Xây dựng nông thôn mới: Tránh nôn nóng, đạt tiêu chí bằng mọi giá

Chương trình xây dựng nông thôn mới đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận

Nguy cơ thua trên sân nhà khi hội nhập

ĐB Nguyễn Ngọc Phương (đoàn Quảng Bình) nhận định, từ trước đến nay chưa có chương trình nào được đông đảo người dân tham gia như chương trình xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu nông nghiệp.

Tuy vậy, hiện nguồn lực đầu tư cho chương trình này chưa đáp ứng yêu cầu cấp thiết của các địa phương. Một số tiêu chí đưa ra bất hợp lý gây lãng phí, nhiều xã chạy theo thành tích, nóng vội dẫn đến nợ đọng khi xây dựng nông thôn mới.

Còn theo ĐB Võ Kim Cự (đoàn Hà Tĩnh), hình thái tổ chức sản xuất nông nghiệp nước ta còn manh mún, lạc hậu, mang tính tự cung tự cấp. Một số địa phương không có doanh nghiệp, hợp tác xã, nên không có ai lo từ giống, vật tư nông nghiệp đến tiêu thụ sản phẩm.

Cũng theo ĐB Võ Kim Cự, việc xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu nông nghiệp là chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, là vấn đề trọng tâm và thường xuyên của cả hệ thống chính trị. Tuy vậy, hiện ngành nông nghiệp còn một số tồn tại. Đó là khâu tiêu thụ sản phẩm bị phân tán giữa ngành và địa phương. Việc đầu tư phát triển, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất chưa đúng mức và đúng tầm.

ĐB Nguyễn Quốc Bình (đoàn Hà Nội) phát biểu, lĩnh vực nông nghiệp đang đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm, đó là việc nông dân lạm dụng chất hóa học, đặc biệt là phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc bảo vệ thực vật làm ra sản phẩm nông nghiệp không an toàn, gây thoái hóa đất canh tác, ô nhiễm môi trường dẫn đến hậu quả lâu dài.

Nếu không đẩy nhanh việc xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu nông nghiệp thì sản phẩm nông nghiệp sẽ thua ngay trên sân nhà khi hội nhập kinh tế khu vực và thế giới.

Gỡ “nút thắt” về tích tụ ruộng đất

Cho ý kiến về chính sách hạn điền, ĐB Ngô Sách Thực (đoàn Bắc Giang) kiến nghị, cần tháo gỡ những nút thắt trong cơ chế chính sách hiện hành về tích tụ ruộng đất cũng như hỗ trợ để phát triển hợp tác và doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, cần tránh nôn nóng đạt tiêu chí bằng mọi giá, phấn đấu đạt tiêu chí đã khó, nhưng giữ vững tiêu chí còn khó hơn. Nên bổ sung vào nghị quyết nhiệm vụ của các địa phương đã đạt tiêu chí thì phải phấn đấu nâng cao chất lượng và phải được công nhận lại theo tiêu chí mới.

Bên cạnh đó, kinh nghiệm thành công trong thời gian vừa qua đã chỉ rõ, công khai, dân chủ trong phân bổ nguồn lực, vốn hỗ trợ, làm tốt trong giám sát, đầu tư cộng đồng, tự quản sẽ huy động được sức dân và sự đóng góp của người dân vào xây dựng nông thôn mới.

Đồng quan điểm, ĐB Bùi Thanh Tùng (đoàn Hải Phòng) cho rằng, theo quy định, hạn mức giao đất nông nghiệp không quá 2ha cho mỗi loại đất là quá thấp so với thực tiễn, khiến người dân không thể áp dụng cơ giới hóa, sản xuất khối lượng sản phẩm lớn, đặc biệt là sản phẩm dành cho xuất khẩu.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ, Quốc hội sớm xem xét sửa đổi Luật đất đai theo hướng tăng, tiến tới xóa bỏ hạn mức đất nông nghiệp, rà soát tổng thể các quy định về chính sách hỗ trợ liên quan đến sản xuất nông nghiệp.

Nói về bệnh thành tích trong xây dựng nông thôn mới, ĐB Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) bày tỏ quan điểm, xu hướng chạy theo thành tích trước sức ép hoàn thành các tiêu chí đã khiến nhiều địa phương tự xoay sở tìm mọi cách huy động nguồn lực phục vụ chương trình, dẫn đến các khoản nợ không có khả năng thanh toán.

Dấu hiệu thiếu minh bạch trong xây dựng nông thôn mới đã xuất hiên như sai phạm xé lẻ gói thầu thành gói thầu nhỏ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà thầu, sau đó làm hồ sơ giao thầu tiếp, tránh chuyện đấu thầu.

Tình trạng lãng phí trong xây dựng các công trình cũng diễn ra khá phổ biến. Một số trạm y tế đầu tư thiết bị trị giá hàng trăm triệu đồng nhưng thiếu đồng bộ nên vẫn chưa đưa vào hoạt động. Không ít nhà văn hóa dù được đầu tư hàng tỷ đồng nhưng vẫn cửa đóng then cài, còn khu thể thao thì vắng lặng đìu hiu.

“Giải pháp trong thời gian tới là cần nâng cao chất lượng đời sống của người dân, tổ chức kiểm tra, giám sát tập trung vào những vấn đề quan trọng. Việc thanh tra, phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm, hành vi lợi dụng chương trình để trục lợi theo quy định của pháp luật cũng là việc rất cần làm” - ĐB Nguyễn Sỹ Cương đề xuất.

Huệ Linh