Biến UAV giá rẻ thành cỗ máy sát thủ: Giai đoạn mới xung đột ở Ukraine bắt đầu?
Ukraine đang xây dựng một đội quân UAV hiện đại và tuyên bố: 'Một giai đoạn mới của cuộc xung đột sẽ sớm bắt đầu'.
Giai đoạn mới của xung đột sắp bắt đầu?
Bay trên phòng tuyến của đối phương, UAV trinh sát của Ukraine gửi hình ảnh cho các binh lính đang nấp sau một căn hầm cách đó chỉ vài km. Một xe bọc thép Nga đang di chuyển dọc một tuyến hậu cần quan trọng. Sau đó, màn hình lóe lên và hình ảnh đó biến mất, thay vào đó là những ô vuông đen trắng. Chiến tranh công nghệ cao luôn có 2 mặt và Nga đã sử dụng hệ thống gây nhiễu để vô hiệu hóa tín hiệu của UAV.
Vài giây sau, phi công điều khiển UAV chuyển sang tần số mà Nga không thể phát hiện một cách dễ dàng. Hình ảnh chiếc xe bọc thép trên đã xuất hiện trở lại và UAV thứ hai mang chất nổ nhanh chóng được phóng, hướng về phía mục tiêu.
Phi công Ukraine điều khiển một UAV trinh sát ở khu vực Lugansk. Ảnh: AP
19 tháng kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra và trong bối cảnh cuộc phản công đang tiếp diễn, chính quyền Kiev muốn dành hơn 1 tỷ USD để nâng cấp khả năng chiến đấu bằng UAV. Dù được sử dụng để trinh sát, thả bom hay tự phát nổ thì các UAV đã giúp tiết kiệm chi phí và giảm tổn thất lực lượng. Chúng cũng nhắm trúng mục tiêu chính xác hơn các hệ thống pháo thông thường - nguồn cung vốn đang hạn chế, và có ưu thế vượt trội, chẳng hạn như trong việc vẽ lại bản đồ chiến trường trong thời gian thực, phá hủy xe tăng và ngăn cản quân đội Nga tiến công.
Bộ trưởng chuyển đổi số của Ukraine Mykhailo Federov, cho biết chính phủ nước này sẽ xây dựng một đội quân UAV hiện đại và giá trị của đội quân này sẽ được minh chứng vào cuối năm nay. Ukraine hiện đã huấn luyện cho hơn 10.000 phi công điều khiển UAV.
"Một giai đoạn mới của cuộc xung đột sẽ sớm bắt đầu", ông Federov cho hay.
Đơn vị của Giocondo - một chỉ huy của Ukraine, hoạt động gần thị trấn Svatove bị Nga kiểm soát ở Đông Bắc Ukraine. Lực lượng này đã dành nhiều tháng điều chỉnh UAV để chúng có thể bay sâu hơn vào phòng tuyến của Nga và tránh để đối phương phát hiện.
Bakeneko - một phi công trong đơn vị này đã điều khiển UAV chứa thuốc nổ hướng về phía chiếc xe tăng thời Liên Xô của đối phương mà một UAV trinh sát khác đã phát hiện trước đó.
Cách đó vài km, một binh lính khác đang chuẩn bị những quả bom tự chế để biến những UAV thương mại giá rẻ thành các cỗ máy sát thủ.
Khi mặt trời lên, quân đội Nga ở phía Đông có lợi thế ánh sáng thuận lợi để tấn công các vị trí của Ukraine bằng UAV. Tuy nhiên, lợi thế này đã thay đổi vào buổi chiều khi các phi công điều khiển UAV của Ukraine có thể phát hiện việc di chuyển của bộ binh Nga.
Theo các quan chức Ukraine, việc phụ thuộc ngày càng lớn vào các UAV cảm tử tầm ngắn trên tiền tuyến đã khiến Nga triển khai nhiều thiết bị gây nhiễu hơn. Điều đó cũng buộc đơn vị của Giocondo phải tìm kiếm những biện pháp đối phó sáng tạo.
