Về nơi biển 'gặm' đất rừng

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, mỗi năm trung bình thảm rừng ven biển Tây bị cuốn mất khoảng 50m lấn sâu vào bên trong thềm lục địa. Nhiều đoạn mất khoảng 10 m/tháng, đe dọa nghiêm trọng đến đời sống người dân trên địa bàn.

Khi biển cướp đất của người

Toàn tuyến đê biển Tây của tỉnh Cà Mau có chiều dài khoảng 108 km. Trước đây, tuyến đê này nằm sâu trong diện tích rừng phòng hộ. Thảm rừng dày hơn 1km là nơi chắn sóng gió bảo vệ đê và hàng ngàn hộ dân sống dọc theo chân đê.

Tuy nhiên, những năm gần đây vùng biển rất ít bồi đắp, sóng lớn cùng thủy triều hoành hành trong mùa mưa bão đã cuốn trôi hàng ngàn héc ta đất rừng.

Có mặt tại đoạn đê thuộc ấp 11 (xã Khánh Tiến, U Minh), chúng tôi ghi nhận sự “cướp đất” khủng khiếp của biển cả. Trước mắt chúng tôi là một vựa thu mua hải sản nằm cô đơn giữa biển trên bãi đất chỉ gần 2 công.

Anh Lê Ngọc Huỳnh - Cán bộ quản lý đê tại đây, cho biết: Vào khoảng năm 2012, vạt rừng tại đây kéo dài ra ngoài khoảng 200m. Ngôi nhà cô đơn trước mắt chúng tôi cũng cách biển chừng ấy. Mỗi năm biển lấn dần, đến nay đã cuốn mất hết rừng; sóng biển đánh vào tới chân đê.

Chủ vựa thu mua hải sản đã phải nhiều lần gia cố kè mới giữ được cái chỗ thuận tiện mua bán. Nhiều hộ gia đình sống gần đây đã phải dọn nhà đi nơi khác ở.

Chỉ tay xuống mép biển, ngổn ngang mớ rọ đá bên dưới, anh Huỳnh tiếp tục cho biết: Khoảng 3 tháng trước, biển động dữ quá. Sóng lớn đánh liên tục, một số kè rọ đá nằm ở chân đê bị sóng kéo ra biển khơi. Khi đó, anh phải báo khẩn cấp về trên, lãnh đạo ngành nông nghiệp đã xuống khảo sát và nhanh chóng cho gia cố lại kè nhằm bảo vệ đê.

Anh Huỳnh về bám địa bàn đã được khoảng 4 năm. Khi anh về phụ trách cũng là thời gian cao trào biển “gặm” đất rừng ở vùng đất này. Năm nào trong giai đoạn mùa mưa, hàng tuần anh phải đi đo diện tích rừng để báo cáo cụ thể.

Cái chuyện nhìn cây mắm, cây đước bị sóng biển cuốn trôi là việc anh vẫn thấy thường xuyên. Trên đoạn đê kéo dài khoảng 14 km này, đoạn nào lở nhiều, lở ít, cách chân đê bao nhiêu anh nắm rất rõ.

“Thời gian qua, do ảnh hưởng liên tục của những cơn bão, tình trạng sạt lở diễn ra rất nhanh. Khoảng 2 tháng nay, đoạn rừng giao giữa ấp 10 và ấp 11 xã Khánh Tiến, mỗi tháng tôi đo thấy mất khoảng 10m rừng” - Anh Huỳnh nói.

Đảo lộn cuộc sống

Chúng tôi tìm về xã Khánh Bình Tây (huyện Trần Văn Thời). Đoạn đê của xã này dài khoảng 4 km. Đây là một trong những đoạn sạt lở đặc biệt nghiêm trọng của Cà Mau.

Mùa mưa bão năm 2015, chúng tôi đã ghé qua nơi này. Khi đó, lực lượng chức năng đang khẩn trương làm kè tạm bảo vệ chân đê,có những nơi diện tích rừng chỉ còn vài mét.

