Vì sao nhà vua Bhumibol Adulyadej là biểu tượng hòa bình của Thái Lan?

Là con cháu của triều đại Chakri, trị vì Thái Lan từ thế kỷ 18, sinh ra tại Mỹ và học tập tại Thụy Sỹ, nhà vua Bhumibol Adulyadej rất được tôn sùng bởi ông là người giúp hàn gắn và đoàn kết xã hội Thái Lan, từ những nhóm người giàu có thành thị cho tới các nông dân nghèo ở tỉnh thành xa xôi.

Bảy thập kỷ trị vì của ông bắt đầu từ thời kỳ hậu xâm lược của Nhật Bản trong Thế chiến thứ hai và kết thúc khi Thái Lan phát triển sâu trong kỷ nguyên Internet. Trong suốt những thay đổi lớn ở thế kỷ 20, nhà vua đã khéo léo đưa hoàng gia trở thành trung tâm của xã hội Thái Lan, là một lực lượng vì cộng đồng và truyền thống dù cho đất nước này nhiều lần bất ổn do những khủng hoảng chính trị và đảo chính quân sự.

Nhà vua Thái Lan trong lần xuất hiện hiếm hoi trước công chúng kể từ khi sức khỏe suy giảm. Nguồn: Living Thai

Đến cuối những năm tháng trị vì, sức khỏe của ông giảm sút nghiêm trọng, sự hiện diện của nhà vua trước công chúng ngày càng ít dần. Trước khi qua đời, các nhà phân tích lo cho rằng sự ra đi của ông sẽ để lại một chỗ trống lớn trong tiến trình đoàn kết dân tộc Thái Lan và khó có ai có thể thay thế được vị trí này.

Từ năm 1946 khi ông lên ngôi cho tới nay, nhà vua Bhumibol Adulyadej đã chứng kiến hơn 20 đời thủ tướng, hơn chục cuộc đảo chính (cả thành công và không thành công) cũng như những thay đổi liên tục trong thể chế.

Người kiến tạo hòa bình

Trong 70 năm qua, nhà vua Thái Lan đã nhiều lần can thiệp vào các cuộc khủng hoảng chính trị, sử dụng sức ảnh hưởng của mình để cố gắng xoa dịu tình hình có thể đe dọa đến sự ổn định của đất nước. Về mặt luật pháp, ông không nắm trong tay nhiều quyền lực nhưng nhà vua vẫn có được một vị thế độc nhất vô nhị trong xã hội Thái Lan.

Năm 1973, chính nhà vua Bhumibol Adulyadej đã “chèo lái” đất nước khỏi các vụ đụng độ bạo lực giữa những sinh viên biểu tình với lực lượng quân đội.

Nhà vua là người đã đứng ra dàn xếp nhiều vụ xung đột chính trị và bạo lực giữa các phe phái ở Thái Lan. Nguồn: CNN

Sự “ra mặt” đáng chú ý nhất của ông trên chính trường là vào tháng 5/1992, trong khoảng thời gian bạo lực giữa quân đội và lực lượng theo phe dân chủ. Khi đó, nhà vua đã xuất hiện trực tiếp trên truyền hình, trong cuộc nói chuyện với Thủ tướng Suchinda Kraprayoon và chính trị gia đối lập Chamlong Srimuang, hai nhân vật trung tâm gây ra cuộc biểu tình bạo lực khiến nhiều người dân thiệt mạng.

Vua Bhumibol đã kêu gọi kiềm chế và hợp tác "vì đất nước của tất cả chúng ta chứ không phải vì đất nước của hai vị. Cuộc khủng hoảng không chỉ ảnh hưởng đến mọi người ở Bangkok, mà còn ảnh hưởng tới cả nước. Nếu như Bangkok bị thiệt hại, cả nước cũng sẽ bị thiệt hại. Không ai có thể hát khúc ca khải hoàn trên đống đổ nát của đất nước”.

