Vì sao vụ án Phan Văn Trường và đồng phạm được chọn là án lệ?

Theo các cơ quan tố tụng, khoảng cuối tháng 3-2013, tại lâm trường Đường 9 thuộc huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, có nhiều người quê ở Nghệ An, tự lập thành các tổ để vào rừng tràm chặt gỗ thuê cho lâm trường. Trong đó, có tổ nhân công do Trường đứng đầu. Để thuận tiện chặt gỗ, cũng như sinh hoạt hàng ngày, các tổ nhân công tự lập các lán trại ngay trong khu vực rừng đang khai thác.

Chiều 6-7-2013, tại khu vực lán trại của tổ anh Nguyễn Công Thanh tổ chức ăn nhậu, trong số 12 người dự có Trường, Cường. Hơn 20 giờ cùng ngày, bữa tiệc chỉ còn anh Thanh, Chu Văn Nghĩa, SN 1989, Phượng, Thủy cùng với Trường, Cường. Trường đã ép anh Nghĩa uống rượu. Anh này từ chối thì Trường cầm bình rượu ném ra phía góc bếp. “Không uống thì để người khác uống, ở đây mua rượu khó khăn” – anh Nghĩa góp ý nên hai người xảy ra đôi co. Anh Nghĩa đã đấm vào tai Trường. Khi cả hai lao vào nhau, mọi người can. Bực tức vì bị đánh, Trường đã nói Cường chạy về lán của tổ mình để gọi người trong tổ cầm dao rựa sang đánh trả thù. Đồng, Diệu, Dương mỗi người lấy 1 con dao rựa rồi cùng đi theo Cường (Cường cầm 1 con dao mũi bằng).Trên đường đi, Dương chặt 2 cây gậy gỗ đưa cho Quỳnh và Oai.

Bị cáo Trường và đồng phạm tại tòa. Ảnh tư liệu

Một lúc sau, Trường cũng bỏ về. Anh Thanh lấy xe máy đi theo nói đưa Trường về nhưng Trường không đồng ý. Trên đường, Trường gặp 6 người từ lán của mình đang cầm dao, rựa đi sang. Anh Thanh giải thích, can ngăn Trường nhưng anh này không buông tha. Trước tình thế ấy, anh Thanh vội về lán của tổ mình, bảo mọi người đi trốn.

Khi chạm mặt anh Nghĩa, Đồng liền cầm cây dao rựa tiến đến gần. Anh Nghĩa cũng dùng dao rựa chém nhau. Vì anh Nghĩa đứng ở vị trí cao hơn nên lưỡi dao của anh Nghĩa chỉ chém trúng vào ngón tay cái bàn tay phải của Đồng, trong khi đó, lưỡi rựa của Đồng chém trúng vào ngực anh này. Thấy anh Nghĩa bị thương bỏ chạy, Cường đứng ở gần đó đã cầm cây dao ném theo trúng lưng. Anh Nghĩa chạy thêm được một đoạn thì gục ngã và bị chết trên đường đi cấp cứu.

Cơ quan giám định kết luận, anh Nghĩa chết do vết thương ngực hở, vết thương tim. Phan Văn Trường, Nguyễn Văn Đồng và Phan Bá Cường bị truy tố về tội “Giết người”, khoản 2 Điều 93 BLHS. HĐXX sơ thẩm ngày 25-2-2014, TAND tỉnh Quảng Trị xử phạt: Trường 8 năm tù, Đồng 8 năm tù, Cường 7 năm tù về tội “Giết người”. Về trách nhiệm dân sự, các bị cáo và gia đình bị hại đã thỏa thuận là 172 triệu đồng, đã bồi thường được 62 triệu đồng. Anh Ngọc, anh trai nạn nhân kháng cáo, yêu cầu tăng hình phạt đối với các bị cáo, tăng mức bồi thường thiệt hại, yêu cầu xem xét lại các đồng phạm để vụ án không bỏ lọt tội phạm. Bản án hình sự phúc thẩm sổ 250/2014/HSPT ngày 16-7-2014, TAND TC không chấp nhận kháng cáo của anh Ngọc, giữ nguyên các quyết định của bản án hình sự sơ thẩm.

Chánh án TAND TC đã có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 35A/2015/KN-HS, kháng nghị Bản án hình sự phúc thẩm số 250/2014/HSPT ngày 16-7-2014 của TAND TC tại Đà Nẵng và đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND TC xét xử giám đốc thẩm hủy bản án hình sự phúc thẩm, bản án hình sự sơ thẩm số trên về phần trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo.

Nội dung án lệ mà Hội đồng thẩm phán của TAND TC lựa chọn ở vụ án này là:“Chỉ vì một mâu thuẫn nhỏ nhặt trong sinh hoạt giữa Trường và anh Nghĩa đã có xô xát. Sự việc được mọi người can ngăn nhưng Trường lại chỉ đạo Cường về lán trại của tổ mình để gọi mọi người cầm hung khí đi sang chém, đánh người trong tổ của anh Nguyễn Công Thanh. Theo chỉ đạo của Trường, Cường đã chạy về lán và gọi Phan Văn Dương, Phan Văn Diệu, Nguyễn Văn Đồng, Nguyễn Vĩnh Oai, Phạm Văn Quỳnh cầm theo dao, rựa, gậy sang đánh người trong tổ của anh Thanh. Khi đến gần khu vực lán trại của tổ anh Thanh, mặc dù đã được anh Thanh và anh Trần Hữu Phượng can ngăn, xin lỗi nhưng các bị cáo không nghe, tiếp tục cầm dao rựa, gậy hô hào, kích động tiến về lán của anh Thanh tìm người để đánh. Hậu quả làm anh Chu Văn Nghĩa bị chém trọng thương và chết trên đường đưa đi cấp cứu.

Hành vi phạm tội của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, thuộc trường hợp có tính chất côn đồ (chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nhặt, đã được xin lỗi, can ngăn nhưng vẫn quyết tâm hiện hành vi phạm tội) được quy định tại điểm n khoản 1 Điều 93 BLHS nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm, cấp phúc thẩm lại truy tố, xét xử các bị cáo theo khoản 2 Điều 93 BLHS là không đúng, chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội do các bị cáo gây ra”.

Hoa Đỗ