Xét xử OceanBank sáng 24/9: Khởi tố vụ án khác chỉ thêm đồng phạm, tội danh Nguyễn Xuân Sơn không ảnh hưởng

Sáng 24/9, phiên toà xét xử Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn và các đồng phạm xảy ra tại OceanBank tiếp tục bước sang ngày thứ 21. Các luật sư đại diện cho các bị cáo, nguyên đơn dân sự, người liên quan tiếp tục đưa ra quan điểm với phần đối đáp của Viện Kiểm sát trình vào chiều ngày 22/9.

>> Xét xử đại án OceanBank chiều 22/9: Nợ xấu nhóm liên quan đến Hà Văn Thắm từng chiếm 79,8%

8h43: Sau khi các luật sư trình bày quan điểm, HĐXX cho phép Viện Kiểm sát thực hiện đối đáp.

Làm trái là biện pháp chính đáng để loại trừ trách nhiệm hình sự, có thuyết phục không?

Về việc có gây thiệt hại về vật chất hay không, theo đại diện Viện Kiểm sát, số tiền được lấy từ các tài khoản của OceanBank được chi và hoàn ứng không có chứng từ hợp lệ. Việc rút tiền cho các cá nhân nhận chăm sóc khách hàng cũng như chi cho khách hàng gửi tiền không có chứng từ. Chi lãi ngoài không có khả năng thu hồi, vi phạm quy định nhà nước trong đó có Thông tư 02.

Về kết luận của đoàn Giám định, đề nghị HĐXX công bố tài liệu giải trình của NHNN đã gửi HĐXX và Viện Kiểm sát. Kết luận Giám định này chỉ là một trong các chứng cứ được xem xét đánh giá. Ví dụ, trong kết quả Giám định loại trừ tổn thất 200 tỷ đồng do đã hoàn ứng. Nhưng căn cứ vào tài liệu chứng cứ khác, cơ quan điều tra xác định đây vẫn tính trong thiệt hại.

Hành vi làm trái này gây ra hậu quả về mặt tín nhiệm. OceanBank là tổ chức tín dụng nên mọi hoạt động kinh doanh cần tuân thủ luật các TCTD, không phụ thuộc vào việc có hay không cảnh báo sai phạm.

Trước yêu cầu của Thông tư 02, đáng lẽ ra, OceanBank và nhất là lãnh đạo cần có các biện pháp thay đổi phương án kinh doanh để tồn tại. Tuy nhiên, với động cơ mang tính cá nhân, Hà Văn Thắm đã lựa chọn làm hành vi trái pháp luật và chỉ đạo toàn bộ hệ thống thực hiện. Với hàng nghìn tỷ đồng chi tới lãnh đạo của các tổ chức để các cá nhân này trục lợi, chiếm đoạt.

Nguồn vốn này là tiền gửi của dân. Giai đoạn 2 của vụ án, CQĐT sẽ làm rõ ai chiếm dụng, chiếm dụng như thế nào, nguồn tiền gửi này có phải vốn nhàn rỗi hay không, nguồn tiền gửi này có phải ngắn hạn để cho vay dài hạn.

Qua việc này cũng cho thấy Thắm và đồng phạm đã tiếp tay cho tham nhũng. Hành vi đó bị lên án và bị xử lý theo quy định.

Các bị cáo cho rằng nếu không thực hiện thì NH sẽ không thể tồn tại, cho rằng chấp nhận làm trái là biện pháp chính đáng để loại trừ trách nhiệm hình sự. Các luận cứ này không có cơ sở. Luật pháp không chấp nhận hành vi trái pháp luật trừ khi ở trường hợp bất khả kháng.

Lý lẽ này thuyết phục ra sao, đại diện Viện Kiểm sát đặt ra câu hỏi.

