Biến rác thành hoa

Nhưng tại đây, những ngày qua, một vườn hoa nhỏ xinh đã mọc lên, bước đầu hóa giải những bức bối bấy lâu cho cả khu phố. Đổi thay tích cực ấy đến từ nhóm Dự án “Biến rác thành hoa”, chuỗi công trình hợp tác giữa Đoàn Thanh niên Báo Hànôịmới và Nhóm cộng đồng “Sen trong phố”, với sự đồng hành của Công ty TNHH Nước giải khát Coca Cola Việt Nam. Dự án hướng đến mục tiêu tạo dựng không gian xanh, sạch, đẹp ở những nơi tưởng như khó nhất; đồng thời khơi dậy ý thức, hành động chung tay của cộng đồng vì một tình yêu Hà Nội.

Chung tay chăm sóc vườn hoa góc đường Phó Đức Chính, phường Trúc Bạch, Ba Đình.

Từ “rác” ý thức…

Bà Kim Chi bán hàng ăn trên phố Phó Đức Chính cho hay: “Cái bãi rác này cực kỳ kinh khủng vì không chỉ có rác, mà đúng hơn nó còn là cái “toilet lộ thiên” để hễ ông đi qua, bà đi lại, cứ có nhu cầu là nhảy vào “xả”. Hành động vô ý thức này kéo dài nhiều năm khiến đoạn đường trên chưa bao giờ hết mùi hôi thối cũng như những hình ảnh phản cảm, nhếch nhác. Tưởng tượng xem khu phố sạch đẹp, yên bình là thế mà tồn tại một “vết bẩn” như vậy, có đáng bức xúc hay không?”.

Bức bối, bất bình này của người dân khu phố Phó Đức Chính đã kéo dài cả chục năm có lẻ, mà không có cách nào hóa giải. Dù nằm ngay mặt phố lớn, nhưng với địa thế xa vắng nhà dân, địa điểm này trở thành nơi lý tưởng để anh lái xe, chị hàng rong..., mỗi khi “lỡ độ đường là nhớ ngay đến nó”. Dù chính quyền phường Trúc Bạch, các tổ chức, đoàn thể địa phương đã nỗ lực tìm mọi cách khắc phục, như tổ chức tuyên truyền vận động; giăng dây thép gai; cắt cử người theo dõi, nhắc nhở; áp dụng chế tài xử phạt... vẫn chẳng thể xoay chuyển tình hình. Thậm chí, ngay cả khi địa phương đã đầu tư xây mới hẳn một khu vệ sinh công cộng gần đó, thói quen này ở nhiều người vẫn không thay đổi.

Ông Trần Đình Khương, Phó Chủ tịch MTTQ phường Trúc Bạch, Phó Bí thư Chi bộ Khu dân cư số 1 bức xúc: “Hiện tượng này phải gọi là “rác” ý thức bởi chẳng có lý do nào có thể giải thích cho việc khi đã có hẳn một nhà vệ sinh thuận tiện, kín đáo, sạch sẽ, có biển hướng dẫn đàng hoàng, người ta vẫn làm ngơ chỉ để... tiện việc mình. Thói quen xấu này không chỉ bộc lộ những hạn chế của nhiều người trong văn hóa ứng xử nơi công cộng mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy, làm ảnh hưởng tới môi trường sống cũng như kéo lùi nỗ lực của cộng đồng trên hành trình xây dựng thành phố văn minh, sạch đẹp”.

Những bức bối của người dân địa phương về điểm rác “đặc biệt” tại phố Phó Đức Chính trở thành nguyên do để nhóm Dự án “Biến rác thành hoa” quyết định chọn đây là điểm mở đầu cho chuỗi công trình vườn hoa “xóa” bãi rác mà nhóm đang ấp ủ. Việc cùng chung một mối quan tâm, bức xúc cũng khiến chính quyền phường Trúc Bạch ngay lập tức đồng tình với ý tưởng của nhóm, đồng thời nhận nhiều phần việc hỗ trợ công tác dọn vệ sinh, giải phóng mặt bằng cho nhóm xây vườn. Nguyễn Thị Hạnh, Bí thư Đoàn Thanh niên Báo Hànôịmới cho biết: “Thành công đầu tiên của Dự án chính là nhận được sự đồng thuận từ chính quyền địa phương, khiến công việc trở nên thuận lợi hơn nhiều. Đáng mừng hơn, trong suốt quá trình tiến hành khảo sát rồi trồng cây, xây vườn, người dân trong cụm dân cư cũng rất quan tâm, giúp đỡ. Có người tài trợ nước ngọt, chậu cây…, người góp sức vào bê vác, sơn vẽ, xây dựng. Nhiều bác tham gia cùng nhóm tới quá trưa, hối hả về nhà ăn cơm rồi chạy lại làm tiếp... Những động thái này thực sự có ý nghĩa rất lớn với các thành viên, bởi người dân đã thực sự bắt tay vào việc chứ không chỉ thụ hưởng thành quả, đúng với mục tiêu mà nhóm hướng tới là giải quyết những vấn đề về môi trường nhằm kêu gọi cộng đồng chung tay, góp sức”.

