Bước tiến mới trong điều trị tim bẩm sinh ở Bệnh viện Sản nhi Nghệ An

Qua đó đã đánh dấu những bước tiến mới, khẳng định thương hiệu trong điều trị Tim mạch can thiệp, từ đó giúp tăng cơ hội sống cho bệnh nhi mắc các bệnh lý tim mạch. Bệnh viện Sản nhi Nghệ An đã trở thành địa chỉ tin cậy cho người dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng như trong khu vực.

Phẫu thuật tim hở tại bệnh viện Sản nhi Nghệ An đã trở thành thường quy

Can thiệp cứu sống bênh nhi bị vỡ tim

Bé V.K.A (14 tháng tuổi, ở TP. Vinh, Nghệ An) được người nhà cho ngồi phía trước vô lăng xe ô tô để đưa đi dạo. Khi tài xế vô tình đạp nhầm chân ga, xe ô tô đã đâm thẳng vào bờ tường, khiến trẻ bị chấn thương va đập mạnh, lồng ngực bị ép vào vô lăng cứng. Ngay sau tai nạn, trẻ quấy khóc, lơ mơ dần, được gia đình đưa vào Bệnh viện Sản nhi Nghệ An để cấp cứu.

Bé V.K.A nhập viện Sản nhi Nghệ An trong tình trạng sốc, mạch nhanh nhỏ, kích thích vật vã có nguy cơ tử vong. Ngay lập tức, các y bác sĩ tiến hành hồi sức tích cực, đặt ống nội khí quản cấp cứu, đặt catheter tĩnh mạch trung tâm kết hợp dùng các thuốc vận mạch kiểm soát huyết động để duy trì chức năng sống.

Kết quả siêu âm tim xuất hiện hình ảnh chèn ép tim cấp, vỡ thành thất phải vị trí 1/3 dưới; X-quang tim, phổi cho thấy hình ảnh tim to, tràn dịch màng tim, mờ 1/3 giữa phổi trái.

Sau hội chẩn chớp nhoáng ê-kíp các bác sĩ bao gồm Tim mạch, Hồi sức Ngoại, Gây mê và Ngoại Tổng hợp; thống nhất chỉ định phẫu thuật cấp cứu tối khẩn. Ê-kíp phẫu thuật tim hở, gây mê hồi sức đã chạy đua cùng thời gian ngay trong đêm để cứu trẻ.

Ngay khi mở ngực, mở màng tim, trái tim trẻ đã ngừng đập hoàn toàn. Tình trạng máu tụ trong khoang màng tim rất nhiều, máu chảy từ trung thất ra ngoài lồng ngực với số lượng lớn...

Các bác sĩ phẫu thuật đã mở màng tim hút hết máu tụ; dùng tay bóp, kích thích tim trẻ hoạt động trở lại ngay trong lồng ngực. Sau 1 phút nỗ lực, trái tim trẻ đập trở lại bình thường.

Sau 3 giờ phẫu thuật căng thẳng, giành giật sự sống cho bệnh nhi ca mổ đã thành công. Bệnh nhi V.K.A được chuyển về Khoa Hồi sức Ngoại khoa để tiếp tục theo dõi và điều trị… Với nỗ lực cứu chữa hết lòng của đội ngũ y, bác sĩ từ các chuyên khoa, bệnh nhi đã dần dần tỉnh táo và được ra viện.

Tại Nghệ An, trước đây hầu hết những trẻ em mắc bệnh lý tim mạch, tim bẩm sinh cần phải phẫu thuật hoặc can thiệp tim mạch đều phải chuyển lên tuyến Trung Ương.

Bởi đây đều là những kỹ thuật khó đòi hỏi phải có sự đầu tư đồng bộ về trang thiết bị, con người, trình độ chuyên môn cao. Là đơn vị tiên phong, chỉ tính riêng từ đầu năm 2021 đến nay, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An điều trị thành công cho 43 bệnh nhân có vấn đề về tim mạch với kết quả khả quan, tỷ lệ biến chứng rất thấp.

Phẫu thuật bệnh lý chuyển vị đại động mạch

Bệnh nhi N.L.T.N. mới 12 ngày tuổi, trú tại Hương Sơn, Hà Tĩnh đã được các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An phẫu thuật bệnh lý tim bẩm sinh đảo gốc động mạch phức tạp, trao trả sự sống.

Theo chia sẻ của gia đình, bé T.N. là con đầu tiên của vợ chồng chị X.H. Trẻ đẻ thường, quá trình khám thai không phát hiện dấu hiệu bất thường. Sau sinh, trẻ có dấu hiệu tím chân tay, tím môi, mệt nhiều, bú kém, phải thở oxy, sau đó được chuyển đến Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An ngày 13/5/2022.