Về việc tội danh 165 không còn trong Bộ luật hình sự mới mà các luật sư viện dẫn Nghị định 41, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng việc trích dẫn của luật sư không đầy đủ. Đối với tội danh165 và ba tội danh khác, nếu trước 1/1/2018 vẫn trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử thì áp dụng BLHS năm 1999 để xử lý, nên không loại trừ 4 tội danh.

Về tinh thần nêu các vấn đề yếu tố có lợi cho các bị cáo, Viện Kiểm sát đã đề nghị HĐXX với nhiều mức án dưới khung.

Điều tra các vụ án khác có thể xuất hiện thêm đồng phạm của Nguyễn Xuân Sơn, không ảnh hưởng đến tội danh

Về hành vi chiếm đoạt, ngay cả trong quá trình điều tra, chính bị cáo Thắm thừa nhận bối cảnh phải thực hiện theo yêu cầu của Nguyễn Xuân Sơn về việc phải chi tiền lãi ngoài.

Toàn bộ số tiền này không ghi vào nguồn thu của PVN mà vào tiền riêng sử dụng cho cá nhân và các mối quan hệ thân hữu của Nguyễn Xuân Sơn. Bản thân ông Quỳnh cũng nhận chi vào mục đích cá nhân. Không thể có căn cứ nào để xác định bị cáo Sơn sử dụng vào hoạt động từ thiện, phúc lợi, quà biếu cho lãnh đạo bộ ngành với danh nghĩa chi đối ngoại.

Một số luật sư này cho rằng việc chi này là thực tế, đẩy trách nhiệm sang chi phí của tập đoàn, ảnh hưởng đến uy tín của PVN.

Việc có hay không có là chủ thể, HĐXX xem xét.

Luật sư cho rằng tách hồ sơ có thể ảnh hưởng trách nhiệm hình sự, dân sự. Viện Kiểm sát cho rằng bản thân bị cáo không có căn cứ nào về việc chi cho ai. Nếu trong quá trình điều tra phát hiện thêm thì sẽ làm thêm đồng phạm chứ không ảnh hưởng đến tội danh của bị cáo.

Người chiếm hưởng sẽ có nghĩa vụ hoàn lại

Đối với hành vi vi phạm điều 179 về Vi phạm cho vay, dòng tiền 500 tỷ đồng về cơ bản các bên thống nhất. Điểm còn khác là ở độ trễ 30 ngày khi tiền về tài khoản Phạm Công Danh. Luật sư của bà Phấn cho rằng thiếu cơ sở thuyết phục rằng số tiền này là tiền vay 500 tỷ của OceanBank. Tuy nhiên, việc Viện Kiểm sát cho rằng dòng tiền này đi đến địa chỉ cuối cùng - bà Phấn là có cơ sở, người chiếm hưởng sẽ có nghĩa vụ hoàn lại..

Các vấn đề khác, căn cứ của Viện Kiểm sát nêu ra đã rõ.

Đại diện Viện Kiểm sát đề nghị HĐXX cân nhắc đề nghị tình tiết giảm nhẹ, hướng xử lý về trách nhiệm hình sự, dân sự.

9h10: HĐXX cho phép các luật sư tranh tụng về ý kiến đối đáp của Viện Kiểm sát. HĐXX cũng đã công bố nội dung NHNN giải trình về kết luận Giám định. Văn bản do Phó Thống đốc Nguyễn Phước Thanh ký gửi.

Theo nội dung NHNN gửi, Thống đốc ra quyết định 1439 cử 5 giám định theo vụ việc và sau đó bổ sung 4 người Giám định theo vụ việc. NHNN đã công bố việc Giám định theo vụ việc trên website, phù hợp với quy định Luật Giám định.

