Bánh trung thu - nỗi lo về dinh dưỡng và an toàn thực phẩm

Bánh trung thu là hình ảnh không thể thiếu trong ngày Tết Trung thu. Tuy nhiên, dù là loại bánh truyền thống nhưng bánh trung thu rất ngọt và béo, cung cấp nhiều năng lượng nên là một mối nguy lớn với những trẻ thừa cân, béo phì. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, lượng bột đường có trong một chiếc bánh nướng hoặc dẻo có thể bằng 2 – 3 bát cơm…

Bánh trung thu nỗi lo về dinh dưỡng và an toàn thực phẩm

Bánh trung thu nỗi lo về dinh dưỡng và an toàn thực phẩm

Từ mối lo với trẻ thừa cân

Còn một tháng nữa mới đến Tết Trung thu nhưng thị trường bánh trung thu đã bắt đầu nhộn nhịp. Trong siêu thị, trong cửa hàng bánh kẹo, ngoài vỉa hè, đường phố các công ty sản xuất bánh trung thu đã lục đục mở gian hàng để phục vụ nhu cầu của người dân. Và cũng như mọi năm, người tiêu dùng lại đau đầu với những lo lắng về chất lượng sản phẩm, về an toàn thực phẩm, về giá trị dinh dưỡng và nguồn gốc xuất xứ.

ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết: “Bánh trung thu rất ngọt và béo ngậy, do vậy nó cung cấp nhiều năng lượng. Năng lượng từ đường và chất béo, với những trẻ nhẹ cân thì còn đỡ, với trẻ thừa cân, béo phì và những người mắc bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng thì là một mối nguy cơ lớn tới sức khỏe.

Những trẻ gầy thì lại ít thích ăn, ngược lại trẻ thừa cân, béo phì lại thích, thậm chí bánh càng ngọt càng béo chúng lại càng thích. Vì vậy, sau Tết Trung thu, bao nhiêu công tập luyện, chế độ ăn kiêng trước đó coi như vô ích. Trong bánh có rất nhiều đường và chất béo, trừ một vài loại dành cho người ăn kiêng, đường và chất béo tạo nên hương vị đặc trưng và còn là một biện pháp để bảo quản”.

Cũng theo BS. Tiến, thành phần dinh dưỡng của 1 chiếc bánh dẻo nhân thập cẩm khoảng 170g, nó cung cấp 566 kcal, 16,3g đạm, 6,6g lipid, 110,2g glucid; 1 bánh dẻo 1 trứng đậu xanh khoảng 176g cung cấp 648 kcal (năng lượng gấp 2 – 2,5 lần bát phở bò). Còn trong 1 cái bánh nướng 176g thập cẩm cung cấp 706 kcal, 18g đạm, 31,5g lipid và 87,5g glucid; 1 chiếc bánh nướng đậu xanh

1 trứng 176g cung cấp 648 kcal, 19,5g protid, 27,5g lipid, 80,6g glucid. Lượng bột đường có trong 1 chiếc bánh dẻo, 1 bánh nướng bằng 2 – 3 bát cơm (1 bát cơm 258g), đường lại chủ yếu ở dạng đường hấp thu nhanh gây tăng đường huyết nhanh. Nếu ăn quá nhiều, trẻ thừa cân, béo phì hoặc trẻ rối loạn dung nạp glucose có thể gây ra tiểu đường. Với trẻ biếng ăn, khi ăn 1 miếng bánh vào lúc đói, đường huyết tăng lên sẽ làm trẻ mất cảm giác thèm ăn trong bữa chính, và càng làm trẻ chán ăn, gây nên suy dinh dưỡng.

Phần lớn chất béo trong bánh từ thịt mỡ là loại chất béo no gây nhiều tác hại, chất béo lấy từ hạt dưa, hạt điều, vừng là có chút acid béo không no có lợi. Lượng chất béo trong 1 chiếc bánh trung thu bằng 1 – 2 lần lượng chất béo trong 1 bát phở bò/ phở gà. Chất đạm trong bánh nướng khá cao, thường là đạm động vật, nếu bảo quản không tốt chúng dễ bị ôi, mốc gây ra ngộ độc. Các vitamin trong bánh không nhiều, đồng thời khi chế biến và bảo quản cũng đã hao hụt đáng kể.

