Bản sắc văn hóa điểm đến: 'Giúp' hay 'hại' du lịch?

Ảnh: Business Traveler USA

Du lịch văn hóa thực chất là một ngành kinh doanh, trong đó yếu tố thu hút khách hàng có thể là tín ngưỡng, phong tục tập quán, di tích lịch sử, lễ hội truyền thống, những kiến trúc – nghệ thuật hoặc các nét đặc sắc riêng có khác...

Tuy nhiên, có đôi khi chính những điểm độc đáo trong bản sắc du lịch của mỗi địa phương lại khiến cho ngành du lịch gặp khó. Du khách vô ý thức, quá tải du lịch, không tôn trọng văn hóa bản địa hay gây nguy hiểm đến tính mạng khách du lịch đều là những nỗi lo khiến các quốc gia phải cân nhắc xem nên “cấm” hay nên phát huy.

INDONESIA

Theo tin từ Bloomberg, Bali - hòn đảo du lịch nổi tiếng của Indonesia đang lên kế hoạch cấm khách du lịch nước ngoài thuê và sử dụng xe máy trên đảo. Động thái này được đưa ra sau hàng loạt vụ vi phạm luật giao thông của các du khách. Thống đốc Bali I Wayan Koster nói: "Du khách không nên đi khám phá đảo bằng xe máy. Thực tế là họ thường cởi trần thân trên, thậm chí không có quần áo tử tế. Họ cũng không đội mũ bảo hiểm và nhiều người còn không có cả giấy phép. Họ không tôn trọng luật pháp và cư xử không đúng mực".

Kế hoạch trên cũng đã dấy lên nhiều ý kiến trái chiều trong bối cảnh Bali đang nỗ lực phục hồi du lịch sau đại dịch. Một số khách du lịch bình luận trên website về du lịch của Indonesia rằng họ sẽ không quay trở lại địa phương này nếu bị cấm đi xe máy, vì đây chính là nét thú vị của Bali. Một số người khác cho biết người nước ngoài nên được tự do sử dụng xe máy, miễn là người đó xuất trình được giấy phép hợp lệ. Dedek Warjana, Chủ tịch Hiệp hội cho thuê xe máy của Bali cũng cho rằng đề xuất này rất vội vàng và có thể làm suy giảm danh tiếng về du lịch của Indonesia.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, cả người dân địa phương và giới chức của Bali đều cảm thấy ngán ngẩm với những du khách thiếu ý thức. Để hạn chế việc khách du lịch làm ảnh hưởng đến cuộc sống và ngăn chặn các hành vi không phù hợp, chính phủ nước này đã công bố bộ quy tắc riêng dành cho du khách. Ngoài ra, chính quyền Bali đã công bố kế hoạch lắp đặt các bảng quảng cáo lớn, đa ngôn ngữ để hướng dẫn về cách cư xử và thu hồi các đặc quyền về thị thực nhập cảnh đối với du khách không tuân thủ quy định của địa phương.

NEPAL

Không chỉ Thái Lan hay Bali, ở bất kỳ đâu du lịch cũng là ngành kinh doanh cần thay đổi liên tục để vừa có thể thu hút du khách mà vẫn bảo vệ và mang lại lợi ích cho điểm đến. Chính phủ Nepal mới đây đã ban hành lệnh cấm đi bộ đường dài một mình ở 12 vườn quốc gia khắp nước. Quyết định nhằm hạn chế tai nạn hoặc mất tích tại các khu vực có địa hình nguy hiểm.

Theo trang CNN, kể từ ngày 1/4 này, những du khách muốn đi bộ thám hiểm ở những vùng xa xôi, hiểm trở phải thuê một hướng dẫn viên được chính phủ cấp phép hành nghề, hoặc tham gia theo một nhóm. Chính phủ Nepal cho biết du lịch đường dài một mình tiềm ẩn nhiều rủi ro, mất an toàn. Khi xảy ra sự cố khẩn cấp, du khách không có ai ở bên cạnh để giúp đỡ.

Mặc dù loại hình du lịch leo núi, trekking tại Nepal rất nổi tiếng và mang lại nguồn kinh tế lớn, song hoạt động tìm kiếm, cứu hộ dành cho những khách du lịch trekking bị thất lạc cũng rất khó khăn, chi phí tốn kém. Chính phủ nước này cũng sẽ siết chặt lại việc cấp giấy phép hành nghề cho các cá nhân, tổ chức.