Vài giờ sau đó, Thủ tướng Kraparayoon và đối thủ đều đồng loạt tuyên bố rời khỏi chính trường, quân đội buông vũ khí, người biểu tình cũng rút lui. Sự can thiệp đúng lúc và kịp thời này càng làm tăng thêm vai trò và quyền lực tinh thần của nhà vua.

Còn được biết đến với tước hiệu Rama IX, nhà vua Bhumibol Adulyadej nhận được sự tôn kính và tình yêu của toàn bộ người dân Thái Lan. Hình ảnh thân thiện của nhà vua đã khiến ông có được sự yêu mến rộng rãi khi xuất hiện trong hành lang của cung điện tại Bangkok hay khi ông có mặt tại những khu vực nghèo khó nhất của đất nước.

Thay đổi đất nước

Sinh năm 1927 tại Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ và được nuôi dưỡng ở nước ngoài, hoàng tử Bhumibol Adulyadej là một người đam mê với nhiếp ảnh và kèn saxophone trong suốt quãng đời thanh niên của mình. Sau này, nhà vua theo đuổi nhiều dự án nông nghiệp và môi trường, trong đó có cả công nghệ tạo mưa nhân tạo.

Gánh trọng trách trị vì đất nước khi mới 18 tuổi sau cái chết đột ngột của anh trai, cố nhà vua Ananda Mahidol năm 1946, nhà vua Bhumibol Adulyadej chính thức lên ngôi năm 1950 trong một buổi lễ tại hoàng cung ở thủ đô Bangkok.

Người dân Thái Lan cầu nguyện cho nhà vua tại bệnh viện nơi ông nằm điều trị. Nguồn: CNN

Trong số những thay đổi của Thái Lan kể từ khi nhà vua lên ngôi, sự tăng trưởng của nền kinh tế là thành tựu nổi bật nhất. Thời kỳ đầu khi mới lên ngai vàng, Thái Lan chủ yếu là ruộng đất và giờ đây đã trở thành “người khổng lồ” trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ, là nền kinh tế lớn thứ hai ở Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia.

Đất nước này cũng là một trong những nhà sản xuất gạo hàng đầu thế giới và là một điểm đến phổ biến của khách du lịch. Thái Lan cũng là trung tâm sản xuất của ngành công nghiệp motor và các thiết bị điện tử công nghệ cao trong khu vực.

Kinh tế phát triển, đời sống của người dân cũng được cải thiện đáng kể, ngay cả những khu nông thôn và đông dân ở phía Đông Bắc Thái Lan, nơi mà nhà vua chú trọng thúc đẩy phát triển xã hội và nông nghiệp, cũng trở nên thịnh vượng, tạo ra một tầng lớp trung lưu mới.

Không những thế, nhà vua đã biến cung điện Chitralada rộng lớn của mình thành tổ hợp trang trại, cánh đồng, nhà máy chế biến, nơi ông có thể tiến hành nhiều thí nghiệm và thực hiện hàng loạt các đề án về nông nghiệp, thủy lợi. Từ đây, hơn 3.000 đề án do chính nhà vua khởi xướng đã được triển khai trên toàn quốc, cải thiện điều kiện sống của dân nghèo ở nông thôn.

Thời điểm năm 1998 - 2003, khi chính sách phát triển của nhà nước thất bại, các tổ chức phi chính phủ đang có nhiều hoạt động, nhà vua cũng đã thiết lập tổ chức phi chính phủ Hoàng gia nhằm thúc đẩy nền kinh tế tự cung tự cấp và được số đông chấp thuận, làm theo. Nhà vua Bhumibol Adulyadej cũng đã hỗ trợ chính phủ trong việc đưa ra hàng loạt giải pháp cho các vấn đề, từ giảm lũ lụt, hạn hán tới ùn tắc giao thông và phúc lợi xã hội.

Đối với người dân Thái Lan, nhà vua là một biểu tưởng của sự ổn định, một huyền thoại về nhân cách mà họ luôn tin tưởng, một vị “Phật sống” đã cống hiến cả cuộc đời mình để phục vụ đất nước.

Tuệ Minh (theo CNN)