Xây dựng niềm tự hào người Việt Nam sáng tạo

Ngày càng có thêm nhiều chính sách trọng dụng

các nhà khoa học trẻ tài năng

Ngày 12-2, tại cuộc tọa đàm giữa Mặt trận và Bộ Khoa học Công Nghệ, Bộ Ngoại giao, Liên hiệp các hội khoa học Việt Nam (VUSTA), các đại biểu đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc phát huy vai trò đội ngũ trí thức trong công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước, trong đó có việc tham gia giám sát và phản biện xã hội.

Nhiều quyết định hợp lòng dân

Nét nổi bật trong hoạt động của đội ngũ trí thức là hướng đến sự sáng tạo. Chính vì vậy, lao động của họ rất đáng được trân trọng, khuyến khích, vấn đề đặt ra là phải biết sử dụng họ như thế nào. Chủ tịch Liên hiệp Hội KH-KT Đặng Vũ Minh bày tỏ sự xúc động khi chỉ ra nhiều quyết định hợp lòng dân mà theo ông là vô cùng đáng quý đối với đội ngũ trí thức khi Đảng và Nhà nước đã quan tâm, thực hiện trong thời gian qua.

Đó là những quyết định của Chính phủ như kéo dài tuổi hưu cho các giáo sư tiến sĩ đang giảng dạy tại các trường đại học. Cùng với đó là những chính sách trọng dụng nhà khoa học trẻ tài năng có thể được tuyển thẳng vào làm việc trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập cũng sẽ thu nhận được nhiều trí thức trẻ đóng góp cho đất nước.

"Các nhà khoa học của chúng ta đều già cả, đáng kính, dù cuộc sống còn nhiều thiếu thốn nhưng họ không bao giờ đòi hỏi phải có tiền hỗ trợ này khác. Khi có quyết định của Ban Bí thư, chúng tôi đã phải đến từng nhà để trao phần hỗ trợ này nhưng không dám nói là tiền hỗ trợ mà nói đây là "Quà của Ban Bí thư” thì họ cảm động vô cùng, có người khóc nấc. Tất cả số tiền đó chỉ có 500 triệu đồng nhưng hiệu quả thì vô cùng lớn”, ông Đặng Vũ Minh xúc động nói.

KH&CN ngoài công lập ngày càng tăng

Hiện cả nước có hơn 1.600 tổ chức KH&CN trong đó tổ chức KH&CN ngoài công lập ngày càng tăng so với công lập. Đây là một bước tiến mới của KH&CN trong đó có vai trò rất lớn của VUSTA.

Cũng theo GS-TS Đặng Vũ Minh trong thời gian tới, VUSTA sẽ tham gia giám sát thực hiện các chính sách với đội ngũ cán bộ trí thức làm Khoa học công nghệ trong và ngoài nước. Đặc biệt là cơ chế tài chính trong hoạt động KH&CN để cơ chế tài chính của Luật Khoa học công nghệ sớm đi vào cuộc sống.

Để phát huy vai trò của trí thức phục vụ xây dựng và phát triển đất nước, theo Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Lê Đình Tiến, trên cơ sở hệ thống chính sách pháp luật hiện hành, Bộ KH&CN đã kiến nghị các giải pháp cụ thể nhằm phát huy tối đa năng lực và được hưởng lợi ích xứng đáng từ kết quả hoạt động khoa học và công nghệ với nhiều giải pháp mang tính đột phá. Cùng với đó là chính sách trọng dụng đối với các nhà khoa học đầu ngành, chính sách trọng dụng nhà khoa học trẻ tài năng được tuyển thẳng vào làm việc trong tổ chức khoa học công nghệ công lập và được hưởng hệ số lương 5,08 tương đương bậc 3-8 ngạch chuyên viên chính và nhiều chính sách ưu tiên khác.