Nga và Ukraine không ngừng thích nghi với chiến trường
Sau 3 tháng liên tục thử nghiệm và rút kinh nghiệm, các binh lính Ukraine ở làng Andriivka, phía Nam Bakhmut đã tìm ra cách thoát khỏi các thiết bị gây nhiễu của Nga từng cản trở các UAV của nước này. Sự thay đổi trên đã giúp Kiev giành lại làng Andriivka vào đầu tháng 9. Người phát ngôn một tiểu đoàn giành lại ngôi làng cho biết, các UAV cảm tử đóng vai trò quan trọng bởi chúng buộc Nga phải rút các thiết bị hạng nặng khoảng 15km để nằm ngoài tầm bắn.
Tuy nhiên, các phi công điều khiển UAV của Ukraine cho biết, Nga sẽ học hỏi từ những gì đã xảy ra và lại tiếp tục thích nghi.
"Đây là một cuộc cạnh tranh tương tác qua lại giữa hai bên", Stephen Biddle, học giả cấp cao về chính sách quốc phòng tại Hội đồng Đối ngoại đánh giá.
Kể từ những ngày đầu xung đột, Nga đã sử dụng các UAV quân sự tầm xa để gây tổn thất lớn và ra đòn tâm lý với Ukraine. Trong khi đó, các lực lượng của Kiev phản ứng bằng cách phóng UAV quân sự vào phía sau phòng tuyến đối phương, nhắm vào các tàu chiến trên Biển Đen, sân bay ở phía Tây Nga và thậm chí những tòa nhà ở Moscow.
Việc tăng cường UAV tầm ngắn với những lực lượng như đơn vị của Giocondo là phản ứng trực tiếp của Ukraine trước những rắc rối mà họ phải đối mặt trong mùa hè này khi sử dụng các vũ khí theo quy ước để cố gắng xuyên thủng phòng tuyến Nga. Cuộc phản công vào đầu tháng 6 đã làm cạn kiệt tiền bạc, vũ khí và lực lượng của Ukraine song không thu được nhiều kết quả như Kiev kỳ vọng.
Đối mặt với những thách thức này, chỉ huy đội UAV tinh nhuệ của Ukraine có tên là Nhóm Asgard đã nhìn thấy cơ hội. Viên chỉ huy này đã chỉ đạo cho các binh lính bắt đầu nhằm vào các vũ khí lớn và đắt đỏ của Nga bằng những UAV nhỏ và giá rẻ.
Logic ở đây rất đơn giản: Đó là các UAV cảm tử có giá chỉ khoảng 400 USD trong khi các vũ khí phóng theo quy ước có giá gấp gần 10 lần. Thậm chí nếu cần nhiều UAV để nhắm vào một xe tăng thì đây vẫn là một chiến thuật hợp lý.
Chiến thuật trên cũng có ưu điểm là hạn chế rủi ro cho các binh lính. Đầu tiên họ phải điều chỉnh UAV thương mại với các phần cứng và phần mềm cho phù hợp với tình hình chiến trường để chúng có thể thâm nhập vào sâu phòng tuyến đối phương mà không bị phát hiện hay gây nhiễu. Đột phá có thể được tạo ra bằng việc sử dụng thông minh các UAV được phối hợp tốt với nhau.
Trong khi đó, Wall Street Journal cho rằng, quân đội Nga đã “dần thích nghi” với những thay đổi trên chiến trường trong cuộc xung đột ở Ukraine. Moscow triển khai nhiều loại UAV để nhắm vào các vị trí của Ukraine “theo cách mà Kiev phải vật lộn để đáp trả”. Tác chiến điện tử cũng đã được sử dụng trên quy mô lớn. Quân đội Ukraine hoạt động gần Bakhmut phàn nàn rằng họ mất hàng chục UAV mỗi ngày vì thiết bị gây nhiễu của Nga.
