Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam: Còn nhiều hạn chế, thiếu sót trong quản lý tài chính, tài sản

Qua thanh tra chưa phát hiện thất thoát ngân sách, tài sản công. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý tài chính, tài sản Nhà nước giao, giai đoạn 2011 - 2015, Viện Hàn lâm cùng 8 đơn vị trực thuộc (Viện Công nghệ sinh học (CNSH); Trung tâm Phát triển công nghệ cao (PTCNC); Viện Địa chất; Viện Kỹ thuật nhiệt đới (KTNĐ); Viện Nghiên cứu hệ gen (NCHG); Viện Sinh học Tây Nguyên (SHTN); Viện Khoa học vật liệu ứng dụng (KHVLƯD); Viện Nghiên cứu khoa học miền Trung (NCKHMT) và 1 dự án đầu tư XDCB do Viện Công nghệ vũ trụ (CNVT) làm chủ đầu tư) và các tố chức, cá nhân liên quan có những hạn chế, thiếu sót.

Cụ thể, Viện Hàn lâm chưa giao đầy đủ dự toán thu sự nghiệp cho các đơn vị trực thuộc theo quy định; không giao chỉ tiêu tiết kiệm 10% chi thường xuyên để tạo lập nguồn cải cách tiền lương (năm 2014); phê duyệt Dự án “Đầu tư thí điểm phát triển và hiện đại hóa Viện Địa chất - giai đoạn I” không phản ánh loại, cấp công trình; giao chủ đầu tư không có chức năng chuyên môn và không có đủ cán bộ có năng lực quản lý dự án đầu tư xây dựng trực tiếp quản lý dự án.

Để Viện NCHG tự thực hiện công tác lập dự án khi không đủ tư cách pháp nhân (không được cấp phép cho hoạt động tư vấn lập dự án); quyết định phê duyệt dự án đầu tư không có nội dung quy định về hình thức quản lý dự án là chưa bảo đảm quy định; phê duyệt kế hoạch đấu thầu không nêu rõ nguồn vốn hoặc phương thức thu xếp vốn thanh toán cho nhà thầu theo quy định; phân chia gói thầu không hợp lý (chia nhỏ gói thầu hoặc gộp vào một gói thầu), không đảm bảo quy định; trình tự thực hiện các gói thầu không hợp lý.

Viện KHVLƯD, Viện SHTN, Viện NCKHMT, Viện KTNĐ, Viện Địa chất, Viện NCHG, Viện CNSH, Trung tâm PTCNC (Viện CNVT trong thực hiện Dự án đầu tư xây dựng cơ bản) lập, phê duyệt dự toán chi phí quản lý dự án hàng năm chậm, dẫn đến nhiều khoản chi không đúng quy định tại Khoản 1, Điều 51, Nghị định số 60/2003/NĐ-CCP của Chính phủ; xây dựng Quy chế chi tiêu nội bộ còn chưa đúng với quy định; thu các khoản phí, lệ phí, học phí phát sinh tại đơn vị không nộp Kho bạc Nhà nước; không thực hiện phân bổ phần chênh lệch thu - chi từ hoạt động thường xuyên theo quy định tại Điều 11, Thông tư số 185/2010/TT-BTC và chưa để lại 40% từ chênh lệch thu - chi hoạt động sản xuất kinh doanh và thu học phí để thực hiện cải cách tiền lương theo quy định; trích lập các quỹ chưa đúng quy định theo quy định tại Thông tư liên tịch 12 và Quy chế chi tiêu nội bộ, như trích thiếu quỹ phát triển sự nghiệp và quỹ dự phòng ổn định thu nhập, trích vượt quỹ phúc lợi...

Quy mô công trình của bước kỹ thuật thi công không đúng với quy mô dự án được duyệt (Viện KHVLƯD); đơn vị tư vấn thiết kế lập dự toán còn có trường hợp năng lực hạn chế, hồ sơ thiết kế còn nhiều sai sót; nhà thầu tư vấn thực hiện giám sát tác giả còn chưa thường xuyên (Viện KTNĐ); không lập quy trình bảo trì công trình; xác định chi phí thiết kế lập dự toán sai.

Trong công tác tư vấn giám sát, TTCP cũng chỉ ra việc đơn vị tư vấn giám sát cung cấp không đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan đến nhiệm vụ giám sát công trình, gây khó khăn cho công tác thanh tra (Viện KTNĐ); cùng các bên liên quan nghiệm thu khối lượng một số công tác chưa đúng với thực tế thi công; một số hạng mục có điều chỉnh giữa thi công và thiết kế nhưng chưa tham mưu cho chủ đầu tư thực hiện các thủ tục để phê duyệt điều chỉnh kịp thời;

Viện NCHG không được đăng ký hoạt động tư vấn giám sát lắp đặt thiết bị, nhưng đã tự thực hiện công tác tư vấn giám sát lắp đặt thiết bị…

Từ kết quả thanh tra, để đảm bảo hoạt động quản lý tài chính, tài sản được thực hiện nghiêm túc theo quy định, TTCP đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Viện Hàn lâm phối hợp cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính nghiên cứu, thống nhất phương án tiếp tục phân bổ vốn đầu tư hàng năm đảm bảo cho Viện Hàn lâm nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án phát huy được hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí trong đầu tư đáp ứng được sự phát triển của Viện Hàn lâm theo quy hoạch được duyệt.

Tăng cường công tác quản lý việc chấp hành các quy định của pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ nói chung và trong quản lý tài chính, tài sản nói riêng; tổng kết, rà soát, đánh giá và báo cáo kịp thời kết quả thực hiện công tác quản lý tài chính, tài sản nói chung và việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo Chương trình hành động của Chính phủ về tiết kiệm, chống lãng phí; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn về quản lý tài chính, tài sản và phố biến các quy định mới của Chính phủ, của các Bộ, ngành liên quan để nắm và áp dụng tốt; kiểm tra, rà soát các dự án đang thi công dở dang, xác định rõ các công trình, dự án thực sự cần thiết, xây dựng phương án bố trí vốn để hoàn thành trước, tránh lãng phí trong đầu tư.

Các đơn vị thuộc Viện thực hiện nghiêm túc theo đúng quy định về quản lý tài chính, tài sản đối với các thiếu sót được chỉ ra qua thanh tra; tổ chức rà soát hồ sơ quản lý chất lượng đối với từng gói thầu, công trình thuộc dự án, căn cứ kết quả thanh tra, xác định lại giá trị gói thầu, công trình trước khi lập hồ sơ thanh toán và đề nghị quyết toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với xử lý về kinh tế, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Viện Hàn lâm xử lý số tiền hơn 4,1 tỷ đồng phát hiện qua thanh tra.

Cụ thể, giảm giá trị hợp đồng phần xây dựng của Dự án “Cơ sở nghiên cứu Viện

Kỹ thuật Nhiệt đới số tiền hơn 732,2 triệu đồng; chỉ đạo chủ đầu tư các dự án được thanh tra xử lý số tiền TTCP phát hiện hơn 3,4 tỷ đồng.

Đồng thời, yêu cầu Viện Hàn lâm chỉ đạo kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến thiếu sót, khuyết điểm được TTCP chỉ ra qua thanh tra.

Lê Nguyên