Ăn bánh khó tiêu do nhiều chất béo, chất đạm động vật, chỉ cho trẻ ăn một miếng (1/8 chiếc bánh) sau bữa ăn là đủ. Bánh dẻo dễ dính vào răng gây sâu răng, khi trẻ ăn xong cần súc miệng ngay. Với trẻ béo phì, nên giới hạn lượng bánh được ăn trong ngày, khẩu phần ăn trong ngày sẽ trừ bớt phần do bánh cung cấp. Nếu ăn nửa bánh dẻo hoặc bánh nướng thì trong ngày phải bớt đi khoảng 1 bát cơm và lượng thức ăn tương ứng, đồng thời tăng lượng rau xanh để tống chất béo ra ngoài và ngăn ngừa đường huyết tăng nhanh.

Nếu không giảm ăn thì cần đi bộ thêm 30 phút để tiêu hao bớt năng lượng dư thừa. Với người mắc bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng nên lựa chọn các sản phẩm dùng cho người ăn kiêng ít đường và ít chất béo, mặc dù vậy vẫn phải ăn rất hạn chế để kiểm soát bệnh.

Đến nguy cơ về an toàn thực phẩm

Hiện nay, bánh trung thu được sản xuất bởi nhiều nguồn khác nhau từ các công ty lớn, những nhà sản xuất tư nhân (thủ công) và gia đình tự sản xuất (gọi là bánh handmade). Nếu như trước kia chỉ có bánh dẻo và bánh nướng nhân thập cẩm truyền thống thì bây giờ các loại bánh có nhân rất đa dạng như: gà quay, lạp xưởng, bào ngư, nấm đông cô, hải sâm, trứng, khoai môn, đậu xanh, hạt sen, sữa dừa, rau câu, hạt điều, mè… và một số bánh đặc biệt dùng cho những người phải ăn kiêng vì bị tiểu đường, thừa cân béo phì...

Tuy nhiên, mẫu mã càng đa dạng, mùi vị càng phong phú thì việc phải sử dụng các phụ gia, hóa chất công nghiệp thực phẩm như sử dụng chất tạo màu, chất tạo mùi, chất bảo quản, chất chống mốc… là điều không thể tránh khỏi. Đáng lưu ý là một số bánh sử dụng thực phẩm bị ôi thiu, thực phẩm nhiễm các loại nấm mốc, vi khuẩn gây bệnh (nấm mốc, tụ cầu, tả, lỵ,...), nhiễm hóa chất độc hại (chất tăng trọng, kháng sinh, chất bảo quản, hóa chất bảo vệ thực vật, chất tạo màu cấm sử dụng,...).

Bên cạnh đó, việc không kiểm soát được nguyên liệu, khi chế biến không đảm bảo quy trình về vệ sinh từ sơ chế nguyên liệu, nơi chế biến, dụng cụ chế biến, cũng như vệ sinh và sức khỏe của người chế biến sẽ tạo ra sản phẩm kém chất lượng, không đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến - chuyên gia dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết: “Như chúng ta thấy, trong bánh trung thu có một gói hút ẩm, mặc dù vậy nhưng bánh không bảo quản được lâu (tối đa là 2 tháng sau khi xuất xưởng). Vì lợi nhuận, một số nhà sản xuất, kinh doanh bất chấp các quy định, các công đoạn, các quy trình về an toàn thực phẩm, làm cho sản phẩm dễ bị ô nhiễm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng cho người tiêu dùng”.

Trước tình trạng này, BS Tiến khuyến cáo: “Để bảo đảm an toàn thực phẩm bánh trung thu, người tiêu dùng là một nhân tố quan trọng có tính quyết định. Việc lựa chọn sản phẩm, lựa chọn nhà sản xuất, lựa chọn nơi bảo quản và nơi bán hàng của cơ sở kinh doanh và đặc biệt là khi sử dụng bánh, người tiêu dùng góp phần tự kiểm soát an toàn thực phẩm bánh trung thu, góp phần bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Khi lựa chọn bánh trung thu để đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cần chú ý các tiêu chí. Về nhãn mác: Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, có tên của cơ sở sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có hướng dẫn sử dụng và bảo quản...

Đặc biệt, sản phẩm có ngày sản xuất, có thời hạn sử dụng, tốt nhất là sử dụng sản phẩm mới xuất xưởng. Về chất lượng, người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm không bị giập nát, biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không có mùi khác lạ. Không lựa chọn, mua sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc”.

Thuận Thắng

Nguồn Pháp Luật VN: http://baophapluat.vn/an-toan-thuc-pham/banh-trung-thu-noi-lo-ve-dinh-duong-va-an-toan-thuc-pham-290243.html