Bắc Ninh: Mộc bản chùa Dâu được công nhận là Bảo vật Quốc gia

Một ván Mộc bản chùa Dâu - Bắc Ninh. Ảnh: Truyền hình Bắc Ninh.

Ngày 13/5, tại chùa Dâu, phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, diễn ra Lễ công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về công nhận Bảo vật Quốc gia đối với Mộc bản chùa Dâu và khai mạc Lễ hội chùa Dâu năm 2024.

Chùa Dâu thuộc tổng Dâu xưa, nay thuộc phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, được biết đến là ngôi chùa cổ hình thành sớm nhất tại Việt Nam. Đây là một trong những công trình di tích lịch sử tín ngưỡng tôn giáo đánh dấu sự khởi nguồn của đạo Phật ở Việt Nam. Vì vậy, ngôi chùa thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến hành hương chiêm bái, vãn cảnh, tìm hiểu về những giá trị lịch sử quý giá.

Vào thời Trần, chùa Dâu được Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi cho xây dựng với quy mô “chùa trăm gian, tháp chín tầng, cầu chín nhịp”. Đến nay chùa Dâu vẫn giữ được những nét kiến trúc cổ kính và lưu giữ nhiều di sản văn hóa quý giá như: Gần 100 pho tượng Phật, 22 bia đá, 1 chuông đồng, 1 khánh đồng được tạo tác vào các thời Lê, Tây Sơn, Nguyễn.

Năm 2013, chùa Dâu được công nhận Di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2017, bộ tượng Phật Tứ pháp vùng Dâu (Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện) được công nhận Bảo vật quốc gia.

Chùa Dâu hiện đang bảo lưu 107 ván mộc bản (Mộc bản chùa Dâu) trong đó có 92 ván được khắc 2 mặt và 15 ván khắc 1 mặt, tổng số là 199 mặt ván khắc, chia làm 13 bộ khác nhau gồm: Cổ Châu hạnh, Cổ châu lục, Cổ Châu nghi, Âm chất giải âm, Nhân quả quốc ngữ, Kỳ vũ kinh, Kỳ vũ hồng ân công văn, Thỉnh Long Vương nghi, Công đức, Mục Liên, Tam giáo, Phù chú và Tồn nghi (ván chưa xác định được tên gọi).

Mỗi ván khắc có tiết diện hình chữ nhật, hầu hết đều có kích thước trung bình dài từ 40-47cm, rộng từ 19-24cm, độ dày ván từ 1,5-2,5cm; có 92/107 ván được khắc 2 mặt và 15/107 ván khắc một mặt. Một số ván khắc đan xen những đồ hình minh họa được bố cục chặt chẽ, hài hòa với phần văn tự.

Mộc bản chùa Dâu được khắc vào thời Lê Trung Hưng và Tây Sơn kéo dài đến thời Nguyễn (từ 1752 đến 1859), là nguồn di sản tư liệu phong phú giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu về sự ra đời của tín ngưỡng thờ Tứ Pháp vùng Dâu, về sự ra đời và phát triển của Phật giáo Việt Nam, về các nghi thức cầu mưa cầu tạnh, lịch sử nghề khắc in mộc bản và nghệ thuật điêu khắc gỗ truyền thống của Việt Nam…

Với những giá trị tiêu biểu, Mộc bản chùa Dâu đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia đợt 12 vào tháng 1/2024.

Lễ công bố Bảo vật Quốc gia được tổ chức trong khuôn khổ Lễ hội chùa Dâu từ ngày 13- 15/5 (tức ngày 6 đến 8/4 âm lịch) với các nghi thức tế lễ truyền thống tại chùa Dâu và các chùa trong hệ thống thờ Tứ pháp.

Phần hội gồm các hoạt động hát Quan họ trên thuyền; múa rối nước Đồng Ngư; trình diễn các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống; giao lưu văn nghệ quần chúng; thi đấu thể thao và các trò chơi dân gian như cờ tướng, tổ tôm điếm...

Thảo Ngân