Bộ Công Thương lý giải giá ô tô Việt Nam cao gấp nhiều lần các nước

Thuế phí là một trong những nguyên nhân lớn khiến giá ô tô Việt Nam cao hơn các nước gấp nhiều lần.

Báo cáo mới nhất về tình hình công nghiệp ô tô của Bộ Công Thương cho biết, tính đến năm 2016, ngành sản xuất ô tô trong nước có khoảng 173 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, trong đó 56 doanh nghiệp sản xuất xe từ linh kiện rời, 117 doanh nghiệp sản xuất từ xe cơ sở...

Tuy nhiên, hạn chế của ngành này vẫn là sản xuất, lắp ráp vì chiếm phần lớn trong ngành này vẫn ở mức độ lắp ráp đơn giản, dây chuyền sản xuất chủ yếu chỉ gồm 4 công đoạn chính là hàn, sơn, lắp ráp, kiểm tra.

Đáng chú ý, giá bán ô tô ở Việt Nam cao gấp nhiều lần so với các nước trong khu vực. Cụ thể, giá xe tại Việt Nam cao hơn gần 2 lần so với Thái Lan, Indonesia, thậm chí còn lớn hơn nữa so với các nước có ngành công nghiệp ô tô phát triển ổn định như Mỹ, Nhật Bản.

Chỉ ra nguyên nhân khiến giá xe của Việt Nam vẫn còn cao hơn nhiều so với các nước, Bộ Công Thương lý giải là do thuế và phí; các doanh nghiệp sản xuất dưới rất xa so với công suất thiết kế; chất lượng xe sản xuất, lắp ráp trong nước mặc dù đã được cải thiện nhưng vẫn không bằng xe nhập khẩu; chưa tạo được sự hợp tác, liên kết và chuyên môn hóa giữa các doanh nghiệp trong sản xuất, lắp ráp ô tô và sản xuất phụ tùng linh kiện; chưa hình thành được hệ thống các nhà cung cấp nguyên vật liệu và sản xuất linh kiện quy mô lớn.

Bên cạnh đó, tỷ lệ nội địa hóa của ngành ô tô vẫn ở mức tương đối thấp như xe ô tô cá nhân đến 9 chỗ ngồi chỉ đạt bình quân 7-10%, trong khi tỷ lệ nội địa hóa của các nước trong khu vực trung bình đã đạt được 65-70%, Thái Lan đạt tới 80%.

Bộ Công Thương cho biết nguyên nhân khiến tỷ lệ nội địa hóa ngành ô tô nước ta còn thấp là do nước ta đi sau so với các nước như Thái Lan, Indonesia, Malaysia. Chuỗi sản xuất ngành ô tô do các tập đoàn đa quốc gia chi phối, quyết định hoàn toàn việc nghiên cứu - phát triển, địa điểm sản xuất, phương thức bán hàng... Và trước khi đầu tư dự án lắp ráp tại Việt Nam, các tập đoàn ô tô lớn của Nhật Bản, Mỹ... đều đã đầu tư các dự án sản xuất ô tô con có quy mô rất lớn trong khu vực ASEAN.

"Theo đó, nếu các nhà sản xuất ô tô trong nước không sớm có giải pháp hữu hiệu nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, chắc chắn sẽ khó lòng cạnh tranh với thị trường khu vực khi AFTA có hiệu lực", báo cáo cho hay.

Theo Bộ Công Thương, đến nay ngành sản xuất ô tô có trên 400 doanh nghiệp, đa số có quy mô vừa và nhỏ. Tổng công suất lắp ráp thiết kế khoảng 460.000 xe/năm. Trong đó, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 47%, doanh nghiệp trong nước khoảng 53%.

Mỗi năm, chỉ tính riêng các khoản thuế, ngành công nghiệp ô tô đóng góp khoảng trên 1 tỉ USD cho ngân sách Nhà nước. Ngành đã giải quyết công ăn việc làm cho khoảng 100.000 lao động trực tiếp.

Bộ Công Thương nhìn nhận ngành công nghiệp ô tô Việt Nam mới chỉ sản xuất được một số ít chủng loại phụ tùng đơn giản, có hàm lượng công nghệ thấp như gương, kính, ghế ngồi, bộ dây điện, ắc quy, săm-lốp, một số sản phẩm nhựa. Trong số 400 doanh nghiệp, chỉ một số rất ít đầu tư dây chuyền dập thân, vỏ xe.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã từng nhấn mạnh về mục tiêu phát triển công nghiệp ô tô trở thành ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam, tạo động lực phát triển, góp phần tăng trưởng kinh tế, đáp ứng nhu cầu cho người dân và doanh nghiệp, hướng đến xuất khẩu; trong đó ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ thông qua việc đẩy mạnh hợp tác, mở rộng thị trường và triển khai các chính sách để hấp dẫn nhà đầu tư.

Tuyết Nhung