Lệnh hạn chế này lập tức nhận phải ý kiến trái chiều từ những người đam mê leo núi, trekking hoặc những người đã chốt lịch trình từ trước. "Chúng tôi không bao giờ muốn hạn chế người dân tiếp cận với các vùng núi. Tuy nhiên, tình hình ở Nepal rất đặc biệt và cần phải có những thay đổi".

Mani R. Lamichhane, cục trưởng Tổng cục Du lịch Nepal, cho biết. Năm 2019, gần 300.000 người đã đến Nepal để đi bộ đường dài, trong đó khoảng 46.000 đi một mình. Họ muốn tiết kiệm chi phí, hoặc muốn tự do khám phá, nhưng hầu hết thất bại. Địa hình hiểm trở, độ cao lớn và thay đổi nhiệt độ khiến mọi người dễ bị lạc đường hoặc mắc kẹt.

Nhiều công ty lữ hành đồng tình với quyết định của chính phủ, cho rằng đây là "một chiến thắng cho sự an toàn của khách du lịch và nền kinh tế đất nước". Số khác lo ngại điều này làm tăng chi phí du lịch, khiến ít khách hơn. Hiện du lịch chiếm gần 7% GDP và nền kinh tế đất nước đang chịu ảnh hưởng nặng nề vì đại dịch.

ITALIA

Tại Ý, việc được lái những chiếc xe hơi thể thao sành điệu trên đường phố mang lại sức hút lớn cho du khách. Nhưng mới đây, một du khách Mỹ phải trả giá đắt khi lái chiếc Ferrari Spider sáng bóng, lao vào quảng trường Piazza della Signoria. Đây là quảng trường dành cho người đi bộ nổi tiếng ở trung tâm lịch sử của thành phố Florence, Italia. Quan chức địa phương cho biết vị khách du lịch này đã bị bắt khi anh ta đỗ chiếc Ferrari Spider đăng ký tại Thụy Sĩ.

"Kiểm tra cho thấy người lái xe 43 tuổi có bằng lái xe của Mỹ, không tuân thủ các công ước quốc tế và không có giấy phép lái xe quốc tế hoặc bản dịch chính thức", một tuyên bố từ quan chức thành phố Florence cho biết. "Người này đã đỗ xe ở khu vực dành cho người đi bộ, lái xe ngược chiều và không có bằng lái xe nước ngoài phù hợp, vì vậy tổng số tiền phạt là 470 Euro".

Đây không phải là lần đầu tiên trong những tháng gần đây, khách du lịch tự gây rắc rối tại các điểm nóng lịch sử của Ý. Vào tháng 1, một du khách người California đã bị phạt 500 Euro (khoảng 540 USD) khi lái chiếc xe Fiat Panda thuê băng qua Ponte Vecchio, một cây cầu cổ dành cho người đi bộ bắc qua sông Arno ở Florence. Vào tháng 5 năm ngoái, một người đàn ông Ả Rập Xê Út đã bị bắt khi đang cố gắng rời khỏi Ý sau khi anh ta lái chiếc xe thể thao Maserati thuê xuống Bậc thang Tây Ban Nha ở Rome và bỏ trốn khỏi hiện trường sau khi chiếc xe bị mắc kẹt giữa chừng. Anh ta bị buộc tội làm hư hại di tích văn hóa.

Còn tại Việt Nam, du khách đến với phố cổ Hội An không khỏi ấn tượng trước những bức tường vàng đặc trưng của đô thị hơn 500 năm tuổi này. Tuy nhiên gần đây, một số bức tường vàng tại phố cổ đang bị bôi bẩn bởi những nét vẽ nguệch ngoạc, với đủ màu sắc và hình thù khác nhau.

Theo nhiều người dân Hội An, những bức vẽ này có thể do du khách nước ngoài say xỉn vẽ vào lúc đêm khuya, thời điểm này cư dân phố cổ hầu như đều đã đi ngủ nên không phát hiện, ngăn chặn được. Ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch TP Hội An cho hay thành phố đã chỉ đạo công an tăng cường theo dõi, giám sát qua camera để phát hiện người vi phạm, xử lý theo quy định.

Tường Bách