Tại đây, trẻ nhanh chóng được cấp cứu, đặt nội khí quản và chuyển đến khoa Hồi sức cấp cứu sơ sinh. Sau quá trình khám, làm các xét nghiệm, chụp XQ, siêu âm tim, các bác sĩ chẩn đoán cháu bị suy hô hấp, nhiễm trùng sơ sinh, tim bẩm sinh đảo gốc ống động mạch vách liên thất kín. Tình trạng bệnh nhi rất nguy kịch, đe dọa tử vong. Trẻ nhanh chóng được phá vách liên nhĩ cấp cứu tức thời và lên lịch mổ tim hở sau quá trình hội chẩn.

Phẫu thuật bệnh lý tim bẩm sinh đảo gốc động mạch phức tạp

Trải qua hơn 5 giờ phẫu thuật với rất nhiều các kỹ thuật khó, ca phẫu thuật đã thành công tốt đẹp. Sau ca đại phẫu, trẻ tiếp tục được thở máy, hồi sức, theo dõi, chăm sóc đặc biệt tại khoa Hồi sức cấp cứu tích cực ngoại khoa.

Sau gần 1 tháng điều trị, sức khỏe của bệnh nhi đã ổn định, kết quả siêu âm tim sau mổ cho thấy tim của trẻ hoạt động giống như người bình thường, toàn trạng trẻ ổn định và có thể xuất viện về nhà.

Bác sĩ Lê Trọng Thông, Phó trưởng khoa ngoại - Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cho biết: Đây là ca mổ chuyển gốc động mạch trên bệnh nhi nhỏ tuổi nhất (12 ngày tuổi) và có số cân nặng nhẹ nhất (2,7kg) mà bệnh viện từng phẫu thuật thành công. Ca bệnh này xử lý rất khó khăn. Trước đây, phần lớn các bệnh nhi nhập viện với bệnh lý này phải chuyển tuyến hoặc ra nước ngoài để được phẫu thuật. Đây là thành công đáng khích lệ về sự nỗ lực và cho thấy sự tiến bộ kỹ thuật, trình độ, tay nghề của các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, góp phần giảm thiểu chi phí điều trị, tạo niềm tin cho người bệnh.

Chuyển vị đại động mạch là bệnh lí tim bẩm sinh phức tạp, chiếm khoảng 5-7% trong tất cả các trường hợp bệnh tim bẩm sinh với tần suất khoảng 20 trẻ trên 1000 trẻ sinh ra. Nếu không được can thiệp và điều trị, đây là dị tật tim bẩm sinh gây tử vong sớm, với 30% trẻ tử vong trong vòng tuần đầu sau sinh, 50% tử vong trong tháng đầu sau sinh, 70% tử vong trong vòng 6 tháng đầu sau sinh và 90% tử vong trong vòng 12 tháng đầu sau sinh.

Ở Việt Nam, chỉ có một số trung tâm có khả năng can thiệp và phẫu thuật sửa chữa toàn bộ chuyển vị đại động mạch. Với những đặc thù về địa lí và điều kiện kinh tế, việc chẩn đoán và điều trị sớm bệnh lí này tại địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Tuy nhiên, dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ của các chuyên gia tại Bệnh viện Tim Hà Nội cùng sự cố gắng của tập thể ê-kíp phẫu thuật – can thiệp tim bẩm sinh – Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An bước đầu chẩn đoán và điều trị được 5 bệnh nhân chuyển vị đại động mạch với những kết quả rất khả quan.

Bệnh nhi được chăm sóc sau phẫu thuật chuyển vị đại động mạch

5 trường hợp đầu tiên được phẫu thuật chuyển vị đại động mạch tại bệnh viện, tuổi nhập viện và tuổi phẫu thuật phân bố rộng. Tất cả các trường hợp đều không tầm soát bệnh trong thời kì mang thai dẫn đến làm chậm kết quả chẩn đoán ban đầu, chuyển tuyến từ tuyến dưới với chẩn đoán chưa rõ ràng.

Nguyên nhân có thể do điều kiện kinh tế khó khăn, hạn chế về công tác chẩn đoán trước sinh ở tuyến y tế cơ sở, dẫn đến trẻ nhập viện chỉ khi có các triệu chứng lâm sàng nặng nề, chỉ có một trường hợp duy nhất được phẫu thuật trước 2 tuần tuổi.

Bệnh lí chuyển vị đại động mạch là bệnh lí tim bẩm sinh phức tạp, khó được chẩn đoán kịp thời ở tuyến y tế cơ sở, tỉ lệ tử vong cao nếu không điều trị sớm. Bác sĩ Lê Trọng Thông, Phó trưởng khoa ngoại - Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cho biết thêm.

