Về Phú Yên thưởng thức cá ngừ đại dương
(VEN) - Nghề câu cá ngừ đại dương ở Phú Yên được hình thành từ những năm 1994, xuất phát từ nghề câu cá nhám ở làng biển Phú Câu thuộc phường 6, TP. Tuy Hòa. Đến nay nghề này đã lan ra nhiều tỉnh, nên việc thưởng thức cá ngừ không phải mất công đến tận Phú Yên. Tuy nhiên, các thực khách sành ăn vẫn mách nhỏ nhau ăn cá ngừ ở Tuy Hòa (Phú Yên) vẫn ngon hơn cả.
Cá ngừ đại dương thường được chế biến theo kiểu sashimi của Nhật. Cách chế biến món ăn này không khó. Mua cá về làm sạch sẽ, rồi cắt cá thành miếng 4x5x0,5 cm, sau đó xếp cá vào khay đem ướp lạnh. Khi thấy miếng thịt cá ngừ đông cứng, có màu sắc từ đỏ tươi chuyển sang hồng hoặc trắng hồng thì ăn được. Món này thường ăn kèm với các loại rau thơm như: cải xanh, ngò tàu, ngổ, húng dũi, húng đứng... Có người thì lại mê món này ăn kèm với cải đắng và nhiều loại rau khác, nói chung tùy từng khẩu vị của khách. Có điều thưởng thức món đặc sản này không thể thiếu nước xì dầu trộn đều với một ít mù tạt. Cách thưởng thức chúng hết sức đơn giản, gắp miếng cá ngừ sống đã ướp lạnh bày sẵn trên bàn cho vào chén nước chấm để thấm đều khoảng 30 giây hay một phút, rồi rắc mấy hột đậu phộng rang (lạc rang) đã giã bể lên trên ăn cùng với các loại rau thơm, ớt, tỏi... Có người không ăn theo kiểu này, mà ăn theo cách: khi miếng cá ngừ đã thấm đều trong nước xì đầu có mù tạt, dùng lá cải cuộn tròn miếng cá ngừ để ăn cùng với rau thơm. Dù ăn bằng cách nào, khi đã nhai miếng cá ngừ thì người ăn sẽ có cảm giác đầu óc của mình như thanh thoát hẳn nhờ mùi thơm đặc trưng của các loại rau thơm và chất nồng cay của mù tạt cùng các loại gia vị xông lên mũi, cay cay, thơm thơm làm cho nhiều người vắng lâu ngày cảm thấy nhớ da diết. Những người đàn ông rỉ tai nhau rằng, món cá này khi ăn phải kèm theo ly rượu để hai chất nóng, lạnh trung hòa với nhau dễ tiêu hóa, kích thích ăn được nhiều. Ngoài cách ăn kiểu gỏi cá phổ biến như vậy, thì món cá ngừ đại dương còn có thể chế biến được vài món khác, ví dụ như món “đèn biển” tức là mắt cá ngừ chưng cách thủy. Ở Tuy Hòa, món này được xem là món ăn bình dân. Mỗi phần ăn (một con mắt cá ngừ) khoảng trên dưới 10.000đ, tùy theo mắt to nhỏ, thường mắt cá ngừ bày bán ở đây mỗi con từ 1 - 2 lạng. Cách chế biến: Mắt cá mua về rửa sạch. Chú ý không có cát lẫn vào mắt. Ướp các loại gia vị như hành, tiêu, ớt, tỏi, muối, bột ngọt... để cho thấm đều khoảng 15 - 20 phút cho vào nồi đất chưng cách thủy độ nửa giờ thì ăn được. Khi chưng cho thêm mấy vị thuốc bắc để khử mùi tanh và tăng chất bổ dưỡng. Ăn món này thường kèm với các loại rau thơm và kèm một vài ly rượu mạnh thì càng hợp khẩu... Gỏi bao tử cá ngừ, đây là món hiếm, ít được bày bán ở hàng quán, bởi ngư dân đánh bắt cá ngừ thường dùng món này trong lúc họ còn lênh đênh trên biển hoặc về "lưu hành nội bộ". Chỉ cần rửa sạch bao tử rồi bỏ vào nước lã luộc chín, sau đó rửa lại nước lạnh cho giòn, xắt thành miếng vừa ăn ướp với hành tây, tiêu, ớt, muối đường, mì chính... trộn đều là có món gỏi bao tử cá ngừ. Món này mà nhắm với rượu gạo nổi tiếng ở làng Quy Hậu (Phú Hòa - Phú Yên) thì chỉ có tuyệt vời. Hoặc có thể chế biến thành món cháo đầu cá. Món này cũng hết sức đơn giản. Nguyên liệu chính là đầu cá, mua về rửa sạch, xẻ làm tư rồi cho vào nồi nấu cháo như các loại cá khác. Sau những lúc chén tạc, chén thù với bạn bè mà có được chén cháo đầu cá ngừ đang bốc hơi thì không mấy chốc hơi men sẽ thoát ra khỏi người và có được giấc ngủ sâu, khi dậy cảm thấy người vô cùng khoan khoái. Hiện nay, ở Phú Yên có tới 159 tàu cá của ngư dân chuyên hoạt động đánh bắt cá ngừ đại dương ở vùng biển ngoài khơi. Trung bình mỗi ngày có khoảng 10 phương tiện cập bến. Sau một chuyến đánh bắt dài ngày trên biển mỗi tàu thường câu được 30-40 con cá với trọng lượng trên 2 tấn. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, cá ngừ đại dương vẫn là một trong những mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (đứng thứ ba, sau tôm và cá tra). Từ đầu năm 2011 đến nay, khối lượng và giá trị xuất khẩu cá ngừ đều tăng trưởng cao. 3 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ đạt trên 50 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2010. Để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm cá ngừ Việt Nam, Hội Nghề cá Việt Nam đang tiến hành thành lập một tổ chức giám sát, bảo vệ nghề câu cá ngừ đại dương ở tầm quốc gia. Tổ chức này sẽ đưa ra hình thức liên kết hợp tác thích ứng giữa tàu đánh cá của ngư dân với tàu của các công ty, giữa chủ tàu với các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm…nhằm bảo vệ quyền lợi của những người làm nghề sản xuất cá ngừ đại dương ở Việt Nam./. Hạnh Trang