APEC 2017: Phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số- Cơ hội cho tương lai

Trong bối cảnh thế giới việc làm đang trải qua những thay đổi lớn về cơ cấu, những tiến bộ lớn về công nghệ như số hóa, in 3D, dây chuyền sản xuất tự động… hứa hẹn giúp tăng năng suất lao động, tăng sản lượng kinh tế, tạo thêm các lao động tay nghề cao.

Tuy nhiên, cùng với đó là những thách thức cho các nền kinh tế trong việc đào tạo kỹ năng việc làm, an sinh xã hội…

Những tiến bộ lớn về công nghệ như số hóa, in 3D, dây chuyền sản xuất tự động… hứa hẹn giúp tăng năng suất lao động. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN

Bên lề Hội nghị lần thứ hai các quan chức cao cấp (SOM2) Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương ( APEC ) và các cuộc họp liên quan, ông David Lamotte, Phó Giám đốc Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) khu vực Châu Á – Thái Bình Dương nêu một số ý kiến liên quan đến vấn đề này.

Phóng viên: Theo ông, Việt Nam cần làm gì để giải quyết vấn đề lao động, việc làm trong kỷ nguyên số?

Ông David Lamotte: Tôi nghĩ đây là cơ hội cho Việt Nam. Dĩ nhiên, một số việc làm sẽ mất đi. Đó là những công việc đơn giản, không đòi hỏi nhiều kỹ năng và mang tính lặp đi lặp lại. Trong kỷ nguyên số, tự động hóa, số hóa sẽ xóa bỏ những công việc này.

Ngược lại, sẽ có những công việc mới được tạo ra. Do đó, các nhà hoạch định chính sách, cộng đồng cần nhìn nhận, xác định rõ đây là một cơ hội lớn có thể tạo ra tương lai như mong muốn.

Với sự thay đổi nhanh chóng của thế giới, tôi cho rằng chúng ta cần phải trang bị những kỹ năng cần thiết bao gồm cả những kỹ năng mềm như: làm việc nhóm, giải quyết vấn đề kỹ năng sáng tạo… Hiện nay, phần lớn lao động không được đào tạo tốt những kỹ năng này.

Do vậy, người sử dụng lao động rất khó tìm được những lao động tay nghề cao với những kỹ năng việc làm cần thiết. Bên cạnh đó, nhóm kỹ năng tiếp theo mà chúng ta cần quan tâm trong kỷ nguyên số chính là khối khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).

Các nền kinh tế thành viên APEC cần củng cố các kỹ năng này đối với lực lượng lao động bằng việc đẩy mạnh việc giảng dạy những kỹ năng đó, đặc biệt là cho các nữ lao động. Theo tôi được biết, tỷ lệ phụ nữ học các ngành trong khối khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học ít hơn nam giới khoảng 10%-15%.

Tại Việt Nam, ngành may mặc, da giày sẽ bị mất đi nhiều việc làm trong những năm tới do quá trình tự động hóa hệ thống sản xuất. Những gì chúng ta cần làm là bảo vệ, hỗ trợ những lao động trong lĩnh vực này bị thất nghiệp. Do đó, các chính sách an sinh xã hội, việc trang bị lại các kỹ năng và đào tạo lại cho người lao động đóng vai trò rất quan trọng.

Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về khả năng thúc đẩy phát triển thị trường lao động giữa các nền kinh tế phát triển và đang phát triển?

Ông David Lamotte: Tôi có cơ hội ở Việt Nam 13-14 năm trước. Tôi nghĩ rằng so với thời gian đó, Việt Nam đã phát triển vượt bậc. Chúng ta phải thừa nhận rằng, quá trình toàn cầu hóa của nền kinh tế được phản chiếu trong quá trình toàn cầu hóa của thị trường lao động. Người lao động di chuyển đến nơi có việc làm.

Vì vậy, chính sách dịch chuyển lao động, chính sách về lao động nói chung và các chính sách phát triển kỹ năng là những lĩnh vực cần có sự hài hòa giữa các quốc gia. Ví dụ, liệu một kỹ thuật viên máy tính được đào tạo ở Việt Nam cũng có những kỹ năng tương tự như những kỹ sư từng được đào tạo ở Australia, Mỹ hay không?

Do vậy, sự hài hòa của chương trình giáo dục, sự dịch chuyển lao động, vấn đề đào tạo kỹ năng việc làm thực sự là những vấn đề quan trọng. Đặc biệt, đây không chỉ là vấn đề phát triển mà còn là các vấn đề về chính sách.

Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về vai trò của hợp tác công tư trong phát triển nguồn nhân lực?

Ông David Lamotte: Tôi cho rằng các Chính phủ cần đưa ra những chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào thị trường lao động, tạo thuận lợi để các lao động được học kỹ năng việc làm tại các trường dạy nghề.

Ngày nay, công tác đào tạo kỹ năng làm việc đã được xác định là rất cần thiết cho các doanh nghiệp.

Việc này sẽ giúp hoàn thiện, nâng cao năng lực lao động và sáng tạo của nguồn lực con người trong doanh nghiệp, phù hợp với công việc trong hiện tại, thích ứng với sự đổi mới trong tương lai, góp phần nâng cao năng lực của doanh nghiệp.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!