nên vẫn thống nhất cho các trường hợp này đủ điều kiện được bồi thường, hỗ trợ và TĐC. Sau khi giao đất TĐC, UBND huyện đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 21/22 trường hợp.
Kết luận thanh tra do UBND huyện Vạn Ninh ban hành ngày 28-11-2022 đã xác định trách nhiệm này thuộc về UBND xã Vạn Thọ, Trung tâm Phát triển quỹ đất và Phòng Tài nguyên và Môi trường. Đồng thời, cần thu hồi số tiền đã được UBND huyện phê duyệt bồi thường, hỗ trợ cho 22 trường hợp nêu trên. Kết luận thanh tra cũng yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho 21 trường hợp. Riêng 1 trường hợp chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chỉ thực hiện thu hồi quyết định giao đất TĐC.
Trực tiếp tiếp nhận và tìm hiểu về các đơn, thư người dân phản ánh ở thị xã Ninh Hòa, TP. Nha Trang, huyện Cam Lâm trong những năm qua, chúng tôi nhận thấy, hầu hết các đơn, thư đều liên quan đến đất đai, phản ánh về quá trình cấp sổ đỏ còn nhiều bất cập, lỏng lẻo của các cấp chính quyền địa phương. Chính sự tắc trách này đã dẫn đến hậu quả khó giải quyết, khiếu nại, khiếu kiện kéo dài.
V.KỲ - M.HÙNG - T.THỊNH