Theo chia sẻ của người dân nơi đây, thời gian vừa qua ảnh hưởng của những cơn bão đổ vào, diện tích đất rừng bị đánh mất nhanh hơn.

“Nửa tháng trước vạt rừng phía sau nhà tôi còn khoảng 20m. Vài ngày trước cơn bão đến, ngay đợt thủy triều dâng lên, sóng đánh tới tấp phần rừng phía sau đã mất hết.

Nhiều đoạn khác vạt rừng rất mong manh. Số cây đước, cây mắm có thể đếm được” - Bà Lê Kim Thái, một người dân địa phương, cho biết.

Thực tế, nhiều đoạn rừng ở đây đã mỏng manh hơn rất nhiều. Tại những điểm chúng tôi đã đi qua năm trước, những đoạn kè tạm chỉ vài ba chục mét thì nay chúng lan rộng ra hàng trăm mét.

Những đoạn rừng phòng hộ dọc bờ biển của ấp Thời Hưng (xã Khánh Bình Tây) năm trước còn hàng chục mét, đến nay không còn một cây mắm, cây đước nào trụ nổi; thay vào đó là hàng kè bản nhựa. Chỉ riêng đoạn Kênh Mới - Kênh Tám dài khoảng 1.500m đã có hơn 500m kè tạm để bảo vệ đê.

Có mặt tại hiện trường để khắc phục đoạn kè mới bị sóng đánh dài hơn 30m, ông Bùi Văn Đông - Hạt trưởng Hạt Quản lý Đê Cà Mau -cho biết:

Do ảnh hưởng của thời tiết cực đoan, sóng lớn đánh vỡ đoạn kè. Nhận được tin, ông đã trực tiếp xuống ngay địa bàn huy động hàng chục người khẩn trương, chắc khoảng 3 ngày mới được ổn định. Theo đánh giá của ông Đông, nếu không phát hiện và phản ứng kịp thời những đoạn đê mất kè có nguy cơ vỡ, chỉ sau một trận giông tố.

Ông Đông thông tin thêm, đoạn sạt lở nghiêm trọng tại ấp Thời Hưng đã được tỉnh Cà Mau cho triển khai làm kè ngầm tạo bãi khẩn cấp để bảo vệ đê.

Tuy nhiên, thời gian gần đây vấn đề thời tiết gây rất nhiều khó khăn trong việc thi công. Hiện nay, đơn vị thi công đang tạm nghỉ đợi biển êm mới làm được.

“Trong thời gian chờ kè kiên cố, anh em chúng tôi phải dùng nhiều biện pháp kè tạm như: Kè rọ đá, rè bản nhựa, cừ tràm… để gia cố, bảo vệ đê. Bằng mọi biện pháp không để vỡ đê…” - Ông Đông nói

Ông Nguyễn Long Hoai - Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Cà Mau -cho biết: Trước những năm 2010, tình hình sạt lở rất hạn chế. Vùng biển Tây của tỉnh cứ vài năm lở lại bồi nên diện tích rừng không mất.

Ngược lại, những năm gần đây, biển lở liên tục. Mỗi năm, trung bình toàn tuyến bị mất khoảng 50m rừng phòng hộ ăn sâu vào đất liền. Toàn tỉnh hiện nay có 3 điểm sạt lở rất nghiêm trọng, uy hiếp đê phòng hộ gồm: Đoạn Đá Bạc - Kinh Mới; Hương Mai - Tiểu Dừa; Ba Tỉnh - Khánh Hội.

Tại những điểm trên sạt lở nghiêm trọng, tỉnh đã triển khai được gần 7 km kè ngầm tạo bãi. Vừa qua, UBND tỉnh cũng đã thống nhất cho đầu tư khẩn cấp 2 đoạn kè ngầm tạo bãi tại xã Khánh Bình Tây và xã Khánh Tiến để đảm bảo bảo vệ đê...