Phẫu thuật tim hở, can thiệp tim mạch thành thường quy

Tại Nghệ An, trước đây hầu hết những trẻ em mắc bệnh lý tim mạch, tim bẩm sinh cần phải phẫu thuật hoặc can thiệp tim mạch đều phải chuyển lên tuyến Trung Ương. Bởi đây đều là những kỹ thuật khó đòi hỏi phải có sự đầu tư đồng bộ về trang thiết bị, con người, trình độ chuyên môn cao. Từ năm 2009, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã quyết tâm triển khai chương trình can thiệp và phẫu thuật tim hở, giảm tải cho bệnh viện tuyến trên.

Thực hiện Đề án bệnh viện vệ tinh, với sự giúp đỡ chuyển giao kỹ thuật các kỹ thuật phẫu thuật tim của các bác sĩ Bệnh viện Tim Hà Nội, bệnh viện đã cử các êkíp bác sĩ, kỹ thuật viên ra đào tạo với hình thức cầm tay chỉ việc. Cùng với đó, bệnh viện đã đầu tư xây dựng 1 phòng can thiệp tim mạch với nhiều trang bị máy móc, thiết bị hiện đại, như: Máy thở, máy shock điện, máy điện tim, hệ thống holter điện tim, máy tạo nhịp cấp cứu, máy siêu âm chuyên tim, hệ thống monitor theo dõi bệnh nhân cấp cứu...

Và 1 phòng phẫu thuật tim hở hoàn chỉnh với những thiết bị đồng bộ, đầy đủ tính năng, hiện đại, như: Máy chụp mạch máu kỹ thuật số xóa nền DSA 2 bình diện, máy gây mê, máy tuần hoàn máu ngoài cơ thể, bàn mổ.... Đây chính là cơ sở quan trọng để bệnh viện tiếp nhận chuyển giao, làm chủ các kỹ thuật trong phẫu thuật tim hở và can thiệp tim mạch.

Sau hơn 2 năm triển khai Đề án bệnh viện vệ tinh, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã hoàn toàn độc lập, làm chủ kỹ thuật can thiệp tim mạch và một số phẫu thuật tim hở như: bít dù ống động mạch, thông liên nhĩ, thông liên thất; nong hẹp van động mạch phổi; mổ vá thông liên nhĩ, thông liên thất... Tính từ năm 2009 đến nay, khoa Tim mạch đã tiến hành can thiệp gần 300 ca và phẫu thuật cho hơn 100 trường hợp mắc bệnh tim bẩm sinh.

Phẫu thuật tim phức tạp với các bệnh nhân có cân nặng thấp, nhỏ tuổi hơn như chuyển gốc động mạch, tứ chứng Fallot, thông liên thất, thông liên nhĩ...

Từ thành công đó, năm 2017, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An tiếp tục nhận chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật tim giai đoạn II- phẫu thuật tim phức tạp với các bệnh nhân có cân nặng thấp, nhỏ tuổi hơn như chuyển gốc động mạch, tứ chứng Fallot, thông liên thất, thông liên nhĩ... Tính riêng năm 2017, đã có 10 ca mắc dị tật tim phức tạp được phẫu thuật thành công tại bệnh viện.

Nhờ đó, nâng cao hiệu quả điều trị bệnh lý tim mạch ở trẻ; giảm chi phí điều trị, nhiều bệnh nhi mắc bệnh tim phức tạp sẽ có cơ hội điều trị ngay tại Nghệ An, hạn chế tình trạng chuyển tuyến. Là đơn vị tiên phong, chỉ tính riêng từ đầu năm 2021 đến nay, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An điều trị thành công cho 43 bệnh nhân có vấn đề về tim mạch với kết quả khả quan, tỷ lệ biến chứng rất thấp.

Tại Nghệ An, trước đây hầu hết những trẻ em mắc bệnh lý tim mạch, tim bẩm sinh cần phải phẫu thuật hoặc can thiệp tim mạch đều phải chuyển lên tuyến Trung Ương. Bởi đây đều là những kỹ thuật khó đòi hỏi phải có sự đầu tư đồng bộ về trang thiết bị, con người, trình độ chuyên môn cao.

Với chiến lược phát triển các kỹ thuật chuyên sâu, áp dụng các tiến bộ y học hiện đại tiên tiến nhất hiện nay, các bác sĩ luôn được đào tạo, cập nhật các kiến thức mới. Hiện nay, phẫu thuật tim hở, can thiệp các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là phẫu thuật chuyển vị đại động mạch đã trở thành thường quy tại bệnh viện. Đây là bước tiến dài trong phát triển, làm chủ các kỹ thuật cao, để từ đó khẳng định thương hiệu của bệnh viện. Hiện nay Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An đã trở thành địa chỉ tin cậy cho người dân trong địa bàn tỉnh và khu vực Bắc Trung Bộ.

Từ Thành – Trần Tuyên