Đến vườn hoa trong phố

Là tập hợp những người muốn góp phần mình làm thay đổi môi trường sống, các thành viên của nhóm Dự án “Biến rác thành hoa” hầu hết là những người trẻ tuổi, chưa có nhiều kinh nghiệm trong thiết kế, xây dựng… hay trồng trọt. Thêm vào đó, vì mục tiêu xuyên suốt của Dự án là tận dụng những vật liệu tái chế, những nguyên liệu thân thiện với môi trường, để vừa sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí vừa khơi dậy sức sáng tạo, đồng thời nêu cao ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường... nên những thách thức nhóm gặp phải đều không đơn giản.

Nói đến những khó khăn trong quá trình triển khai công trình, Đàm Thanh Tùng, Trưởng nhóm cộng đồng “Sen trong phố” chia sẻ: “Thực tế đã có không ít tình huống “éo le” xảy ra trong quá trình thực hiện công trình, khiến các thành viên trong Nhóm “Sen trong phố” cũng như đoàn viên Báo Hànôịmới phải vừa làm, vừa tích cực học hỏi. Đơn giản như việc xây trát thế nào, trộn vữa ra sao… đến những việc phức tạp hơn như là cắt xẻ, khoan vít…, mỗi phần việc, mỗi thành viên đều phải học cách làm sao cho chuẩn. Tuy nhiên, cũng nhờ những gì bản thân được tiếp thu mỗi ngày mà càng tham gia, các thành viên càng thấy say mê, hào hứng hơn. Nhiều bạn trẻ, nhà ở cách xa cả chục cây số, điều kiện đi lại khó khăn, vẫn tìm cách khắc phục để tham gia cùng nhóm. Trên hết, khi dấn thân vào công việc này, chứng kiến những bức bối, thậm chí bế tắc của cộng đồng trước bài toán môi trường, cảnh quan cũng như làm sao thay đổi ý thức của một cộng đồng dân cư, chúng mình càng có thêm quyết tâm để hoàn thành cho được mục tiêu đã đặt ra”.

Sự ủng hộ của chính quyền phường Trúc Bạch cùng người dân khu phố đã góp phần không nhỏ vào tiến độ của công trình. Chỉ trong thời gian ngắn, vườn hoa tại phố Phó Đức Chính đã thành hình, tạo nên một diện mạo mới mẻ cho đoạn đường từng bị bôi bẩn trước đó. Không chỉ có vậy, sự xuất hiện của vườn hoa xinh xắn dường như đã xóa sổ những hình ảnh xấu, vốn tồn tại dai dẳng nhiều năm, để trả lại sự sạch đẹp cho khu vực này. Ngô Chu Cường, Bí thư Chi đoàn phường Trúc Bạch, bộc bạch: “Là nhiệm vụ chính quyền phường giao nhưng bản thân mình thấy rất tâm đắc với những gì Dự án làm được và thực sự mong muốn được tiếp tục tham gia nhiều công trình khác cùng với nhóm. Hiện nay, dù Đoàn Thanh niên Trường THCS Mạc Đĩnh Chi đã nhận trách nhiệm chăm sóc, duy trì vườn hoa, song mình và các bạn thanh niên trong phường Trúc Bạch vẫn thường xuyên qua lại khu vực này kiểm tra, theo dõi sự phát triển của cây xanh. Chứng kiến cây lớn nhanh, cho hoa, mình thực sự vui mừng. Vui nhất là những hình ảnh phản cảm, xấu xí trước đây đã không còn xuất hiện nữa”,

Giản dị như chính hành động của các bạn trẻ tham gia Dự án “Biến rác thành hoa”, vườn hoa mới tại góc đường Phó Đức Chính không phải là một công trình được xây dựng cầu kỳ hay là nơi trưng bày những vật liệu, cây cảnh đắt đỏ. Thế nhưng, dù mộc mạc, đơn sơ, công trình vườn hoa trên bãi rác của nhóm bạn trẻ Báo Hànôịmới và thành viên cộng đồng “Sen trong phố” vẫn thỏa mãn được những tiêu chí mà nhóm đang hướng tới. Đó là, chỉ bằng những vật dụng đã bị bỏ đi, những nguyên liệu dễ kiếm, những giống cây hoa xinh xắn, dễ trồng…, công trình “biến rác thành hoa” không chỉ giúp xóa bỏ những vết bẩn trên khuôn mặt đô thị, mà còn góp phần khơi dậy tình cảm, thái độ trân trọng môi trường sống trong cộng đồng dân cư từ những hành động nhỏ bé, giản đơn mà thiết thực.

Thanh Thủy