VUSTA sẽ là lực lượng nòng cốt

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, trong năm 2014-2015 MTTQ Việt Nam sẽ phối hợp với VUSTA nhằm phát huy mạnh mẽ hơn nữa đóng góp của đội ngũ trí thức với sự phát triển của đất nước vừa đáp ứng chức năng của Mặt trận và Liên hiệp Hội KHKT.

Theo Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân, MTTQ Việt Nam sẽ hỗ trợ, phối hợp với Liên hiệp Hội để giúp triển khai tốt hơn nữa chức năng nhiệm vụ của mình theo quy định. Trước hết là triển khai Quyết định 22 thực hiện chức năng tư vấn, phản biện và giám định các chủ trương chính sách, các dự án phát triển kinh tế - xã hội trên cơ sở Quyết định của Thủ tướng và trong năm 2014-2015, Liên hiệp Hội lên danh mục tư vấn và giám định. Việc nào Mặt trận có thể phối hợp thì sẽ cùng làm với Liên hiệp hội. Đây là lĩnh vực Liên hiệp Hội chủ trì và Mặt trận phối hợp qua đó có vấn đề gì cần kiến nghị ở tầm cao hơn nữa Mặt trận sẽ kiến nghị.

Với việc thực hiện Quy chế tổ chức các diễn đàn khoa học của đội ngũ trí thức, đề nghị Liên hiệp Hội cần xây dựng kế hoạch trong năm 2014-2015 tổ chức bao nhiêu cuộc, về đề tài gì để Mặt trận cùng phối hợp trong việc huy động tham gia diễn đàn.

Đối với việc thực hiện chức năng giám sát và phản biện của Mặt trận, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cũng khẳng định Liên hiệp hội KHKT sẽ là lực lượng nòng cốt trong các lĩnh vực liên quan đến khoa học công nghệ.

Cụ thể như việc thực hiện Luật Khoa học công nghệ, Nghị quyết 20 của TƯ về KH&CN và chỉ thị 42, Mặt trận sẽ thực hiện chức năng giám sát nhưng bộ phận triển khai chính là Liên hiệp hội KHKT. Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cũng lưu ý, không phải giám sát tất cả các nội dung mà trong 2014-2015 chọn một số nội dung như chính sách cho đội ngũ làm khoa học và công nghệ, hay thông qua Liên hiệp hội huy động các tổ chức thành viên tham gia công tác giám sát như Tổng hội y học giám sát các cơ sở khám chữa bệnh, nhà thuốc tư nhân.

"Để xây dựng chương trình phối hợp triển khai về giám sát nên có văn bản thỏa thuận giữa 3 bên MTTQ, LHH và Bộ KHCN về khoa học công nghệ. Việc ký chương trình phối hợp giữa 3 bên trong vấn đề phát huy đội ngũ trí thức trong đó có nội dung giám sát nên thực hiện ngay trong tháng 3-2014”, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân khẳng định.

Hạn chế trong thu hút trí thức kiều bào

Nói tới lực lượng trí thức còn phải nói tới đội ngũ trí thức người Việt Nam ở nước ngoài. Hiện có khoảng 400.000 chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài đang làm việc ở các trung tâm nghiên cứu khoa học, các trường đại học, các ngành khoa học, quản lý kinh tế, tài chính ngân hàng, các tổ chức quốc tế, các công ty xuyên quốc gia…Tuy nhiên, một trong những lĩnh vực được xem là thu hút lực lượng đông đảo trí thức Việt kiều về nước nhất là giáo dục và y tế vẫn chưa qua được con số 100.

Theo Vụ trưởng Vụ nghiên cứu tổng hợp Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Tạ Nguyên Ngọc, vấn đề thu hút, sử dụng chuyên gia trí thức người Việt Nam ở nước ngoài dù đã được đề cập trong nhiều nghị quyết, văn bản của Đảng, Nhà nước và nhiều bộ ngành nhưng việc giao nhiệm vụ còn chồng chéo, có tình trạng một số bộ ngành ôm đề án, chương trình khi khó lại đùn đẩy.

Dạ Yến- Vũ Mạnh