Xuất khẩu gạo, kỳ vọng vào thị trường châu Phi

Người dân ở Đồng Tháp đang gom lúa sau một ngày phơi nắng. Ảnh: Ngọc Hùng

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2016, với 35,5% thị phần nhưng so với cùng kỳ năm trước, lượng gạo xuất khẩu sang đây đang có dấu hiệu giảm. Cụ thể, trong 8 tháng đầu năm xuất khẩu gạo sang thị trường này đạt 1,18 triệu tấn, giảm 21,4% so với cùng kỳ năm 2015.

Ngược lại, châu Phi, đặc biệt là Gana trở thành thị trường lớn thứ 2 của Việt Nam, khi chiếm 11% thị phần trong 8 tháng đầu năm. Xuất khẩu gạo sang thị trường này 8 tháng đầu năm đạt 343.000 tấn, tăng gần 37%. Một thị trường châu Phi khác là Angola cũng có sự tăng trưởng mạnh với mức tăng 4,6 lần về lượng so với cùng kỳ năm trước.

Theo báo cáo của VFA, nhu cầu tiêu thụ gạo mỗi năm của Gana vào khoảng 1,6 triệu tấn, nhưng sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 46%, vì thế để đáp ứng nhu cầu của người dân, quốc gia này phải nhập khẩu. Trong số các nước xuất khẩu gạo hiện nay, gạo Việt Nam luôn có lợi thế cạnh tranh về giá so với gạo Thái Lan, Ấn Độ...

Ông Hoàng Lâm, Giám đốc Công ty cổ phần Hưng Lâm, An Giang, một trong những công ty đầu tiên của Việt Nam xuất khẩu gạo vào Gana cho biết, Gana hay các nước châu Phi luôn có nhiều cơ hội cho gạo Việt Nam. Lý do, Việt Nam có thể sản xuất được những loại gạo phân khúc trung bình và mức giá phải chăng, đáp ứng được yêu cầu của các nước này. Vì thế, theo ông Lâm, gạo Việt Nam có rất nhiều cơ hội để tăng thị phần vào châu Phi trong những năm tới.

Việc doanh nghiệp xuất khẩu gạo tăng lượng bán vào các quốc gia châu Phi được VFA đánh giá là tích cực vì thông tin mới nhất, trong năm nay Trung Quốc - thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam có thể có một năm được mùa nhờ trồng lúa lai. Hiện Trung Quốc có 13,3 triệu héc ta trồng lúa lai và năng suất dự kiến vào khoảng 14,4 tấn/héc ta, trong khi cách đây 15 năm, năng suất lúa lai chỉ ở mức 10,5 tấn/héc ta.

Ngoài ra, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc giảm một phần xuất phát từ động thái của Trung Quốc khi tìm kiếm đơn hàng từ Campuchia, và đặc biệt là từ Ấn Độ. Trung tuần tháng 9-2016, đã có 19 công ty xay xát gạo của Ấn Độ được Trung Quốc tiến hành kiểm tra an toàn thực phẩm xem có đảm bảo tiêu chuẩn để xuất khẩu gạo vào quốc gia này hay không.