Bí mật những thành phố khép kín, 'vô hình' trên bản đồ Liên Xô

Nằm ở những khu vực xa xôi hẻo lánh, những thành phố khép kín được Liên Xô thành lập kể từ những năm 1940. Trong suốt nhiều năm, công chúng không hề biết đến sự tồn tại của những thành phố này vì không có đường đi chính thức và không có tên trong bất cứ tấm bản đồ nào được lưu hành ở Liên Xô cũng như trên thế giới.

Thêm nữa, những người sống và làm việc ở những thành phố khép kín của Liên Xô có thể ra - vào nhưng phải giữ bí mật về nơi này, tránh rò rỉ thông tin.

Đổi lại, những người sinh sống ở các thành phố khép kín bao gồm kỹ sư, nhà khoa học, quân nhân... thường có chế độ phúc lợi đặc biệt bao gồm thu nhập cao hơn, dịch vụ chăm sóc y tế tốt hơn...

Những thành phố khép kín, "vô hình" trên mọi tấm bản đồ là nơi Liên Xô xây dựng các căn cứ quân sự, nhà máy vũ khí hay cơ sở nghiên cứu bí mật. Do đó, an ninh tại những nơi này được thắt chặt và đảm bảo không có người ngoài xâm nhập hay bị rò rỉ thông tin ra bên ngoài.

Norilsk là một trong những thành phố khép kín của Liên Xô. Thành phố này nằm phía trên Vòng Bắc Cực, phía Đông sông Yenisei và phía Nam bán đảo Taymyr. Chính quyền Liên Xô thành lập Norilsk vào những năm 1920 nhằm khai thác và tận dụng các nguồn tài nguyên khoáng sản tại nơi đây.

Trong suốt nhiều thập niên, người dân Liên Xô không biết đến sự tồn tại của Norilsk - thành phố có khoảng 170.000 cư dân. Theo kế hoạch, Norilsk trở thành trung tâm khai thác công nghiệp luyện kim và sau này là trung tâm của hệ thống trại cải tạo lao động.

Do nằm ở gần Bắc Cực nên việc di chuyển đến Norilsk thường bằng máy bay và tàu thủy. Ngoài ra còn có một tuyến đường sắt vận chuyển hàng hóa duy nhất ra biển và cảng Dudinka. Để ghé thăm thành phố này, du khách cần phải có giấy phép đặc biệt do chính phủ Nga cấp.

Tương tự như Norilsk, Ozersk (hay còn gọi "Thành phố 40" hoặc Thành phố chết) là thành phố khép kín khác của Liên Xô. Thành phố bí mật này được thành lập vào năm 1947 với mục đích là sản xuất nguyên tố phóng xạ plutonium để phát triển vũ khí hạt nhân.

Theo đó, thành phố Ozersk là nơi quả bom hạt nhân đầu tiên của Liên Xô được nghiên cứu và chế tạo. Hàng ngàn người bao gồm các nhà khoa học, chuyên gia kỹ thuật... đã tới sinh sống và làm việc tại thành phố khép kín này. Danh tính của người dân sống ở đây bị xóa khỏi các cuộc điều tra dân số.

Hiện có khoảng 90.000 người sinh sống ở Ozersk, bị cấm rời khỏi thành phố hạt nhân hay tiếp xúc với bất cứ ai bên ngoài, kể cả người thân trong gia đình hay bạn bè. Họ chỉ được phép rời khỏi thành phố nếu có giấy phép ra vào thường xuyên hoặc có quyền lựa chọn rời khỏi thành phố vĩnh viễn nếu muốn. Ngay cả khi lựa chọn không sinh sống ở Ozersk nữa thì họ cũng phải giữ bí mật tuyệt đối về thành phố này.

Mời độc giả xem video: Chiêm ngưỡng những cánh đồng bất tận của nước Nga. Nguồn: THĐT1.

Tâm Anh (theo Guardian, RBTH)