Xả lũ 'đúng quy trình': Xin đừng lãnh đạm!

Huyện Hương Khê chìm trong biển nước.

Hậu quả nặng nề từ sự cố môi trường biển Formosa chưa kịp khắc phục thì lũ lụt lại hoành hành dữ dội dọc dải đất miền Trung. Hà Tĩnh là một trong những tỉnh chịu hậu quả nặng nề, nhiều gia đình rơi vào cảnh màn trời, chiếu đất. Đời sống của người dân nơi đây đã khó khăn nay càng túng thiếu. Mưa bão diễn biến bất thường cùng với việc xả lũ “đúng quy trình” một cách lãnh đạm của Thủy điện Hố Hô đã làm cho một số xã của huyện Hương Khê và Vũ Quang chìm trong biển nước.

Thiệt hại chồng thiệt hại

Sau 2 ngày mưa xối xả, trời bắt đầu ấm dần lên, nước ở một số nơi trên địa bàn toàn tỉnh bắt đầu rút dần. Hơn 2 ngày chìm trong mưa lớn, 93 xã của 9 huyện, thành phố tỉnh Hà Tĩnh bị ngập lụt. Ước tính ban đầu toàn tỉnh có 2 người chết và 1 người mất tích vì mưa lũ.

Về thiệt hại nông nghiệp, có 723ha lúa mùa bị ngập; hoa màu bị hỏng do ngập 1.416ha; 400ha cây ăn quả bị ảnh hưởng; 300 gốc đào bị ảnh hưởng; hơn 12 tấn lương thực bị ướt hỏng. Mưa lũ cũng đã làm chết và cuốn trôi 99.032 con gia cầm, 869 con trâu bò, 399 con lợn; 337ha hồ nuôi thủy sản bị ngập.

Do ảnh hưởng mưa lũ, gần 20km đường sắt Bắc - Nam chạy qua địa phận huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) đã bị lũ cuốn, sói mòn phần kè chắn sạt lở, móng, mố và nền đường.

Huyện Hương Khê là điểm nóng vùng lũ, có 16 xã ngập sâu trong nước. Nhiều xã bị ngập nặng từ 2-3m, trong đó có 9 xã bị cô lập với 10.357 hộ dân trên địa bàn bị ngập, đặc biệt, 2.576 hộ ngập trên 2m. Sau những ngày chạy đua với lũ cứu tài sản trong mệt mỏi, bất lực, nhìn biển nước mênh mông đang rút chậm, người dân chỉ còn biết thở than kêu trời. Làm ăn quanh năm, tích góp được bao nhiêu thóc, nuôi được con gà, con heo, sắm được bộ bàn ghế, thế mà một đêm lũ về mất hết. “Lũ về nhanh quá, gia đình tui di chuyển đồ đạc, tài sản không kịp. Sáng ra, nước rút, tui xuống thì thấy giường, chiếu, chăn nệm, tivi đều ngập nước. Sau một đêm lũ về, chúng tôi gần như trắng tay, không chỉ đói, rét, thiếu nước sạch, bệnh tật trước mắt mà còn lâu dài về sau nữa” - một người nông dân ở ở Yên Lộc, Hương Khê cho biết.

Đợt lũ lớn gây thiệt hại nặng nề đối với đời sống người dân Hà Tĩnh.

Lũ đến nhanh, nước chảy xiết, bất ngờ, chỉ trong vòng mấy tiếng đồng hồ lũ dâng nhanh lên 2-3m làm ngập hầu hết toàn huyện Hương Khê. Ngoài yếu tố thiên tai diễn biến thất thường, nhiều người dân cho rằng việc lũ dâng nhanh bất thường khiến người dân không kịp trở tay còn do Nhà máy Thủy điện Hố Hô (đóng tại địa bàn giáp ranh giữa Quảng Bình, Hà Tĩnh) xả lũ bất ngờ và dồn dập…

Sáng 17/10, tiếp xúc với PV Bao Xây dựng, nhiều người dân ở xã Lộc Yên, Phương Mỹ tỏ ra rất bức xúc trước sự việc đập thủy điện Hố Hô xả lũ mà không cảnh báo để người dân chủ động ứng phó, đảm bảo tài sản hoa màu, vật nuôi.

Cái lãnh đạm “đúng quy trình”

Ông Vũ Mạnh Hùng, Giám đốc Nhà máy Thủy điện Hố Hô (Cty CP Thủy điện Hồ Bốn) cho rằng việc xả lũ tại Hương Khê là đúng quy trình. Theo ông Hùng, Công ty đã xin lệnh xả và điều tiết từ 20h ngày 13/10. Từ 0h -14h ngày 14/10, nhà máy luôn điều tiết ở tình trạng nước xả đi ít hơn nước về. Đến 18h45, lượng nước đổ về hồ là 1.800m3/s, có lúc xấp xỉ gần 2.000m3/s. Ông Hùng còn cho rằng, Cty không có trách nhiệm thông báo tới Chủ tịch UBND huyện.

Trong cuộc họp sau khi đi kiểm tra tình tình thực tế mưa lũ tại huyện Hương Khê vào ngày 15/10, ông Đặng Quốc Khánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng nhận định việc thủy điện Hố Hô xả lũ bất ngờ đã khiến người dân không kịp trở tay.

Suốt 2 ngày, tỉnh Hà Tĩnh chìm trong nước lũ, nhiều tai họa tiềm ẩn với người dân.

Ông Lê Ngọc Huấn, Chủ tịch UBND huyện Hương Khê cho biết: “Việc xả lũ của Nhà máy Thủy điện Hố Hô là chưa đảm bảo quy trình, thời gian xả lũ lại vào buổi tối. Trong khi đó, thời gian gấp gáp, nước lên nhanh nên người dân đã không kịp di dời tài sản dẫn đến thiệt hại lớn. Việc xả lũ của thủy điện bắt buộc phải thông báo tới chính quyền địa phương và người dân để chủ động. Thế nhưng, với việc xả lũ của Thủy điện Hố Hô ngày 14/10, UBND huyện không nhận được thông báo bằng văn bản nào của Nhà máy để cảnh báo cho dân”.

Mặc dù vậy, ông chủ Nhà máy Thủy điện này vẫn khăng khăng là mình đã làm “đúng quy trình”, bởi “nếu không xả, nó sẽ đầy và tràn ra”.

Đúng là nếu không xả, nước về hồ sẽ đầy và tràn, tai họa khi đó sẽ không thể nào lường hết. Tuy nhiên, khi những thông tin về mưa bão đã được dự báo, cập nhật liên tục từ mấy ngày trước đó, hồ chứa nước đầy hay không đều sẽ được tính toán kĩ. Làm đúng quy trình là một nguyên tắc bắt buộc, chỉ mong việc làm đúng quy trình đó không lãnh đạm. Sự lãnh đạm đó góp phần cùng với thiên tai đã làm tiêu điều một vùng quê với những con người đang loay hoay tìm cách thoát lũ.

Uyên Uyên