Về việc một số thành viên Tổ Giám định đồng thời là thành viên tổ thanh tra OceanBank, Luật Giám định đã có quy định rõ các đối tượng không thực hiện giám định tư pháp. NHNN viện dẫn các điều trong luật giám định và cho biết không thực hiện sai, đồng thời cũng xác định việc luật sư nói tổ Giám định không tuân thủ về địa điểm giám định là không có cơ sở

Về Thông tư 02, Điều 471 Bộ Luật dân sự quy định về lãi suất cho vay. Khoản 3, điều 14, Luật tổ chức tín dụng quy định về việc nhận tiền gửi. Luật tổ chức tín dụng cũng quy định trường hợp có quy định khác theo các luật này và luật có liên quan thì áp dụng luật này.

"Hoạt động nhận tiền gửi không phải hoạt động cho vay. Việc lãi suất tiền gửi thực hiện theo luật các TCTD và thông tư 02. Luật sư đã có sự nhầm lẫn tiền gửi chịu quy định của Bộ luật dân sự", văn bản của NHNN cho hay.

Cơ sở pháp lý Thông tư 02 là đầy đủ do Luật các tổ chức tín dụng và luật Ngân hàng đều quy định về việc NHNN được ra quyết định khi điều kiện có diễn biến bất thường.

HĐXX giải thích thêm về việc Viện kiểm soát công bố lợi nhuận của OceanBank. Năm 2015 do có sự chuyển giao giữa OceanBank mới và cũ nên có 2 bản báo cáo tài chính. Năm 2016, lãi trong hoạt động kinh doanh của OceanBank là 69 tỷ đồng, nhưng tại 31/12/2016 lỗ lũy kế 15.334 tỷ đồng.

10h21: Luật sư bảo vệ cho các bị cáo thực hiện quyền tranh luận với phần đối đáp của Viện Kiểm sát và các luật sư khác. Theo một số luật sư, còn nhiều nội dung đưa ra nhưng chưa được Viện Kiểm sát trả lời.

Liên quan đến khoản vay 500 tỷ đồng, luật sư bà Phấn yêu cầu Viện Kiểm sát đưa ra các chứng cứ khi xác định hành vi của bà Phấn. Luật sư cũng đặt ra câu hỏi việc xem xét trách nhiệm dân sự có tạo ra tiền lệ khi xét xử các hoạt động tín dụng khi đi theo dòng tiền, thay vì nhắc đến trách nhiệm giám sát của bên cho vay.

10h55: HĐXX cho các bị cáo nêu quan điểm tranh tụng của mình. Hà Văn Thắm cho rằng nếu luật sư Hưng tách số tiền 49 tỷ đồng trả cho PVN và OceanBank không nhận thì số tiền 197 tỷ đồng cũng là chiếm đoạt cổ đông cũ khác. Do đó, OceanBank mới không thể đòi quyền lợi nếu 49 tỷ đồng xác định trả PVN. Bị cáo Thắm cũng mong muốn HĐXX sẽ thể hiện sự công bằng mà cụ thể ở 5 điểm đã được bị cáo nêu chi tiết.

Bị cáo Sơn đề nghị Viện Kiểm sát giải thích tại sao lại quy kết ba tội danh dựa trên 1 hành vi, trong khi theo bị cáo bản chất sự việc không đúng như vậy. Sơn khẳng định mình không hề tham ô chiếm đoạt tài sản.

Bị cáo Hoài Nam chỉ ra rằng Viện Kiểm sát vẫn chưa đối đáp về cơ sở nào để xác định vai trò của Giám đốc Khối cao hơn Giám đốc chi nhánh. Bị cáo cũng mong được giải thích rõ ràng hơn hành vi vi phạm cụ thể của mình vì khối Nguồn vốn không trực tiếp chi và cũng không hạch toán kế toán. Trách nhiệm dân sự theo bị cáo cũng là băn khoăn lớn của hội sở.
Trả lời băn khoăn của bị cáo Hoài Nam, HĐXX cho biết trách nhiệm đánh giá cuối cùng là của HĐXX.

11h30: HĐXX tuyên bố kết thúc phần tranh luận.
Chiều nay, phiên tòa sẽ cho phép các bị cáo được nói lời sau cùng.

Thanh Thủy