Ý nghĩa thực sự của Lễ hội Cướp phết Hiền Quan ở Phú Thọ là gì?
Hội Phết diễn tả lại cảnh tập võ nghệ đầy khí thế hào hùng trong cái suốt quá trình dựng và giữ nước của dân ta. Lễ hội phần nào phản ánh triết lý 'Sinh vi danh tướng, tử vi thần.'
Hình ảnh cướp phết quen thuộc tại Hiền Quan mỗi dịp lễ hội. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)
Hội Phết Hiền Quan được tổ chức từ ngày 12 đến 13 tháng Giêng Âm lịch hàng năm tại xã Tam Nông, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Lễ hội nhằm tôn vinh công lao và tưởng nhớ Thiều Hoa công chúa.
Nữ tướng Thiều Hoa sinh ngày mùng 2 tháng Giêng năm Quý Tỵ trong một gia đình nghèo ở Động Lăng Xương, huyện Thanh Chương, xứ Hưng Hóa (nay là huyện Thanh Thủy, Phú Thọ). Sau khi cha mẹ qua đời bà quyết định dời Động Lăng Xương bước chân vào phận tu hành.
Qua nhiều nơi bà chọn chùa Phúc Khánh, làng Song Quan (chính là đình Hiền Quan hiện nay) làm điểm dừng cuối cùng. Khi đất nước bị xâm chiếm, bà đến ứng nghĩa dưới là cờ của Hai Bà Trưng. Thiều Hoa nhiều lần xông pha ra chiến trường đánh giặc Hán đều toàn thắng trở về. Bà được Hai Bà Trưng phong cho là Đông Cung Công Chúa. Sau khi bà mất, dân làng lập đền thờ để tưởng nhớ công ơn của bà.
Cướp Phết là phần chính trong lễ hội. Dân làng sẽ cùng nhau tranh cướp 6 quả Phết và 3 quả Chúi. Hai thứ này đều được người làng đẽo gọt rất kì công từ củ tre rồi đem sơn đỏ. Trong đó, quả phết có đường kính khỏng 6-7 cm, còn quả Chúi có đường kinh nhỏ hơn, khoảng 4-5 cm.
Trận cướp phết thu hút không chỉ thanh niên mà cả những người đàn ông có tuổi trong và ngoài làng. Chỉ khi có người cướp được quả phết thứ nhất, quả phết thứ hai mới được mang ra. Nếu ai cướp được quả phết mà không có người nào đuổi theo hoặc có người đuổi theo nhưng không chạm vào người cầm được thì coi là người thắng cuộc. Người nào phe nào giành được phết thì năm đó được tin là năm may mắn với họ.
Người dân cũng nói rằng cho dù ai cướp được phết hay chúi, phe nào thắng hay thua cũng không ảnh hưởng tới tình đoàn kết của dân làng.
Hội Phết Hiền Quan đã trở thành truyền thống thể hiện tinh thần thượng võ với lòng dũng cảm, mưu trí của dân tộc. Hội Phết diễn tả lại cảnh tập võ nghệ đầy khí thế hào hùng trong cái suốt quá trình dựng và giữ nước của dân ta. Lễ hội phần nào phản ánh triết lý “Sinh vi danh tướng, tử vi thần."
Hội Phết Hiền Quan gồm 4 phần: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân và đánh Phết.
Rước kiệu, tế lễ tại Lễ hội Phết Hiền Quan. (Video: Thi Uyên/Vietnam+)
Kéo quân tại Lễ hội Phết Hiền Quan. (Video: Thi Uyên/Vietnam+)
Cảnh chen chúc cướp phết tại Lễ hội Phết Hiền Quan 2017. (Video: Thi Uyên/Vietnam+)
